گروه طالبان، پس از فروپاشی حاکمیت اش در ۲۰۰۱، توانسته است که بیش‌ترین خاک افغانستان را در جریان سه ماه گذشته، در کنترل خود درآورد. جنگ‌جویان این گروه، در ده روز گذشته، مرکز ۲۶ ولایت را تصرف کرده اند؛ چیزی که همه‌ی شهروندان افغانستان را گیج و حکومت افغانستان را نیز، دست‌وپاچه کرده است. به میزان گسترش جغرافیای جنگی، میزان آوارگی و کشتار افراد ملکی نیز بیش‌تر می‌شود.
با این حال، چشم‌وگوش مردم به سیاست‌ها و اقدام‌های حکومت و به خصوص رییس‌جمهور غنی است تا بدانند که آینده‌ی شان چه رنگی می‌گیرد. رییس‌جمهور غنی اما دیروز -شنبه، ۲۳ اسد-، با نشر پیام ویدیویی، به مردم افغانستان گفت که روی جلوگیری از گسترش بی‌ثباتی و خشونت در کشور تمرکز دارد.
پیش از نشر این پیام، کاربران شبکه‌های اجتماعی، احتمال می‌دادند که رییس‌جمهور غنی، استعفایش را با مردم و شورای ملی، شریک کند؛ اما آقای غنی اشاره کرد که او به عنوان یک رسالت تاریخی، تلاش می‌کند، نگذارد که جنگ تحمیل‌شده بر مردم افغانستان، بیش‌تر از این، باعث کشتار مردم بی‌گناه، ازدست‌رفتن دست‌آوردهای ۲۰ساله، تخریب تأسیسات عامه و بی‌ثباتی دوام‌دار شود. «مشورت‌های گسترده را در داخل دولت و با بزرگان و چهره‌های سیاسی، نمایندگان اقشار مختلف مردم و هم‌فکران بین‌المللی افغانستان آغاز کرده است.»
رییس‌جمهور غنی، جزئیات بیش‌تری در باره‌ی موضوعاتی که با بزرگان سیاسی و جامعه‌ی جهانی مشورت می‌کند، ارائه نکرد؛ اما افزود که به زودی نتیجه‌ی مشورت‌ها را با مردم افغانستان شریک خواهد کرد.
با این حال، کارشناسان سیاسی، می‌گویند که رییس‌جمهور غنی دیگر فرصتی برای مشورت و یا شکل‌دادن اجماع سیاسی، ندارد. به گفته‌ی این کارشناسان، در جریان شش ماه گذشته، رییس‌جمهور غنی، فرصت کافی برای تشکیل اجماع داخلی و منطقه‌ای داشت که از آن استفاده نکرد.
رحمت‌الله بیژن‌پور، کارشناس سیاسی، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که زمان مشورت با بزرگان و چهره‌های سیاسی، گذشته است و گروه طالبان به سرعت پیش‌روی دارد. به گفته‌ی او، در این شرایط، صحبت‌های رییس‌جمهور غنی، نمی‌تواند امیدی را در دل مردم به وجود بیاورد؛ چون به باور مردم، آقای غنی، عامل گسترش جنگ و سقوط ولایت‌ها است. «فضای اعتماد از بین رفته. اقتصاد دولت از لحاظ نظامی نابود شده، بی‌ثباتی به وجود آمده؛ تجهیزات نظامی به دست طالبان افتاده و انتقال داده شده. اگر پنجاه درصد، دیگر فکتورها نقش داشته باشد، مسؤول ۵۰درصدی اش غنی است. صحبت‌های او بیش‌تر آب در هاون کوبیدن است.»
مصطفا علی‌زاده، کارشناس دیگر سیاسی، می‌گوید که اکنون زمان مشورت نیست، آقای غنی، باید شش ماه پیش با بزرگان سیاسی و کشورهای منطقه، مشورت می‌کرد. او، به صبح کابل، تأکید می‌کند که صحبت‌های رییس‌جمهور غنی، نشان می‌دهد که تا آخرین مرحله، حاضر نیست که استعفا بدهد؛ اما بیژن‌پور، می‌گوید که اگر غنی قدرت را رها نکند، قدرتش ختم می‌شود؛ بنا بر این، استعفای رییس‌جمهور، دیگر نه خیری را به وجود می‌آورد و نه شری را برطرف خواهد کرد؛ «بحث این است که غنی اگر قدرت را رها کند، چه کسی و در چه شرایطی می‌آید؟ اگر کسی دیگری هم بیاید، وضعیت تغییر نمی‌کند. سرنوشت افغانستان همین است.»
گروه طالبان، در روزهای پسین، حمله‌هایش را بر مرکز شهرها متمرکز کرده و در جریان ده روز گذشته، ۲۶ ولایت را سقوط داده است. این ولایت‌ها شامل هرات، کندهار، نیمروز، فراه، هلمند، غزنی، بدخشان، کندز، تخار، جوزجان، سرپل، سمنگان، بغلان، لوگر، بادغیس، زابل، ارزگان، پکتیا، پکتیکا، کنر، بلخ، ننگرهار، دایکندی، لغمان، فاریاب، می‌شود. شماری از ولایت‌ها مانند غزنی، نیمروز و سمنگان، بدون درگیری به گروه طالبان واگذار شده است.
در حالی که ولایت‌ها یکی پی دیگری به دست گروه طالبان می‌افتد، اشتراک‌کنندگان در نشست قطر برای افغانستان، گفته اند؛ دولتی را که از راه زور و نظامی به قدرت برسد، به رسمیت نمی‌شناسد.
چندی پیش، نمایندگان کشورهای چین، اوزبیکستان، امریکا، پاکستان، بریتانیا، سازمان ملل متحد، هند، ناروی، قطر، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و افغانستان، نشستی در باره‌ی صلح افغانستان در شهر دوحه داشتند. این کشورها با نشر اعلامیه‌‌ای تأکید کرده اند؛ دولتی که در نتیجه‌ی اعمال زور بر شهروندان این کشور تحمیل شود، دولت منسجم نخواهد بود.
بر اضافه‌ی آن، انتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، شام‌گاه جمعه -۲۲ اسد-، گفته است؛ گزارش‌هایی که در افغانستان در اختیار سازمان ملل قرار گرفته، نشان می‌دهد که طالبان در این کشور، مرتکب جنایت‌های جنگی شده اند. او، هشدار داده است که وضعیت افغانستان از کنترل خارج شده و باید برای جلوگیری از شروع یک جنگ داخلی و انزوای افغانستان، مذاکرات به گونه‌ی جدی آغاز شده و حمله‌ها توقف یابد. هم‌چنان، راس ویلسن، سرپرست سفارت امریکا در کابل، در تویتی گفته است که تلاش طالبان برای گرفتن قدرت از راه زور و خشونت، سبب انزوای بین‌المللی این گروه خواهد شد.
شماری از کشورها اما هشدار می‌دهند که افغانستان در پرتگاه سقوط و جنگ داخلی قرار دارد. به نقل از رویترز، بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا روز جمعه -۲۲ اسد-، به بی‌بی‌سی، گفته است که افغانستان به سوی جنگ داخلی پیش می‌رود و غرب باید بفهمد که طالبان تنها یک نهاد واحد نیست؛ بل که عنوانی برای منافع رقابتی بسیاری‌ها است. «بریتانیا در دهه‌ی ۱۸۳۰ دریافته بود که افغانستان کشوری است که توسط جنگ‌سالاران ولایت‌ها و قبایل مختلفی رهبری می‌شود و در صورتی که مواظب نباشد، به جنگ داخلی سوق داده می‌شود و من فکر می‌کنم که به همان سمت روانیم.»
این در حالی است که گفت‌وگوهای صلح افغانستان پس از نزدیک به یک سال، افغانستان را یک قدم نیز به صلح نزدیک نکرده است. حکومت افغانستان، می‌گوید که گروه طالبان، از گفت‌وگوها فرار کرده و روی به‌دست‌آوردن قدرت از راه نظامی، تمرکز کرده است؛ اما عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان، به نقل از رهبران طالبان، گفته است؛ تا زمانی که آقای غنی در قدرت باشد، این گروه حاضر به گفت‌وگو نخواهد شد. به نقل از صدای امریکا، آقای خان، روز چهارشنبه -۲۰ اسد-، به خبرنگاران خارجی در خانه اش، گفته است: «سه-چهار ماه پیش، رهبران ارشد طالبان به پاکستان آمده بودند و ما تلاش کردیم تا آن‌ها را به صلح ترغیب کنیم؛ اما، آن‌ها گفتند که وقتی اشرف غنی در قدرت باشد، با حکومت افغانستان مذاکره نخواهند کرد.»
با این همه، جنگ در افغانستان با شدت بی‌پیشنه‌‌ای ادامه دارد که در نتیجه‌ی آن صدها غیرنظامی کشته و هزاران نفر دیگر آواره شده اند. بر پایه‌ی گزارش اوچا -دفتر هماهنگی امور کمک‌های بشری سازمان ملل متحد- در جریان سال روان، ۳۹۰ هزار نفر در افغانستان آواره شده است.
کارشناسان سیاسی، می‌گویند که به زودی سرنوشت افغانستان مشخص خواهد شد. آقای بیژن‌پور در پاسخ به این پرسش که افغانستان تا سه ماه بعد آبستن چه تحولاتی خواهد بود، می‌گوید: «افغانستان، سه-چهار ماه بعد نخواهد داشت. سرنوشت افغانستان در همین ماه معلوم می‌شود.»
