روزنامهی واشنگتنپست، چاپ امریکا از بستهشدن ده پایگاه نظامی نیروهای امریکایی در ده ولایت افغانستان خبر داده است. این روزنامه به نقل از مقامهای افغانستان و امریکا اعلام کرده است که شماری از این پایگاهها به نیروهای امنیتی افغانستان واگذار شده و شمار دیگر آنها بدون واگذاری، رها شده است.
این روزنامه به نقل از یک مقام امریکایی که نخواسته نامش فاش شود، گفته است که در دو هفتهی آینده، تصمیمهای مهمی در مورد افغانستان گرفته خواهد شد؛ از جمله این که چه پایگاههای دیگری بسته خواهند شد و چه تجهیزاتی به دولت افغانستان تحویل داده شود و یا هم به امریکا منتقل شود.
در گزارش واشنگتنپست آمده است که پیش از این، چهار پایگاه نظامی؛ به شمول ترینکوت در ارزگان، بست در هلمند، گمبری در لغمان، لایتنینگ در پکتیا بسته شده بود و اخیرا، شش پایگاه دیگر؛ به شمول جونز در کندز، دیالانکار در ننگرهار، شاهین در بلخ، بیشاب در کابل، میمنه در فاریاب و قلات در زابل بسته شده است.
به اساس توافقنامهی ایالات متحدهی امریکا و طالبان که در ماه فبروری سال روان به امضا رسید، از مجموع این ده پایگاه، بستهشدن پنج پایگاه الزامی بود. همچنان در این توافق آمده است که شمار نیروهای امریکایی از ۴ هزار و ۵۰۰ تن در ماه فبروری، به ۲ هزار و ۵۰۰ تن در ماه جنوری سال ۲۰۲۱ کاهش یابد.
دوازده مقام سابق و فعلی امریکا و افغانستان که با این روزنامهی امریکایی مصاحبه کرده اند، هنوز از بلاتکلیفی کاهش نیروهای امریکایی تا ماه جون سال جدید میلادی و ۱۵ روز قبل از ترک کاخ سفید توسط دونالد ترامپ صحبت کرده اند. آنها گفته اند که هنوز روی برنامههای خروج؛ مثل انتقال تجهیزات نظامی از افغانستان به امریکا، رایزنی میشود.
ماههای دشوار پیش رو
همزمان با کاهش نیروهای خارجی از افغانستان و خبر بستهشدن ده پایگاه نظامی امریکا در خاک این کشور، شماری از سیاستمداران و آگاهان نظامی تاکید دارند که؛ افغانستان ماههای دشواری پیش رو دارد و ممکن حملات بزرگ در کلانشهرهای این کشور افزایش یابد.
رحمتالله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، در نوشتهی اخیرش برای «نیوزویک» با ابراز نگرانی از کاهش نیروهای خارجی، تاکید کرده است که این تصمیم امریکا به اساس یک ارزیابی نظامی صورت نگرفته، بلکه بیشتر سیاسی و حزبی بوده است. او تاکید کرده است که این خروج شتابزده سبب میشود؛ از یکسو طالبان دیگر نیازی به گفتوگوی صلح احساس نکنند و از سوی دیگر، پاداش بیشتری برای ارتش پاکستان برای پرورش گروههای افراطی بدهد؛ گروههایی که نقش کلیدی در بیثباتکردن منطقه به اساس اهداف ژیواستراتژیک پاکستان دارند.
آقای نبیل تاکید کرده است که پاکستان در روند صلح افغانستان بازی دوگانه را به پیش گرفته است و میخواهد به امریکا طوری وانمود کند که این کشور، یکی از شریکهای مهم ضد تروریسم در منطقه است.
این مقام استخباراتی پیشین افغانستان با توجه به بازی دوگانهی پاکستان، دو سناریو را در ماههای آینده برای افغانستان پیشبینی کرده است؛ نخست این که سطح خشونت و حملات طالبان در شهرهای افغانستان بر خلاف تعهدات این گروه در دوحه، افزایش خواهد یافت و احتمالا بیشتر این حملات را داعش به عهده خواهد گرفت.
سناریوی دومی که آقای نبیل به آن اشاره کرده است، ادامهی خشونتها بر اساس «توافق نادرست» خلیلزاد است. او تاکید کرده است؛ تا زمانی که ادارهی جدید امریکا، برنامهای برای صلح افغانستان طرح میکند، سطح خشونتها همچنان بلند خواهد بود.
رییس پیشین امنیت ملی افغانستان در نوشته اش گفته است: «زلمی خلیلزاد، نمایندهی ویژه امریکا برای صلح افغانستان، تلاش دارد که به تیم امنیت ملی جدید، توجیه بیش از حد خوشبینانه در مورد توافقنامهی طالبان با ایالات متحده و ایجاد تحریفات بیشتر در این مورد ارایه بدهد.» به باور آقای نبیل، با توجه به واقعیتها و چالشهای انتقال سیاسی فعلی در ایالات متحده، ماهها طول میکشد که تیم جدید در واشنگتن ارزیابی کند که خلیلزاد را با خود داشته باشد یا کسی دیگری را جایگزین آن بکند؛ اما در حین حال، خشونتها که به توافق نادرست صلح خلیلزاد با طالبان مرتبط است، ادامه خواهد داشت. «هرگونه تاخیر میتواند مقابله با این چالشها را دشوار کند و امریکا برای ترک، گزینههای کمتری داشته باشد.»
طالبان برندهی کاذب میدان
شماری از آگاهان نظامی تاکید دارند که خروج نیروهای امریکایی به نوعی روحیهی کاذبی به جنگجویان طالبان میدهد و سبب میشود که این گروه حملات اش را بیشتر از پیش در افغانستان افزایش بدهد.
اسکات واردن، رییس بخش افغانستان و آسیای مرکزی انستیتوت صلح ایالات متحده امریکا، میگوید که خروج سریع و بدون قیدوشرط امریکا، روند صلح و دستآوردهای ۲۰سالهی افغانستان را به خطر مواجه میکند و برعکس سبب انگیزهی طالبان و شورشیان میشود.
آقای واردن به روزنامهی صبح کابل تاکید دارد که ایالات متحدهی امریکا امتیازهایی را برای حاضرشدن طالبان به میز مذاکره در قالب کاهش سریع نیروهای نظامی شان داد؛ اما با ارزش ظاهرا اندک. به گفتهی او این تصمیم خروج، با نزدیکشدن ختم دورهی ترامپ شدت گرفت؛ چیزی که آرزوی طالبان را برای عملیشدن توافقنامهی صلح دوحه، برآورده کرد.
آقای واردن تاکید دارد: «در صورت ادامهی روند کنونی، طالبان میتوانند بدون برداشتن گام موثری برای ازبینبردن پناهگاههای امن القاعده، توانایی نظامی خود را برای ادامهی نبرد با دولت افغانستان افزایش دهند.»
از سویی هم رحمتالله نبیل، به این باور است که چنین حرکتی برای طالبان نشانهی بزرگی است که آنها فکر میکنند، امریکا القاعده را دشمن اصلی شان میپندارند تا این گروه را.
آقای نبیل در نوشتهای در «نیوزویک» در این مورد تاکید کرده است: «با چنین اقدام امریکا، طالبان جسارت بیشتری پیدا خواهند کرد تا حملات خود را افزایش دهند و در میدان جنگ نهایت تلاش خواهند کرد که امتیازات بیشتری کمایی کنند. در آنصورت درگیری در افغانستان ادامه خواهد یافت، پاکستان حق وتوی بزرگتری در امور داخلی این کشور پیدا خواهد کرد و افغانستان به یک چرخهی عمیقتر جنگ کشانده خواهد شد.»
با این حال اشلی جکسون، کارشناس نظامی موسسهی توسعه خارجی (ODI)، روز جمعه در مصاحبهای با واشنگتنپست نیز تاکید کرده است که خروج سربازان امریکایی و بستهشدن پایگاههای آنها در افغانستان، جنگجویان طالبان را به پیروزیهای نمادین و ملموس میرساند.
جكسون با استناد از تماسهاي نزدیکی که با طالبان دارد، تاکید میکند: «تبلیغات روانی بهتر از این برای طالبان وجود ندارد، آنها از این مساله، بیشترین استفاده را خواهند کرد.»
