تثبیت ۴۷ هزار رأی تکراری؛ آیا انتخابات به دور دوم می‌رود؟

با گذشت بیشتر از یک ماه از روند برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، هنوز روشن نیست که برایند رأی‌دهی چه چیزی خواهد بود. در عین حال، انتخابات افغانستان با یک مفهوم پیچیده همراه شده است؛ با استفاده از تکنالوژی، انتظار می‌رفت که از یک طرف، از ضیاع وقت جلوگیری شود و از جانب دیگر، تکنالوژی روند کار کمیسیون را مبنی بر تأمین شفافیت انتخابات کمک کند؛ در حالی ‌که این انتظار رأی‌دهندگان تحقق نیافته بلکه حتا نمی‌دانند که برای صیانت از رأی آن‌ها، چه برنامه و مکانیزمی ریخته شده است. آیا تکنالوژی می‌تواند از رأی شهروندان حفاظت کند یاخیر.
تکنالوژی و دموکراسی دو مفهوم اساسی‌ای بود که به انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان رنگ و بوی تازه‌ای می‌داد و تکنالوژی بود که این انتخابات را نسبت به انتخابات‌های گذشته، متمایز کرد. عامل بنیادی‌ای که نقش تکنالوژی را در روند انتخابات برجسته کرد، تقلب بود که به هدف جلوگیری از این چالش، دستگاه‌های بایومتریک در انتخابات مورد کاربرد قرار گرفت.
دموکراسی و تکنالوژی، از مهم‌ترین دست‌آوردهای عصر مدرن محسوب می‌شود؛ ریشه‌ی دموکراسی، هرچند به دوران دولت‌شهرهای یونان باستان برمی‌گردد؛ ولی در مفهوم امروزی، محصول دنیای مدرن است طی سه قرن اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفت. تکنالوژی نیز محصول دنیای مدرن است که از آن، معنا و تعابیر متفاوتی استخراج می‌شود؛ ولی با توجه به تغییرات و تحولات روزافزون در تکنالوژی، به مثابه‎‌ی یک روش کارآمدی بر علیه تقلبات سیستماتیک در انتخابات افغانستان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شد.
شهروندان افغانستان در حالی به پای صندوق‌های رأی رفتند که نعره‌ی خشونت طالبان در اطراف شهرهای افغانستان بلند بود؛ شهروندان با قبول خطرات جانی، به امید دستگاه‌های بایومتریک و با اعتماد مجدد به کمیسیون‌های انتخاباتی، رأی ‌شان را به صندوق‌ها ریختند؛ اما اکنون از سرنوشت رأی آن‌ها خبری نیست.
کمیسیون مستقل انتخابات، اعلام کرده که روند پاک‌سازی آرای بایومتریک شده از سوی شرکت درملوگ جریان دارد و تا کنون، ۴۷ هزار رأی تکراری، تثبیت شده است. آرایی توسط شرکت درملوگ تکراری تثبیت شده که مربوط به عکس تکراری، عکس از روی عکس، عکس زیر سن و تغییر چهره می‌شود. کمیسیون انتخابات منتظر است تا آرایی که با شصت‌های تکرار به صندوق‌ها ریخته شده، توسط شرکت درملوگ شناسایی شود.
با این وجود، گزارش‌هایی وجود دارد که شرکت درملوگ، اطلاعات کامل آرای بایومتریک شده را در اختیار کمیسیون انتخابات قرار داده است. یک منبع در کمیسیون مستقل انتخابات، تأیید می‌کند که شرکت درملوگ، شام روز پنج‌شنبه، گزارش کامل آرای بایومتریک شده را در اختیار کمیسیون قرار داده است.
یک منبع کمیسیون انتخابات که نخواست نام وی افشا شود، به روزنامه‌ی صبح کابل گفت که کمیسیون انتخابات، گزارش شرکت درملوک را به دلیل برخی از ملاحظات کمیسیون، روز جمعه دوباره به این شرکت فرستاده است.
از سویی هم، شماری از نهادهای ناظر انتخابات می‌گویند، گزارش شرکت درملوگ مبنی بر ۴۷ هزار رأی تکرار، نیاز به نظارت جدی نهادهای ناظر دارد تا جزئیات آرای تکراری روشن شود.
سمیرا رسا، سخنگوی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه (فیفا) می‌گوید، این‌ که تثبیت آرای تکراری توسط شرکت درملوک چقدر قابل اعتماد است، باید مشخص شود و از جانب دیگر، باید ظرفیت و توانایی سرور مرکزی کمیسیون انتخابات مورد دقت و بازنگری بیشتری قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که تثبیت آرای تکراری، دقیق و همه‌جانبه است.
نهادهای ناظر انتخابات، معتقد اند که اعلام سقف نهایی آرای بایومتریک شده و تصفیه‌ی این آرا بالای نتیجه‌ی ابتدایی و نهایی انتخابات تأثیر می‌گذارد و در صورتی ‌که یکی از نامزدان ریاست‌جمهوری«پنجاه جمع یک» را به دست نیاورد، انتخابات به دور دوم می‌رود.

رفتن انتخابات به دور دوم، نگرانی دیگر نهادهای ناظر انتخابات است که به باور این نهادها، تأخیر در اعلام نتیجه‌ی ابتدایی، نه تنها شفافیت را تأمین نمی‌کند بلکه به میزان چالش‌ها می‌افزاید؛ زیرا از یک‌سو فصل سرما رسیده و از سوی دیگر، ناامنی‌ها نسبت به گذشته بیشتر شده است. از جانب دیگر، کمیسیون انتخابات نیز توانایی لازم را برای برگزاری دور دوم انتخابات ندارد.
فیفا، بر این باور است که همه‌ی این موارد نشان می‌دهد افغانستان در بن‌بست انتخاباتی فرو خواهد رفت و بار دیگر بحران سال ۲۰۱۴ میلادی تکرار خواهد شد.
با این حال، شماری از دسته‌های انتخاباتی از تأخیر در اعلام نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری و مداخله‌ی کشورهای خارجی در امور کمیسیون انتخابات ابراز نگرانی می‌کنند.
آن‌ها به صراحت از کمیسیون انتخابات خواستار وضاحت شده ‌اند و از جانب دیگر، تأکید کرده ‌اند که کمیسیون انتخابات، استقلالیت، اعتبار و حیثیت خود را حفظ کرده و زیر فشار قدرت‌مندان و کشورهای خارجی قرار نگیرد.
کمیته‌ی سیاسی تیم انتخاباتی دولت‌ساز، همچنان از جامعه‌ی جهانی و تمویل‌کنندگان مالی برگزاری انتخابات، خواسته است که به استقلالیت کمیسیون مستقل انتخابات و آرای مردم افغانستان احترام گذاشته و به هیچ عنوان در روند انتخابات ریاست‌جمهوری، دخالت نکنند.
در عین حال، شمار دیگر از دسته‌های انتخاباتی و شورای نامزدان ریاست‌جمهوری، نگران مداخله‌ی کشورهای خارجی در امور کمیسیون انتخابات استند. آن‌ها می‌گویند که ترافیک دیپلمات‌ها و سفرای کشورهای خارجی در کمیسیون، ممکن است که انتخابات را از مسیر اصلی‌اش منحرف و اراده‌ی مردم را در تعیین سرنوشت ‌شان دچار مشکل کند.
با توجه به این نگرانی‌ها، شرایط حساس سیاسی ایجاب می‌کند که باید شفافیت کامل در شمارش آرا از سوی کمیسیون انتخابات مراعات شود؛ هیچ حلقه‌ای، نباید انتخابات را از مسیر درست آن به انحراف بکشاند تا این که در فرایند تحکیم مردم‌سالاری و گذار مسالمت‌آمیز به سوی دموکراسی قدم برداشته شود.
عبدالطیف نظری، معاون دسته‌ی انتخاباتی وفاق ملی به ریاست احمدولی مسعود، معتقد است که بسیاری از کمک‌های کشورهای خارجی به افغانستان بُعد بین‌المللی و فرامنطقه‌ای دارد و در مسأله‌ی انتخابات، اگر این کمک‌ها فقط در جهت نظارت و کمک به روند انتخابات باشد تا این ‌که شفافیت تأمین شود، مورد استقبال است؛ در غیر این صورت، کمک‌ها اگر به سمت‌گیری و سوءگیری‌ها منجر شود و یک نوع مهندسی خاموش و خفته را پشت سناریوی شفاف‌سازی ترسیم کند، این امر قطعا به ضرر منافع ملی و ثبات سیاسی افغانستان است.
از جانب دیگر، بحث این است که ممکن است، انتخابات ریاست‌جمهوری به دور دوم کشانیده شود. در صورتی ‌که صدهزار رأی از سوی کمیسیون انتخابات باطل اعلام شود، قطعا انتخابات به دور دوم کشانیده می‌شود که در این صورت، میزان چالش‌ها فراروی حکومت افغانستان بلند خواهد رفت. هر چند، کمیسیون انتخابات تاریخ اعلام نتیجه‌ی ابتدایی را در ۲۳ ماه جاری تعیین کرده؛ اما به باور برخی از تکت‌های انتخاباتی، کمیسیون قادر نخواهد بود که بر اساس این تقویم عمل کند.
اگر دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری برنده‌ای نداشته باشد، دور دوم آن، در فصل زمستان کشانده می‌شود که در این صورت، کمیسیون انتخابات به شمول حکومت قادر به برگزاری دور دوم انتخابات نخواهند بود و پروسه‌ی انتخابات به سال بعدی کشانیده خواهد شد.
شورای نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری با پیش‌بینی انتخابات مبنی بر این ‌که به دور دوم می‌رود، در حال حاضر روی طرح حکومت سرپرست کار می‌کند. این شورا بر این نظر است که دامنه‌ی انتخابات به سال بعدی کشانیده می‌شود و در این میان، خلای مشروعیت سیاسی برای حکومت کنونی به میان می‌آید و برای پرکردن این خلا، شورای نامزدان قرار است که در آینده‌ی نزدیک، طرح حکومت سرپرست را همگانی کند تا انتخابات بعدی، در سایه‌ی حکومت سرپرست برگزار شود.