سرانجام، پس از ماهها سکوت و عقبنشینیهای پیدرپی حکومت و نیروهای امنیتی افغانستان در برابر حملههای تهاجمی طالبان، رییسجمهور غنی، روز دوشنبه -۱۱اسد- با انتقاد از کشتار وحشیانهی شهروندان از سوی طالبان، اعلام کرد که این گروه، ارادهای برای صلح ندارد و باید سرکوب شود.
رییسجمهور پس از دیدار با شماری از اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنا، روز گذشته، دستور برگزاری نشست فوقالعادهی شورای ملی را صادر کرد. این نشست روز دوشنبه -۱۱ اسد-، با حضور رییسجمهور، معاونانش، اعضای کابینه و اعضای مجلسهای نمایندگان و سنا برگزار شد.
از آجندای این نشست مشخص بود که قرار است در مورد مسائل پیشآمدهی نظامی و خلاهای موجود بحث و تبادل نظر شود. میررحمان رحمانی، رییس مجلس نمایندگان و نخستین سخنران این نشست، خطاب به طالبان، گفت که ادامهی جنگ، هیچ برندهای ندارد و این گروه، باید بدانند که با افزایش خشونتها، غیرنظامیان بیشتری قربانی خواهند شد.
آقای رحمانی، افزود: «ما اعضای شورای ملی افغانستان، از اقدامات حکومت برای برقراری صلح قدردانی میکنیم و جنگ را راه حل نمیدانیم. طالبان، باید بدانند که ادامهی جنگ و خشونت، بازی باخت-باخت است و برندهای ندارد و متضرر آن مردم است.»
او با اشاره به داغشدن میدانهای نبرد، اعلام کرد که مجلس نمایندگان، با همهی قدرت از نیروهای امنیتی و بسیج مردمی، حمایت میکند.
رییسجمهور غنی، دومین و آخرین سخنران نشست امروز بود. آقای غنی در جریان صحبتهایش، با اطمینان از برنامهی حکومت به منظور برگشت ثبات نظامی، تأکید کرد که حکومت افغانستان انتخابش را کرده؛ به این معنا که حکومت برای صلح و جنگ آمادگی دارد.
این سخنان در حالی مطرح شده که در چند ماه گذشته به ویژه در سه ماه اخیر، حملههای تهاجمی طالبان به شدت افزایش یافته؛ تا جایی که این گروه، توانسته نزدیک به ۲۰۰ ولسوالی را سقوط دهد. پیشروی طالبان در ماههای اخیر، حکومت افغانستان واداشت که تصمیم خودش را بگیرد؛ ادامهی عقبنشینی و یا ایجاد اجماعی داخلی و سرکوب طالبان.
آقای غنی در نخستین لحظههای سخنرانی خود، گفت: «امروز به دلیلی در خدمت شما استم که احساس میکنم، زمان آن فرارسیده است تا به پرسشها و نگرانیهایی که در ذهن شما و مردم افغانستان است، پاسخ ارائه کنم. شما و فرزندان ما که در سنگرهای داغ مصروف دفاع از وطن استند، خواهان اتحاد و اتفاق کامل تان است.»
به گفتهی رییسجمهور، در شرایطی که حکومت افغانستان قربانیهای بیشماری برای برقراری صلح داده، گروه طالبان، همچنان به تجاوز و کشتار مردم بیگناه افغانستان ادامه میدهند. او با استناد از آیتهای قرآن، تأکید کرد که مقابله در برابر حملههای وحشیانه و تروریستی طالبان که سبب کشتار شهروندان افغانستان میشود، وجیبهی ملی و ایمانی است.
این در حالی است که روز گذشته، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، با نشر گزارش تازهی خود، اعلام کرد که در شش ماه نخست سال ۲۰۲۱ میلادی، هزار و ۶۷۷ غیرنظامی به شمول زنان و کودکان کشته و ۳ هزار و ۶۴۴ تن زخمی شده است. در این گزارش، طالبان، عامل ۵۷ درصد از کل تلفات غیرنظامیان بوده است.
به باور رییسجمهور غنی، طالبان از حسن نیت دولت افغانستان برای قراری صلح، سوءاستفاده و نرمی حکومت را به معنای ضعف تلقی کرده؛ به همین دلیل، از هیچ کوششی برای کشتار شهروندان افغانستان دریغ نمیکنند. او از هر دو مجلس و رهبران سیاسی کشور، خواست که با درک وضعیت، برای بیرونشدن از این وضعیت دشوار، همه باید کنار هم قرار بگیرند.
آقای غنی اما؛ اطیمنان داد که وضعیت دوباره به کنترل درمیآید. «پیشبین تمام خطرات و فرصتها استیم و نیروهای دفاعی و امنیتی شما، این قابلیت را دوباره پیدا کرده اند تا در شش ماه آینده، به حالت استقرار برسند و بعد از آن، دوباره به حالت مطلوب برگردیم.»
برنامهی امنیتی برای شش ماه آینده در روز نخست عید قربان از سوی رییسجمهور اعلام شد. محمد امیری، معاون سخنگوی ریاستجمهوری، پیش از این به روزنامهی صبح کابل، گفته بود که این برنامه در سه بخش اساسی -مدیریت بهتر، هماهنگی بهتر و سوق ادارهی قوتها و منابع- ترتیب شده و با عملیشدن آن، وضعیت تا اندازهی زیادی مدیریت خواهد شد.
واکنش طالبان به حرفهای رییسجمهور غنی
رییسجمهور غنی تنها به انتقاد از عملکرد طالبان بسنده نکرد. او در این نشست، تأکید کرد که طالبان امروز ، طالبان ۲۴ سال پیش نیست؛ زیرا، این گروه، «متشددتر، خونخوارتر و جابرتر» از گذشته شده و افزون بر انجام حملههای تروریستی، روابط خود با سایر شبکههای تروریستی را گسترش و تقویت داده و انتظار دارند که افغانستان بار دیگر میدان جنگ نیابتی شود.
مراعاتنشدن درسهای افغانی و بینالمللی صلح و مشروعیتدهی به گروه طالبان از دیگر مواردی بود که به گفتهی رییسجمهور غنی، مانع برقراری صلح در افغانستان است. با این حال، او گفت که هرگز اجازه داده نخواهد داد که مدرسهی منحرف «اکوره ختک» پاکستان، با سرنوشت شهروندان کشور بازی کند.
رییسجمهور در آخرین لحظاتی سخنرانی خود، گفت که طالبان مانع اصلی در برابر آبادی کشور است و خواست آنها بازگشت افغانستان به گذشتهی سیاه است. «تعهد من به شما و ملت افغانستان این است که در مقابل هیچ نیروی ویرانگری، زانو نمیزنم. یا در میز مذاکرهی واقعی زانوبهزانو مینشینیم، یا در میدان جنگ، زانوهای شان را میشکنیم. ما انتخاب خود را کرده ایم. طالب و حامیان شان انتخاب خود را کنند!.»
لحظههایی پس از برگزاری نشست فوقالعادهی شورای ملی، طالبان به حرفهای آقای غنی واکنش نشان داد. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی این گروه، با اشاره به صحبتهای رییسجمهور، گفته است که این حرفها، ناشی از دستپاچگی آقای غنی است. «اعلام جنگ، واردکردن اتهامات و ارائهی معلومات کاذب، عمر غنی را دراز کرده نمیتواند.»
این نخستین بار نیست که طالبان حملهها و جنایتهایی که در افغانستان مرتکب شدند را رد میکنند. نهادهای حقوقبشری و مدنی اما؛ میگویند که طالبان با ردکردن گزارشها و جنایتهایی که مرتکب شده/میشوند، نمیتوانند خود را تبرئه کنند؛ زیرا، صدها سند در مورد جنایتهای این گروه وجود دارد.
حرفهای رییسجمهور غنی در مورد طالبان باید عملی شود!
از آن جایی که حکومت افغانستان دیر اقدام کرده و در شرایطی با طالبان اعلام جنگ کرده که بسیاری از ولسوالیها به دست این گروه سقوط کرده یا در حال سقوط است، آگاهان سیاسی، تأکید میکنند که حرفهایی آقای غنی، نباید در حد شعار و حرف باقی بماند و باید در عمل پیاده شود.
مصطفا علیزاده، کارشناس سیاسی و روابط بینالملل، به روزنامهی صبح کابل، میگوید که افغانستان در شرایط حساسی قرار دارد که تقویت اجماعی سیاسی را میطلبد؛ زیرا وضعیت امنیتی به شدت رو به وخامت میرود و شهروندان کشور، نگران آیندهی سیاسی افغانستان استند.
آقای علیزاده ابراز امیدواری میکند که با مشخصشدن سیاست دولت در قبال صلح و جنگ افغانستان، رهبران سیاسی در کنار حکومت قرار گرفته و در صفی واحد در برابر حملههای طالبان ایستادگی شود. او اما گفت: «در این شرایط، نباید نادیده گرفت که این حرفهای آقای غنی، نباید در چهارچوب حرف باقی بماند؛ بل که باید جامهی عمل بپوشد. آقای غنی اگر میخواهد که دولت و مردم افغانستان بقا داشته باشد، باید از حالت دفاعی به حالت تهاجمی درآییم. رییسجمهور یک رقم صحبت میکند؛ در حالی که در میدان جنگ چیز دیگریست، نیروهای امنیتی ما در میدان جنگ، اجازهی حمله به طالبان را ندارند.»
بحثی که آگاهان سیاسی از آن انتقاد میکنند، سیاست «اقدام دیرهنگام» حکومت افغانستان است؛ این که پس از وقوع فاجعه، دست به کار میشود. آگاهان، تأکید میکنند که رییسجمهور، باید شش ماه پیش برنامهی امنیتی خود را اعلام میکرد تا وضعیت به این جا نمیکشید.
به باور علیزاده، طالبان، هرگز توان رویارویی مستقیم در مقابل نیروهای امنیتی و دفاعی را ندارند؛ اما، چیزی که این گروه را پیشتاز کرده، جنگ تبلیغاتی آنها است که سبب ایجاد ترس و نگرانی عمومی از آینده شده است. «حال هم اقدام حکومت را به فال نیک میگیریم. ایجاد بسیج مردمی در کنار نیروهای امنیتی، نقطهی مثبتی بود که شکل گرفت.»
