همهساله از اول جون، به عنوان روز جهانی کودک گرامیداشت میشود. در افغانستان نیز، از این روز، به گونههای مختلفی تجلیل میشود؛ شماری از خانوادهها با نشر تصاویری از کودکانشان در شبکههای اجتماعی در این روز، برای آنها خوشی و زندگی طولانی آرزو میکنند.
رییسجمهور غنی در پیامی به این مناسبت، گفته است: «تجلیل از روز جهانی کودک، این فرصت را برای ما فراهم میکند تا یک بار دیگر در زمینهی حل مشکلات کودکان، فراهمآوری زمینههای بهتر آموزشوتربیت و آیندهی درخشان برای آنان، توجه کنیم.»
از این روز در حالی در افغانستان گرامیداشت میشود که کودکان این کشور، پیوسته قربانی سالها جنگ گروههای تروریستی بوده و استند. هنوز هم سالانه هزاران کودک به دلیل جنگ، خشونت و فقر، جان خود را از دست میدهند؛ میلیونها کودک دیگر، در حالی که باید در جهان کودکیشان زندگی کنند، به کارهای شاق روی میآورند و نانآور خانواده میشوند.
در کنار نشر پیامهای تبریکی به مناسبت روز جهانی کودک، شماری از کاربران شبکههای اجتماعی، خواستار قطع جنگ شدند و تأکید کردند که بزرگترین هدیه برای کودکان در این روز، پایاندادن به جنگ است تا آنان در سایهی صلح، زندگی بدون هراس داشته و رشد کنند.
شاهحسین مرتضوی، مشاور ریاستجمهوری، در برگهی فیسبوکش نوشته است که کودکان در افغانستان، میراثدار جنگ طولانیمدت استند و بیشتر از چهل سال است که کودکان کشور از ابتداییترین حقوقشان که صلح است، محروم اند. «تروریستان همهی حملاتشان بالای نسل امروز و فردای کشور است. طی چهل سال، کودکان زیادی قربانی و آواره شده اند، مادر و پدر و عضو بدن خود را از دست داده اند.»
سالها جنگ و درگیری در افغانستان، سرنوشت نامعلومی را برای کودکان این کشور رقم زده است؛ میلیونها کودک از درس و مکتب باز مانده اند و افزون بر آن، صدها هزار کودک دیگر در سنی که باید کنار همسالان خود به بازی و تفریح بپردازند، مجبور شده اند که از صبح تا شب در بیرون از خانه کارهای طاقتفرسا را انجام دهند و با پولی که از این طریق گیرشان میآید، نیازهای خانوادهیشان را تهیه کنند.
هرچند آمار دقیقی از شمار کودکان کار در افغانستان در دست نیست؛ اما بر اساس معلومات تقریبی وزارت کار امور و اجتماعی، حدود ۲ میلیون کودک کار در کشور وجود دارد از این میان، ۳۰-۴۰ درصدشان را دختران تشکیل میدهند.
بانک جهانی نیز، گفته است که ۳٫۵ میلیون کودک در افغانستان از رفتن به مکتب محروم اند و نیمی از مکاتب در این کشور فاقد مکان مناسب آموزشی است.
افزون بر این، بر اساس معلومات مؤسسهی حمایت از کودکان، بیشتر از ۸ میلیون کودک در افغانستان، با خطر گرسنگی روبهرو اند.
همینگونه کودکان در افغانستان با انواع خشونتها نیز مواجه اند. بر اساس معلوماتی که روز سهشنبه -۱۱ جوزا-، از سوی وزارت کار و امور اجتماعی به مناسبت روز جهانی کودک، نشر شده، نزدیک به ۵ میلیون کودک در کشور در کتگوریهای مختلف آسیبپذیر اند. بر اساس این معلومات، از هر ۱۰ کودک در کشور، ۷ تن آنها مورد خشونت قرار میگیرند، ۷۷ درصد از ۵ میلیون کودک، از سوی خانوادههایشان مورد لتوکوب قرار میگیرند و یک میلیون کودک دیگر به دلیل بیپروایی خانوادهها، به مواد مخدر معتاد شده اند.
در این میان، قاچاق و اختطاف کودکان از سوی گروههای تبهکار از دیگر نگرانیهایی است که زندگی صدها کودک را به خطر مرگ مواجه کرده است. سالانه دهها کودک از سوی گروههای تبهکار و تروریستی به بیرون از افغانستان انتقال داده شده و مورد استفادهی سو قرار میگیرند. بارها گزارشهایی منتشر شده است که نشان میدهد گروه های تروریستی در پاکستان کودکان افغانستانی را از طریق ولایتهای مرزی به این کشور قاچاق میکنند و برای انجام حملات تروریستی، آنها را آموزش میدهند. دولت افغانستان نیز این مسئله را تأیید کرده است.
عبدالرئوف، کودک دهسالهای است که ۷ ماه و ۱۰ روز پیش از سوی افراد ناشناس ربوده شد و تا اکنون از سرنوشت او خبری نیست، از نمونههایی است که بیشتر همگانی شده است. خانوادهی این کودک و دولت افغانستان، تا هنوز نتوانسته اند، محل نگهداری او را پیدا کنند. از زمان گرفتاری عبدالرئوف، بیشتر از ده عملیات از سوی نیروهای امنیتی برای نجات او از دست آدمربایان، انجام شده؛ اما هر بار به ناکامی انجامیده است. این کودک خردسال، در ماه عقرب سال گذشتهی خورشیدی، زمانی ربوده شد که از خانه به سوی مکتب در حرکت بود. آدمربایان در بدل آزادی او، بیشتر از یکونیم میلیون دالر امریکایی از خانوادهاش درخواست کرده اند.
حاجی نبی، پدر عبدالرئوف، روز سهشنبه -۱۱ جوزا-، به روزنامهی صبح کابل، گفت که ۱۵ روز میشود که با آدمربایان هیچ ارتباطی ندارد. پدر عبدالرئوف حکومت و نهادهای امنیتی را به بیپروایی متهم میکند و میگوید که با وجود وعدههای زیاد؛ اما اقدام عملیای در این مورد انجام نشده است.
از سویی هم، منیراحمد فرهاد، سخنگوی والی بلخ، میگوید که پروندهی عبدالرئوف در این ولایت بسته شده و نهادهای امنیتی در کابل، آن را پیگیری میکنند.
گزارشیهایی اخیرا به نشر رسیده بود که گروه طالبان شماری از عاملان این رویداد را بازداشت کردند. با تماسی که به ذبیحالله مجاهد داشتم، تأیید میکند که چند نفر از آدمربایان نزد آنها است و بازجویی از آنان ادامه دارد.
مجاهد، میگوید: «تلاشهایی در مورد عبدالرئوف جریان دارد، نگهداری این کودک از ساحات ما بیرون است، در ساحات اداره کابل میباشد؛ ولی چیزی که برای ما مهم میباشد، این است که ما به کودک دسترسی پیدا کنیم.»
عبدالرئوف خردسال، یکی از هزارن کودک افغانستانی است که قربانی سالها جنگ و بدبختی در این کشور شده است. او حتا نتوانست در دهمین زادروزش در کنار پدر و مادرش باشد. خانوادهاش بدون حضور او، کیک زادروزش را بریدند.