دومین نشست کمیته‌ی عالی شورای مصالحه‎‌ی ملی؛ طالبان اراده‌ی صلح ندارند!

هم‌زمان با وقفه‌ی سه‌هفته‌ا‌ی گفت‎‌وگوهای صلح افغانستان و ادامه‌ی خشونت‌ها و ترورهای هدفمند در کشور؛ دومین جلسه‌ی کمیته‌ی رهبری شورای عالی مصالحه‌ی ملی با حضور هیئت گفت‌وگو کننده‌ی دولت افغانستان و اعضای این کمیته، دیروز (شنبه، ۶ جدی) در قصر سپیدار دایر شد.
داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی، هدف این نشست را شنیدن گزارش‌ها و برنامه‌های هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان و ارایه‌ی مشورت‌ها برای این هیئت عنوان کرده و گفت که دوام کار هیئت گفت‌وگوکننده در روشنی صحبت‌های رهبری کمیته‌ی شورای عالی مصالحه‌ی ملی، آسان‌تر خواهد شد. او خطاب به هیئت گفت‌وگوکننده، گفت: «شما به حیث اعضای هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان، به این آدرس (شورای عالی مصالحه‌ی ملی) گزارش‌ده و حساب‌ده هستید.»
این نشست در حالی برگزار می‌شود که هیئت‌های گفت‌وگوهای صلح افغانستان پس از ۹۴ روز گفت‌وگو، وقفه‌ی ۲۳ روزه به‌سر می‌برند. در شروع وقفه‌ی گفت‌وگوها در ۲۴ قوس سال روان، نادر نادری سخنگوی هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان، در برگه‌ی توییترش نوشت: «از آن‌جایی که موضوعات اجندا ضرورت به مشوره بیشتر دارد، دو طرف توافق کردند که دور دوم مذاکرات به ۱۶ جدی سال روان ۱۳۹۹ برابر با ۵ جنوری ۲۰۲۱ آغاز گردد.»
بر این اساس، هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان، به افغانستان بازگشت و هیئت گفت‌وگوکننده‌ی طالبان به پاکستان رفت.
در نشست دیروز کمیته‌ی رهبری شورای عالی مصالحه، معصوم استانکزی، رییس هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان نیز گفت که این هیئت به مشوره‌های دولت و شورای عالی مصالحه‌ی ملی نیاز دارد. او افزود: «راه گفت‌وگوهای صلح افغانستان پر خم و پیچ است و مشکلات بزرگ ملی، بدون تصمیم ملی عملی نمی‌شود.»
شماری از آگاهان هم بر این باورند که؛ برای پیشرفت در گفت‌وگوهای صلح افغانستان، بهتر است که ابتکار عمل از سوی دولت به دست شورای عالی مصالحه‌ی واگذار شود. علی‌سجاد مولایی، استاد دانشگاه و کارشناس سیاسی می‌گوید که اگر شورای عالی مصالحه نتواند ابتکار عمل و رهبری گفت‌وگوهای صلح را به دست بگیرد، چند دستگی در جانب دولت به وجود خواهد آمد؛ چیزی که به نفع مردم افغانستان نخواهد بود.
شورای عالی مصالحه‌ی ملی، در حالی قرار است رهبری گفت‌وگوهای صلح را عهده‌دار باشد که هنوز ساختار تشکیلاتی آن، به‌ویژه اعضای کمیته‌ی رهبری آن مشخص نشده و سخنان شماری از اعضای آن سانسور می‌شوند.
یونس قانونی، معاون پیشین رییس‌جمهور که در این نشست سخنرانی می‌کرد گفت که کمیته‌ی رهبری شورای عالی مصالحه‌ی ملی هنوز هم تکمیل نیست. «جای تعدادی از شخصیت‌ها به‌خصوص جوانان و زنان در کمیته‌ی رهبری خالی است. این خلا باید هر چه زودتر پر شود.»
او گفت: «در نشست افتتاحیه، خلاف موازین اخلاقی صدای آقای خلیلی قطع شد، صحبتش سانسور شد، از آقای محقق سانسور شد، بخشی از صحبت‌های عطامحمد نور نیز سانسور شد.»
در نشست نخست کمیته‌ی شورای عالی مصالحه‌ی ملی، سخنان کریم‌ خلیلی و بخشی از سخنان محمد محقق و عطا محمد نور قطع شد.
در این نشست، عطامحمد نور نیز حضور نداشت؛ اما پیامش توسط خالد نور –پسرش- خوانده شد.
با این حال اما بحث‌های اصلی این نشست، پشت درب‌های بسته و به‌دور از دوربین رسانه‌ها ادامه یافت. رییس هیئت گفت‌وگوکننده‌ی صلح افغانستان، در این نشست، بیان کرد که برای تعهدی که این هیئت به گروه طالبان دارد، بحث‌های جدی باید به‌دوراز چشم رسانه‌ها (چشم مردم)، برگزار شود. «به‌خاطر این‌که هیئت‌های گفت‌وگو‌کننده‌ی دو طرف، تعهداتی به یکدیگر دارند و به‌خاطر این‌که آن تعهدات نباید بشکند، ما این بحث‌های واضح، روشن و همه‌جانبه را باید در عدم حضور رسانه‌ها داشته باشیم.»

آیا طالبان تفنگ‌شان را به زمین خواهند گذاشت؟
هم‌زمان با این نشست؛ امروز صبح، در سه حمله‌ی تروریستی در شهر کابل، چهار نفر جان باخت و چهار تن دیگر زخمی برداشته است. هرچند گروه طالبان مسئولیت آن را بر عهده نگرفته‌اند اما؛ شماری از اعضای کمیته‌ی رهبری شورای عالی مصالحه‌ی ملی و شماری از کارشناسان افغانستان این رویدادها را به طالبان ربط می‌دهند.
امرالله صالح، معاون نخست رییس‌جمهور در صحبت‌هایش گفت که طالبان تأکید به پیروزی نظامی دارند. او گفت: «در افغانستان، هرکسی به‌جای مشارکت، تأکید بر تسلط داشته، ناکام بوده است. از سال ۱۳۵۷ هر جناحی که فکر تسلط مطلق داشته، تجرید شده است.»
تأکید معاون رییس‌جمهور در این نشست، پیچیده بودن جنگ و صلح در افغانستان بود. او در بخشی از سخنانش گفت که همه‌ی سلاح‌هایی که در افغانستان استفاده می‌شود، از سوی هیچ گروه در این کشور خریداری نشده؛ بلکه از سوی شماری از کشورهای خارجی به افغان‌ها داده می‌شود.
شماری دیگر از اعضای کمیته‌ی رهبری باور دارند که طالبان هنور هم بر موضع قدیمی‌ خود ایستاده و به ادامه‌ی جنگ فکر می‌کنند.
محمد محقق، عضو کمیته‌ی شورای عالی مصالحه‌ی ملی، در سخنانش گفت: «یعنی چه که از طرفی برویم گفت‌وگو کنیم و از طرفی هم آتش جنگ داغ باشد؟ افزایش خشونت به معنی صلح نیست. وقتی می‌خواهند صلح کنند باید اعلام کنند که در دور دوم گفت‌وگوها آتش‌بس شود تا مردم هم به ثبات و آرامش برسند.» به باور آقای محقق، طالبان هنوز از موضع شان کوتاه نیامده‌اند.
از سوی دیگر، مارشال عبدالرشید دوستم نیز نظرش را این‌گونه ابراز کرده است: «هر روز در پایتخت جوی خون جاری است. این روند فجیع در جریان صلح مخالف تمام قوانین بین‌المللی است. باید جلو این گرفته شده است.»
شماری از سخنرانان در این نشست می‌گویند که مهم است تا فهمیده شود آیا گروه طالبان در نیت شان صادق است و یا نه. باید دانست که آیا این گروه اراده‌ای برای برقراری صلح دارد و یا ندارد.
عبدالرب‌رسول سیاف که در این نشست سخن می‌زد، گفت؛ یقین دارد که هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان، اراده‌ی صلح را دارد. «از هیئت باید بشنویم که آیا جانب مقابل هم اراده‌ی صلح دارد و یا خیر؟ تا دو طرف اراده‌ی صلح را نداشته باشند، صلح نمی‌آید.»
همین‌طور، کارشناسان سیاسی باور دارند که طالبان با سازمان‌دهی حمله‎های تروریستی سعی می‌کنند که امتیازهای بیشتری در گفت‌وگوهای صلح به دست آورند.
آقای مولایی می‌گوید که پشت این حمله‌ها، دست طالب است. «به هر روپوشی چون داعش و گروه‌های دیگر که باشد؛ اما در عقب این حمله‌ها طالبان است. سبک حمله و از ترورهای هدفمند نخبگان این ادعا ثابت می‌شود.» به باور آقای مولایی، طالبان با این حمله‌ها تلاش می‌کنند که به دولت افغانستان و هیئت گفت‌وگوکننده‌ی این کشور، فشار وارد کنند.