به دنبال حملات گسترده‌ی طالبان در سراسر افغانستان، ریاست‌جمهوری، تغییراتی را در رهبری نهادهای امنیتی و دفاعی به منظور مدیریت درست جنگ به میان آورد. تغییرات جدید، تا حدی سبب کاهش حملات طالبان شده است. طالبان حداقل در دو هفته‌ی گذشته، بیش از ۲۰ ولسوالی را سقوط دادند؛ نتیجه‌ی حملات طالبان و سقوط ولسوالی‌ها، آواره‌شدن هزاران غیرنظامی به شمول زنان و کودکان بود. افزون بر این، خسارت‌های شدید مالی را نیز برای دوولت و شهروندان در پی داشته است.
با این حال، بر اساس گزارش‌ها در جریان ۴۲ ساعت گذشته، ولسوالی‌های بغلان مرکزی، نهرین و پلخمری بغلان، ولسوالی چوره‌ی ارزگان، ولسوالی شاه‌جوی زابل، ولسوالی‌های قرقین و خماب جوزجان، ولسوالی‌های سمکنی، احمدخیل و لجه‌منگل پکتیا، ولسوالی‌های گل‌تپه و چهاردره‌ی کندز و شیرخان بندر در این ولایت، به دست طالبان سقوط کرده است. در مقابل نیروهای امنیتی نیز در ۴۲ ساعت گذشته پیش‌رویی داشته اند. بر اساس معلومات وزارت دفاع، نیروهای ارتش ولسوالی علی‌آباد در کندز، ولسوالی دوشی در بغلان و ولسوالی‌های بلخ و بالاحصار در ولایت بلخ را دوباره از طالبان گرفته اند.
طالبان در ولسوالی‌های بلخ و بالا حصار ولایت بلخ، تلفات سنگینی را متحمل شدند. آمار وزارت دفاع، نشان می‌دهد که در جریان عملیات نیروهای کماندو در این ولایت، ۳۱ جنگ‌جوی این گروه کشته شده است. هم‌چنان روز گذشته –سهشنبه، ۱سرطان-، وزارت دفاع اعلام کرد که در ۲۴ ساعت گذشته، ۲۳۴ طالب کشته و بیش از ۱۰۰ نفر دیگرشان زخمی شده اند. تا هنوز، آماری از تلفات نیروهای ارتش گزارش نشده است.
هم‌چنان در یکی-دو روز اخیر، هم‌زمان با تخریب تأسیسات عامه و آواره‌شدن باشندگان محل در نتیجه‌ی حمله‌های طالبان، شماری از جریان سیاسی‌های به شمول رهبران احزاب، نمایندگان مجلس و خیزش مردمی، به حمایت از نیروهای امنیتی بسیج شده اند تا در مقابل طالبان بجنگند. روز دوشنبه -۳۱ جوزا-، گزارش‌هایی از بلخ مخابره شد که جنگ تا دروازه‌ی شهر مزارشریف رسیده است. عطامحمد نور، رییس شاخه‌ی انشعابی حزب جمعیت اسلامی، دوشنبه‌شب -۳۱ جوزا-، اعلام کرد که در عملیات نیروهای ارتش در برابر طالبان شرکت می‌کند. عباس ابراهیم‌زاده، نماینده‌ی بلخ در مجلس نمایندگان نیز با ده‌ها تن از افرادش برای جنگ در برابر طالبان اعلام آمادگی کرده است.
همین گونه، روز گذشته، شماری از زنان در ولایت جوزجان، حمایت‌شان را از نیروهای دفاعی و امنیتی کشور اعلام کردند. آن‌ها، تأکید کردند که در صورت نیاز، حاضر اند تا سلاح برداشته و در کنار نیروهای دفاعی و امنیتی، با جنگ‌جویان طالب بجنگند.
در همین حال، شماری از آگاهان سیاسی، بر این باور اند که در صورت تغییر جدی در استراتژی جنگی و مدیریت درست نیروها، می‌توان شاهد پیش‌روی‌های بیش‌تر نیروهای ارتش در روزهای آینده بود.
علی‌سجاد مولایی، آگاه سیاسی و استاد دانش‌گاه، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید: از آن جایی که افراد تازه‌تعیین‌شده، تجربه‌ی جنگی دارند، می‌توانند نقشی مهمی در بهبود وضعیت داشته باشند.
واکنش‌ها به حملات اخیر طالبان
شدت حملات اخیر طالبان و سقوط ولسوالی‌هایی از کشور به دست این گروه، واکنش‌های زیادی را از سوی شهروندان و مقام‌ها به دنبال داشته است. سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری، می‌گوید که در بیش‌تر از دو سال گذشته، گروه طالبان و حامیانش، شعار «صلح» را مطرح کرده و در سایه‌ی این شعار و با کمک برخی از کشورهای دیگر، از مشروعیت نسبی بین‌المللی برخوردار شده است.
آقای دانش، یادداشتی در برگه‌ی فیسبوکش نشر کرده و گفته است که نمایندگان طالبان در گفت‌وگوهای صلح، به شکل نمادین حضور دارند و تا اکنون، به هیچ نوع گفت‌وگوی مؤثر و معناداری حاضر نشده اند. او افزوده است: «روشن‌ترین شاهد این مدعا، تشدید خشونت‌ها و جنگ‌ها است. در حالی که امروز با خروج قوای خارجی از افغانستان هیچ توجیه مشروعی برای جنگ وجود ندارد؛ اما، طالبان و حامیان‌شان، بدون هیچ نوع شرم و حیا، جنگ‌طلبی‌های خود را فتح نامیده و در تلاش آن اند تا اراضی بیش‌تری را در تصرف خود بگیرند؛ اما، این یک خیال باطل است.»
به گفته‌ی معاون دوم ریاست‌جمهوری، طالبان اشتباه دهه‌ی ۷۰ خود را دوباره تکرار می‌کنند و سرانجام در گرداب «موج متلاطمی» که خودشان به راه انداخته، غرق خواهند شد.
از سویی هم، وحید عمر، مشاور ارشد در امور راه‌بردی ریاست‌جمهوری، می‌گوید که طالبان تعریف مشخصی از حکومت اسلامی و مشروعیتی برای جنگ کنونی‌شان ندارند. آقای عمر، روز گذشته -سهشنبه، ۱ سرطان- در یک نشست خبری، گفت که طالبان به جز ویرانی و تخریب تأسیسات عامه به شمول ساختمان‌ها، جاده‌ها و مکاتب، چیز دیگری را بلد نیستند.
آقای عمر تأکید کرد که طالبان در یک ماه گذشته، چهره‌ی اصلی‌شان را نشان دادند و با توجه به عمل‌کرد این گروه، می‌توان گفت که آن‌ها، «درنده‌تر» از گذشته شده اند.
او افزود که افزایش حملات از سوی طالبان در یک ماه گذشته، سبب شده که این گروه، جای پای نسبی‌ای که اخیرا برای خود به دست آورده بود را نیز از دست بدهد .«اگر رهبری طالب یک لحظه هم امیدوار بود که در صحنه‌ی سیاسی جایی خواهد داشت، در یک ماه گذشته، کاری کرد که نه تنها از صحنه‌ی نظامی بیرون می‌رود؛ بل که در صحنه‌ی سیاسی نیز جا و نقشی نخواهد داشت.»
حملات اخیر طالبان افزون بر آواره‌شدن هزاران نفر، تلفات غیرنظامیان را نیز به دنبال داشته است. در پیوند به افزایش تلفات غیرنظامیان و تخریب تأسیسات عام‌المنفعه، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، گفته است که شدت‌گرفتن جنگ و گسترش دامنه‌ی خشونت‌ها، هر روز سبب افزایش تلفات غیرنظامیان و ویرانی بیش‌تر زیرساخت‌های کشور می‌شود.
این کمیسیون، گفته است که ادامه‌ی حملات طالبان، سبب محاصره‌شدن اقتصادی ولسوالی‌ها، تخریب ملکیت‌های مردم و سلب روزافزون حق مردم به زندگی، گشت‌و‌گذار و دست‌رسی همگانی به کالاهای اساسی، مواد غذایی و بهداشتی شده است.
کمیسیون حقوق بشر با تأکید بر این که جنگ راه حل نیست، از سازمان ملل متحد و نهادهای تأثیرگذار داخلی و خارجی، خواسته است که از همه‌ی امکانات، فرصت‌ها و ظرفیت‌های خود برای پایان‌دادن به خشونت‌ها و جنگ در افغانستان، استفاده کنند.
این همه در حالی است که گفت‌وگوهای صلح افغانستان، هم‌چنان در بن‌بست قرار دارد و از سویی هم، نیروهای خارجی در حال بیرون‌شدن کامل از افغانستان استند. با این حال، انتظار می‌رود که حمایت‌های مالی امریکا و ناتو، چنان چه در نشست بروکسل به آن تعهد شد، از نیروهای امنیتی افغانستان ادامه پیدا کند.
اخیرا جان کربی، سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا، گفته است که مقام‌های امریکایی، همه‌روزه وضعیت افغانستان را ارزیابی می‌کنند و چگونگی روند فراهم‌سازی کمک به نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان از بیرون از این کشور، زیر بررسی این وزارت قرار دارد.
هرچند به دنبال شدت‌گرفتن خشونت‌ها از سوی طالبان در روزهای پسین، این گمانه ایجاد شد که بخشی از نیروهای امریکایی در افغانستان بمانند؛ اما، جان کربی، گفته است که در برنامه‌ی خروج سربازان امریکایی و ناتو از افغانستان، هیچ تغییری به میان نمی‌آید.
با این همه، آگاهان سیاسی، می‌گویند که حکومت افغانستان، در این شرایط، تلاش می‌کند که مناطق کلیدی به شمول شاه‌راه و بنادر اقتصادی را در کنترل داشته باشد. آن‌ها بر این باور اند که تا زمان ادامه‌ی حمایت امریکا و ناتو از دولت و نیروهای امنیتی، نظام و این نیروها دوام خواهند یافت.
