پس از ماه‌ها استراحت در افغانستان، شماری از اعضای هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت برای از سرگیری گفت‌وگوها با طالبان، روز سه‌شنبه -۱۱ جوزا-، راهی قطر شدند. ناجیه انوری، سخن‌گوی وزارت دولت در امور صلح، به روزنامه‌ی صبح کابل، گفت که اعضای هیئت گفت‌وگوکننده به دوحه می‌روند تا هرچه زودتر گفت‌وگوها از سر گرفته شود.
بانو انوری، گفت: «در زمانی که سایر اعضای هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت، به افغانستان آمده بودند، عبدالسلام رحیمی و فاطمه گیلانی، دو عضو هیئت، در دوحه حضور داشتند و در این مدت، یک نشست رسمی و چند نشست غیررسمی با طالبان داشته اند.»
هرچند بر اساس گزارش‌ها، بسیاری از اعضای بلندپایه‌ی هیئت گفت‌وگوکننده‌ی طالبان، در قطر حضور ندارند؛ اما ناجیه انوری، گفت که طالبان از دو عضو هیئت دولت که در قطر به سر می‌برند، خواسته اند که باید گفت‌وگوهای صلح سرعت پیدا کند. بر اساس معلومات این وزارت، گفت‌وگوها میان دو هیئت، بر اساس برنامه‌ی قبلی به پیش برده می‌شود.
در همین حال، فوزیه کوفی، عضو هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت که روز گذشته به قطر رفته، ابراز امیدواری کرده که آغاز گفت‌وگوهای معنادار با طالبان، به پایان خون‌ریزی و رنج مردم افغانستان منجر شود.
بانو کوفی در برگه‌ی تویترش، نوشته است که برای پیش‌برد گفت‌وگوها به اراده و صداقت بیش‌تر نیاز است؛ زیرا ادامه‌ی گفت‌وگوها، برای شهروندان افغانستان و منطقه مهم است.
این در حالی است که گفت‌وگوهای صلح میان هیئت‌های گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان و طالبان پس از آن به کندی گرایید که جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده‌ی امریکا، اعلام کرد که خروج سربازان امریکایی و ناتو از اول ماه می آغاز می‌شود و تا ۱۱ سپتمر پایان خواهد یافت. بر اساس توافق‌نامه‌ای که در دهم حوت سال ۹۸ خورشیدی، میان امریکا و طالبان امضا شد، قرار بود که نیروهای خارجی تا ماه می به گونه‌ی کامل افغانستان را ترک کنند.
ماه‌ها پس از این که گفت‌وگوها میان دو هیئت متوقف شد، امریکا و سازمان ملل متحد در هماهنگی با ترکیه، خواستند با برگزاری نشستی در استانبول، راه تازه‌‌ای برای به نتیجه‌رسیدن این روند به وجود آید؛ اما طالبان از شرکت در آن خودداری کردند و برگزاری آن تا پس از عید فطر به تعویق افتاد. اکنون که دست‌کم ۲۰ روز از عید گذشته، مشخص نیست که این نشست چه زمانی برگزار خواهد شد.
پیش‌تر، منبعی از شورای عالی مصالحه‌ی ملی، به روزنامه‌ی صبح کابل، گفته بود که نشست استانبول به این زودی‌ها برگزار نخواهد شد . این منبع در آن زمان، گفت که به دلیل تنش‌ها میان ایالات متحده‌ی امریکا و ترکیه و کم‌علاقگی گروه طالبان، کم‌ازکم تا هفته‌ی پیش رو، برنامه‌‌ای برای برگزاری نشست استانبول روی دست نیست.
با این حال، اخیرا گروه طالبان، گفته است؛ در صورتی که در نشست استانبول، روی سرنوشت سیاسی افغانستان و بحث‌های اصلی تصمیم‌گیری شود، در این نشست شرکت نمی‌کند.
از زمانی که گفت‌وگوهای صلح افغانستان به بن‌بست کشیده شده، خشونت‌ها در کشور به شدت افزایش یافته است. گروه طالبان با راه‌اندازی حملات تروریستی در گوشه‌های مختلف کشور، آرامش شهروندان را به هم زده است. در جریان حملات طالبان، افزون بر واردشدن تلفات بر نیروهای امنیتی، غیرنظامیان نیز آسیب دیده/می‌بینند.
نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، روز سه‌شنبه -۱۱ جوزا-، در گزارشی گفته است که در هفته‌ی گذشته، تنها در جریان ۷ رویداد امنیتی در ولایت‌های کندهار، ارزگان، هلمند، سرپل، پروان و کاپیسا، ۲۳ غیرنظامی کشته و ۴۹ نفر دیگر زخمی شده است.
این نهاد، از طرف‌های درگیر جنگ خواسته است که برای محافظت از جان غیرنظامیان، خشونت‌ها را کاهش داده و تلاش‌های‌شان برای تسریع گفت‌وگوها را افزایش دهند.
دولت و طالبان چرا کنار نمی‌آیند؟
با این که از آغاز گفت‌وگوهای صلح میان دولت و طالبان، بیش‌تر از یک سال گذشته است؛ اما دو طرف کوتاه نیامده و مطالبات یک‌دیگر را نمی‌پذیرند.
اکنون که هیئت دولت به مقصد گفت‌وگو با طالبان به قطر رفته، دوباره این امیدواری به میان آمده که سرانجام شاید توافقی میان دو طرف حاصل شود. از آن‌جایی که تا اکنون گفت‌وگوها نتیجه‌ی ملموسی در پی نداشته، شماری از چهره‌های سیاسی کشور، می‌گویند که روند صلح باید از «پروژه‌بودن» خارجی‌ها به یک روند ملی بدل شود؛ تا نتیجه‌ا‌ی به هم‌راه داشته باشد.
حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین کشور، روز دوشنبه -۱۰ جوزا-، در نشستی پیرامون صلح در کابل، گفت: به دلیل این که روند صلح ملی نبوده/ نیست، تا اکنون توافقی در این روند به میان نیامده است. آقای کرزی تأکید کرد که دولت افغانستان و طالبان، باید برای ملی‌شدن روند صلح تلاش کنند تا جنگ کنونی در کشور پایان یابد.
همین گونه، شماری از آگاهان سیاسی نیز به این باور استند که روند صلح افغانستان، به عامل‌های زیادی وابسته است و تا زمانی که این عامل‌ها حل نشود و نتیجه‌ی قابل قبولی برای همه نداشته باشد، بعید است که گفت‌وگوها در قطر، به صلح عادلانه و پایدار منجر شود.
جعفر مهدوی، عضو پیشین مجلس نمایندگان، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که «روند قطر» باید به عنوان یک فرصت نگه داشته شود و زمانی مانع اصلی صلح برطرف شد، برای مشروعیت‌دهی روند، از قطر به عنوان یک مکان استفاده شود؛ «اما در شرایط موجود، با توجه به این که فکتورها مفقود است، احتمال پیروز‌شدن گفت‌وگوها در قطر بسیار بعید است.»
آقای مهدوی با اشاره به وضعیت آشفته‌ی کنونی در افغانستان، تأکید کرد؛ در صورتی که خلای موجود پر نشود، با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، این کشور دوباره به جغرافیای جنگ نیابتی کشورهای همسایه و منطقه بدل خواهد شد.
حکومت افغانستان، ماه‌ها پیش، تحت عنوان «انسجام روند صلح»، شورای عالی مصالحه‌ی ملی را به رهبری عبدالله عبدالله ایجاد کرد تا برای گفت‌وگو با طالبان، آدرس مشخصی به میان آید؛ اما از زمان ایجاد این شورا تا اکنون، گام مهمی در راستای برقراری صلح برداشته نشده است. آگاهان سیاسی، به این باور اند؛ تا زمانی که داعیه‌داران جمهوری، نتوانند در درون خودشان سازش کنند و اجماع گسترده‌ای که بتواند از همه‌ی مردم نمانیدگی کند، به میان نیایید، بهانه‌گیری‌های طالبان نیز بیش‌تر خواهد شد.
مهدوی، می‌گوید: «در شرایط موجود، شورای مصالحه مبدل شده به واحد بودجه‌ای ارگ ریاست‌جمهوری و رییس‌جمهور غنی، به خواست شخصی‌اش، پروسه صلح را سبوتاژ می‌کند، دشوار است که از آدرس جمهوریت گام مهمی برداشته شود.»
با این همه، به باور آگاهان سیاسی، اکنون که دو هیئت بار دیگر دور یک میز جمع می‌شوند، باید برای اعتمادسازی تلاش شود؛ تا این گونه، توافق سیاسی‌ای که آرزوی دیرینه‌ی مردم است، به دست آید.
