شیوع کرونا در جهان، نه تنها افراد را در خانههای شان زندانی کرده و زندهجانی را از زندهجانی ترسانده است؛ بلکه قربانیان این ویروس نیز قابل ترس اند و در کشورهای زیادی، هزاران نفر بدون تشییع جنازه یا حضور خانوادههای شان، به خاک سپرده شده اند.
به دلیل واگیری سریع این ویروس، افرادی که جان میدهند، انتقالدهندگان ویروس اند و دولتها برای این که بتوانند از شیوع بیشتر کرونا در جهان جلوگیری کنند، مکانهای مشخصی را در نظر گرفته اند و بیمارانی که نمیتوانند مقابل این ویروس مقاومت کنند، توسط شهرداریها و تیمهای صحی، در گودالهایی قبرمانند دفن میشوند.
دفن مردگان بدون تشییع جنازه و اشتراک عزیزان و خانوادههای شان، در تاریخ بشر پیشینهی چندانی ندارد؛ این که یکی از اعضای خانواده در قرنطین خانگی یا در یکی از شفاخانهها جان بدهد و اعضای دیگر خانواده نتوانند، او را کفن و دفن کنند.
نگرانی از چگونگی کفن و دفن بعد از مرگ به اثر کرونا، در کشور سنتیای مانند افغانستان، به یکی از چالشهای عمده بدل شده است. به گفتهی مقامات در وزارت صحت عامه، چندی پیش، خانوادهی یک قربانی کرونا، جسد یکی از بستگان شان را جهت کفن و دفن آبرومندانه، به یکی از ولسوالیهای کابل انتقال داده اند.
مراسم تدفین و تشییع جنازه، نزد مسلمانان از حقوق اساسی مردگان است و تجمع زیاد افراد به خاطر تشییع جنازه، بیانگر رضایت خداوند از فرد مرده و آسانی در زندگی بعد از مرگ است.
از شیوع ویروس کرونا در افغانستان، در اکثر ولایتهای این کشور قیود گشتوگذار وضع شده است و همچنان افرادی که به اثر مریضیهای دیگر یا حادثات جان میدهند نیز، از خوشاقبالی اشتراک صدها نفر در مراسم تشییع جنازه و تدفین شان محروم اند. ترس از شیوع کرونا و احتمال مرگ از یک سو، و ترس از این که پس از مرگ بدون تشییع جنازه توسط چند کارمند شهرداری و یا صحی دفن شوند، به کابوسی برای بیشتر شهروندان سنتی این کشور تبدیل شده است؛ آنچنان که مرگ به اثر کرونا را، ذلت دانسته و آن را معادل با غضب خدا میدانند.
برای همین، چند روز قبل، خانوادهای از شکردرهی کابل، جسدی مریض شان را که در یکی از شفاخانههای کابل به دلیل مصاب بودن به ویروس کرونا جان داده بود، به این ولسوالی انتقال دادند.
مقامات در وزارت صحت میگویند که برگزاری مراسم پیش از دفن از جمله شستوشوی مرده و جمع شدن اعضای خانواده و نزدیکان، در کنار این که میتواند ویروس فرد مرده را به آنها انتقال دهد، زمینهی تجمع مردم را فراهم میکند که در صورت موجودیت افراد مبتلا به ویروس در این جمعها، میتواند گسترش ویروس را بیشتر کند.
داکتر قمرالدین حافظ، مشاور وزارت صحت عامه، در مورد تسلیمدهی مرده به بستگانش گفت: «ما بعد از شستوشو و اتمام مراحل که مطمئن میشویم مریضی قابل سرایت نیست، به بستگان شان تسلیم میکنیم و افرادی که برای انجام این کار آموزش دیده اند، تا لحظهی خاکسپاری همراه جنازه خواهند بود.»
در برخی کشورها که قربانیان این ویروس افزایش یافته است، دولتها فرصت تحویلدهی اجساد به خانوادههای شان را ندارند و در ضمن، تحویل آن به خانوادهها را خطری برای متبلا شدن خانوادهها و افراد بیشتر به این ویروس میدانند.
وزارت صحت عامهی افغانستان اما میگوید: «در حال حاضر تعداد جانباختگان از اثر کرونا کم است؛ اما در صورت ازدیاد جانباختگان از اثر کرونا، در مکانی که مناسب باشد و از شیوع این ویروس جلوگیری کند، دفن خواهند شد.»
در شروع شیوع کرونا در افغانستان و شکلگیری کمیتهی اضطراری جلوگیری از شیوع کرونا، حکومت به این کمیته دستور داده بود که مکانهای مشخصی را در هر شهر، برای تدفین قربانیان کرونا تعیین کند؛ اما تا هنوز به گفتهی مقامات وزارت صحت، آمار تلفات در این کشور کم است و اکثر قربانیان، پس از شستوشو توسط افراد تعلیمدیده، به خانوادههای شان تسلیم میشود و این افراد تا زمان دفن جسد، در ساحه حضور دارند.
