نویسنده: کایلی اتوود – سی ان ان
مترجم: مهدی غلامی
سه منبع آگاه از برنامه‌ریزی برای بستن این دانشگاه به «سی‌ان‌ان» می‌گویند که دانشگاه امریکایی افغانستان آمادگی می‌گیرد تا سال آینده بسته شود؛ این دانشگاه یکی از تلفات تصمیم قابل پیش‌بینی دولت ایالات متحده مبنی بر کاهش قابل ملاحظه‌ی بودجه‌ی دانشگاه‌ها است. این دانشگاه به طور گسترده یکی از بهترین دانشگاه‌ها در افغانستان به شمار می‌رود و تنها دانشگاهی است که به شیوه‌ی غربی تدریس می‌کند. این دانشگاه در سال ۲۰۰۶ تأسیس شده و نیمی از دانش‌جویان آن را دخترانی تشکیل می‌دهند که در دوره‌ی حاکمیت طالبان حق آموزش نداشتند. بسیاری از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه برای دولت افغانستان کار می‌کنند.
بیش از ۶۰ درصد از بودجه‌ی این دانشگاه توسط نمایندگی ایالات متحده برای توسعه‌ی بین‌المللی (USAID) پرداخت می‌شود و بدون پشتیبانی مالی این نهاد، نمی‌توانست فعالیت کند. این دانشگاه نتوانسته از این نهاد اطمینان حاصل کند که حمایت مالی‌اش را ادامه خواهد داد. بودجه‌ی کنونی تا ماه می سال آینده دوام خواهد کرد. دیوید سدنِی به «سی‌ان‌ان» گفت که بودجه‌ی سالانه‌ی این دانشگاه ۲۸ میلیون دالر است.
یکی از منابع آگاه از برنامه‌ریزی برای بسته شدن احتمالی این دانشگاه گفت: «ما مسؤولیت امانت‌گونه‌ای به این دانشگاه، دانش‌جویان و حامیان مالی مان داریم. واقعا مهم است در مورد سناریوی بدترین حالت حرف بزنیم.» منابعی به «سی‌ان‌ان» گفته اند که به تازگی، «اداره توسعه‌ی بین‌المللی امریکا» ملاقات جدی‌ای با پرسونل دانشگاه امریکایی افغانستان در سفارت امریکا در کابل داشت؛ آن‌ها در آن ملاقات، در مورد مراحلی برای پایان دادن به یک پروژه صحبت کردند. مارک گرین، مدیر اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا، در اوایل این ماه در واشنگتن، دیداری با هیأت‌مدیره‌ی این دانشگاه داشته و هیچ تعهد محکمی برای تجدید حمایت مالی نداده است. یکی از سخن‌گویان اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا به «سی‌ان‌ان» گفت: «در ملاقاتی که با هیأت‌مدیره‌ی دانشگاه امریکایی افغانستان به تاریخ ۹ دسامبر ۲۰۱۹ داشتیم، رهبری اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا یک بار دیگر دانشگاه امریکایی افغانستان را جدا تشویق کرد تا در منابع حمایت مالی‌اش تنوع ایجاد کند؛ نمایندگان ما در مکاتبات و ملاقات‌های گذشته این موضوع را به اطلاع دانشگاه رسانده بودند. این هیأت‌مدیره‌ی دانشگاه است که مسؤولیت امانت‌گونه‌ای دارد تا در مورد آینده‌اش تصمیم بگیرد، نه اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا؛ چون این دانشگاه یک نهاد مستقل است.»
با بودجه‌ی کنونی، برنامه‌های امسال به پایان می‌رسد؛ اما این دانشگاه مجبور خواهد شد برنامه‌هایش را برای بسته شدن پس از فراغت دانش‌جویان این دوره، پیاده کند. یکی از منابع آگاه از برنامه‌ریزی برای بسته شدن احتمالی این دانشگاه گفت: «در ماه مارچ، کارمندان بین‌المللی مان به دنبال شغل‌های جدیدی خواهند بود. اگر نتوانیم تا ماه اپریل قراردادهای جدیدی به آنان پیشنهاد کنیم، آن‌ها به دنبال شغل‌های دیگری خواهند رفت.» در صورت بسته شدن درهای این دانشگاه در ماه می، آموزش بیش از ۸۰۰ دانش‌جوی افغان که انتظار دارند دوره‌ی کارشناسی و کارشناسی ارشد شان را در این دانشگاه به پایان برسانند، روی هوا معلق خواهد ماند. در صورت نیاز، تلاش دانشگاه در جست‌وجوی راه‌هایی برای کمک به دانش‌جویانش جهت یافتن جاهای دیگری برای به پایان رساندن آموزش شان، کار پیچیده و پرزحمتی خواهد بود. یک منبع آگاه دیگر از این برنامه‌ریزی گفت: «هیچ دانشگاهی در کشور، مانند دانشگاه امریکایی افغانستان وجود ندارد. ما تلاش می‌کنیم برنامه‌ای برای دانش‌جویان بسازیم؛ اما قطع کمک‌های اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا، کار غیرمسؤولانه‌ای است.» برای افراد درگیر در این موضوع، دلیل مشخصی وجود ندارد که چرا اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا هیچ تعهد رسمی‌‌ای به دانشگاه نداده است. خبر بسته شدن بالقوه‌ی این دانشگاه در حالی مطرح می‌شود که دولت ترامپ در حال آماده شدن برای کاهش سربازان امریکایی در افغانستان است.
یکی از افراد آگاه از موضع دانشگاه گفت: «به جز این دلیل که دولت ترامپ می‌خواهد پول کمتری را در خارج از کشور هزینه کند و کمتر درگیر موضوعات افغانستان باشد، از هر زاویه‌ای که ببینیم، این مسأله یک معما است. ما در تلاش ایجاد تغییراتی استیم که آن‌ها خواسته اند.»
یکی از سخن‌گویان اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا گفت که حمایت مالی آینده از این دانشگاه نتیجه‌ی یک «روند رقابتی» خواهد بود و بستگی به توانایی این دانشگاه در سازگارکردن خودش با توافق‌نامه‌ای دارد که با این اداره داشته تا فعالیت‌هایش را بهبود ببخشد و نظارت امانت‌گونه و کنترل داخلی داشته باشد. این توافق‌نامه پس از آن صورت گرفت که برخی گزارش‌ها، در مورد مدیریت پول‌های این دانشگاه هشدار دادند. لارا بوش، بانوی اول پیشین امریکا، پنج سال پس از آغاز جنگ افغانستان، این دانشگاه را تأسیس کرد.
آنیتا مک‌براید، رییس ستاد کارکنان دولت بوش گفت: «تأسیس یک دانشگاه، تعهدی به تحصیلات عالی و هم‌چنان به رسمیت شناختن استعداد در افغانستان بود.» دولت ایالات متحده می‌خواست آن‌ها را در کشور خود شان آموزش دهد. برای تأمین هزینه‌های این دانشگاه، با اداره‌ی مدیریت و بودجه‌ی امریکا و اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا بسیار سر و کله زدیم؛ اما سرانجام موفق شدیم. اداره شدن آن دانشگاه توسط خانم بوش، اساسا تأکید می‌کرد که آموزش، در تمرکز کلی بر دوباره‌سازی افغانستان بسیار مهم بود. می‌ترسم این دانشگاه ناخواسته درگیر راه‌برد کلی خودنمایی‌های ما و موضعی که به عنوان دولت ایالات متحده راجع به افغانستان داریم، شود. امنیت هم‌چنان بزرگ‌ترین سد در برابر این دانشگاه است و اگر رُک بگویم، امنیت به طور عمومی، سد بزرگی برای پیش‌رفت و توان‌مندسازی زنان است.»
این دانشگاه هم از جنگ طولانی افغانستان در امان نبوده است. این دانشگاه می‌گوید در حمله‌ای که بر آن در سال ۲۰۱۶ توسط طالبان صورت گرفت، ۱۵ تن کشته شدند و این دانشگاه به مدت هفت ماه بسته شد. دو تن از کارمندان این دانشگاه بیرون از محوطه‌ی آن ربوده شدند و بیش از سه سال اسیر بودند تا این که در تبادله‌ای در پاییز امسال، آزاد شدند. دانش‌جویانی که در تهاجم طالبان بر آنان حمله شده بود، در سال‌های اخیر فارغ شده اند. در ابتدا، دولت امریکا تمام هزینه‌های این دانشگاه را پرداخت می‌کرد. این نهاد در سال‌های اخیر توانسته تا از منابع مالی دیگری نیز بهره ببرد؛ اما شیوه‌ی مدیریت امورات مالی‌اش موشکفانه بررسی شد.
بازرس ویژه‌ی ایالات متحده برای بازسازی افغانستان، در اوایل امسال گزارشی به کنگره ارائه کرد که در آن یادآور شده بود این دانشگاه «بیش از ۶۳ میلیون دالر را از سال ۲۰۱۲ به این سو از دست داده است.» مقامات دانشگاه با برخی از نتایج آن گزارش مخالفت کرده و گفتند که در واقع هیچ بخشی از آن پول‌ها از دست نرفته بود؛ اما با این وجود، مأموریت کاهش هزینه‌ها را آغاز کردند.
مقامات دانشگاه می‌گویند که در سال گذشته، هزینه‌ها را با کاهش پرسونل، کاهش سفر و اصلاح هزینه‌های جدید در حدود ۱۵ درصد کاهش داده اند؛ اما به نظر می‌آید که اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا، روی الگوی جدیدی برای پول‌هایی که در افغانستان خرج می‌کند، تمرکز کرده است. این نهاد، دانشگاه را تشویق کرد تا از طریق یکی از برنامه‌های جدید این نهاد، درخواست حمایت مالی کند؛ برنامه‌ای که درخواستی سازمان‌های گوناگون را در یک فضای رقابتی می‌پذیرد که توانایی استخدام شدن مردان و زنان افغان را با یاد دادن مهارت‌های کاری به آنان، بهبود می‌بخشد. این برنامه که «تحصیلات عالی پیش‌رفته برای انکشاف افغانستان» نام دارد، اولین دور کمک‌های مالی‌اش را سال آینده به یکی از درخواست‌کننده‌ها می‌دهد. مقامات دانشگاه در این راستا، رقابت دشواری خواهند داشت.
سِدنی گفت: «امید مان را از دست نداده ایم. بسته شدن این دانشگاه یک نماد بزرگ سیاسی خواهد بود. دانشگاه امریکایی افغانستان بهترین کاری است که ایالات متحده به عنوان یک میراث مثبت از خود به جا گذاشته است. این دانشگاه، نمایان‌گر امید برای آینده‌ی صلح‌آمیز است. ما باکیفیت‌ترین آموزش در سراسر افغانستان را ارائه می‌کنیم و دانش‌جویان ما همین اکنون نیز در پست‌های رهبری حکومت افغانستان و در بخش نهادهای ناسودبر حضور دارند.» قانون اختیارات دفاع ملی ایالات متحده که دو هفته پیش امضا شد، شامل حمایت از «نهادهای تحصیلات عالی مختلط در کابل» است. برخی از نمایندگان کنگره، به دلیل مسائل زبانی، معتقدند که حمایت از این دانشگاه اجبارا و به طور قانونی باید ادامه یابد.
یکی از سخن‌گویان اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی امریکا گفت که آن‌ها با کنگره کار خواهند کرد تا این قانون را ایجاد و هم‌چنان «چشم‌انداز نهادهای تحصیلات عالی در افغانستان که واجد شرایط حمایت استند را بازبینی کنند.»
