مسؤولان اتاق صنعت و معدن هرات، از متوقف شدن فعالیت‌های ۸ شرکت تولیدی در شهرک صنعتی هرات، در جریان ده روز گذشته، خبر داده‌اند.
در شهرک صنعتی هرات، بیش از ۳۰۰ شرکت تولیدی فعالیت دارد؛ اما طی سال‌های اخیر، برخی از این شرکت‌ها به دلیل واردات کالای مشابه و فساد در گمرکات و تعرفه‌ها، از فعالیت باز مانده است.
حمیدالله خادم، رییس اتاق صنعت و معدن هرات، در گفت‌وگو با روزنامه‌ی صبح کابل، گفت که فساد گسترده در گمرک و واردات کالاهای مشابه از عمده‌ترین عامل‌های ورشکست شدن شرکت‌های تولیدی در شهرک صعنتی این ولایت است.
آقای خادم، افزود: «در ده روز گذشته به دلیل ورود کالاهای وارداتی بیرونی بدون محصول، از مرز اسلام‌قلعه، بیش از ده شرکت تولیدی درهرات، ورشکست شده است. کالاهای مشابهی که از بیرون وارد می‌شود، مطابق تعرفه‌های وضع‌شده، محصول گرفته نمی‌شود.»
این درحالی است که دولت، به منظور حمایت از تولیدات داخلی و کاهش واردات کالاهای مشابه از کشورهای بیرونی، بر اموال و کالاهای تجارتی، تعرفه وضع کرده است؛ اما مسؤول اتاق تجارت و معدن هرات، می‌گوید که به دلیل فساد گسترده در گمرک هرات، این تعرفه‌ها جمع‌آوری نمی‌شود.
بخش زیادی از کالاهای وارداتی افغانستان، از ایران از طریق بندر اسلام‌قلعه وارد می‌شود؛ اما وجود فساد در این گمرک، مسؤولان اتاق صنایع هرات و تاجران را نگران کرده است. حمیدالله خادم، مدعی است که بسیاری از اموال تجارتی که از بیرون از کشور وارد می‌شود، سند محصولی ندارد.
آقای خادم، می‌گوید، که بسیاری از محصولات تجارتی‌ای که وارد مرز اسلام‌قلعه می‌شود و به گمرک می‌رسد، در بدل پرداخت رشوه، به تعرفه‌ی بسیار اندک محصول شده و اجازه‌ی ورود می‌گیرد.
به گونه‌ی مثال، بیسکویت، به عنوان یک کالای تجارتی، حدودا ۱۶ درصد تعرفه‌ی گمرکی دارد؛ اما وقتی به گمرک وارد می‌شود، به نام محصول دیگری که تعرفه اش پایین است، محصول و طی مراحل می‌شود.
همین قسم، محصول گمرکی نمک، درحالی که ۸۰ درصد است؛ اما وقتی به گمرک هرات می‌رسد، این رقم به ۵ تا ۸ درصد کاهش می‌یابد.
رییس اتاق صنعت و معدن هرات، تأکید می‌کند، به دلیل این فساد در گمرکات، تولیدکنندگان داخلی توان رقابت با محصولات بیرونی را از دست می‌دهد.
آقای خادم، هشدار می‌دهد که در صورتی که این وضعیت در گمرک هرات، ادامه داشته باشد، فعالیت‌های شرکت صعنتی هرات متوقف می‌شود و تمام افرادی که در این شرکت‌ها سرگرم کار استند، بیکار شده و عواقب ناگواری را در پی خواهد داشت.
این درحالی است که گمرک هرات، به عنوان یک اداره‌ی درآمدزا از اهمیت زیاد اقتصادی برای حکومت برخوردار است. این اداره سال گذشته، به دلیل ناامنی و در خطر بودن جان کارمندان شان، از شهر هرات به بندر اسلام‌قلعه انتقال داده شد.
انتقال گمرک هرات از مرکز به بندر اسلام‌قلعه، دو پیامد منفی به همراه داشت. نخست؛ دست افراد مفسد را باز کرده است و پس از آن، باعث کاهش درآمد این اداره شده است.
مسؤولان اتاق صنایع و معدن، آمار می‌دهد که در حال حاضر، عواید روزانه‌ی گمرک هرات، بالغ بر یک‌صدو۲۰ میلیون افغانی است؛ اما در صورتی که محصول گمرکی اموال تجارتی، به گونه‌ی درست اخذ شود، پیش‌بینی شده است که این رقم به ۲۵۰ میلیون افغانی، افزایش یابد.
در همین حال، مسؤولان اتاق تجارت هرات نیز، موجودیت فساد در گمرک و ادارات دولتی را عامل پیش‌رفت تاجران در هرات می‌داند و می‌گویند که در صورتی که دامنه‌ی فساد در گمرک این ولایت، گرفته نشود، موانع زیادی در برابر تولیدات داخلی ایجاد خواهد شد و ممکن است، به زودی شهرک صعنتی هرات تعطیل شود.
سعید عظیم‌یان، معاون اتاق تجارت هرات، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که عدم تسهیلات لازم برای جذب سرمایه‌گذاری درکشور و فساد در گمرکات، سبب شده که شماری ازسرمایه‌گذاران ومتشبثین، قسمتی ازسرمایه‌ی خود را به بیرون از کشور انتقال دهند.
آقای عظیم‌یان، تأکید کرد که وجود فساد واخاذی در ادارات سکتوری، سبب افزایش سطح قیمت‌ها نیز شده است.
گفتنی است که در حال حاضر افغانستان، با کشورهای مختلف روابط تجاری دارد. هرچند میزان واردات افغانستان، نسبت به صادارات آن بیش‌تر است؛ اما با این حال نیز، ۱۰۵ قلم مواد به بیرون از کشور صادر می‌شود که شامل گیاهان دارویی، سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی و کالاهای دیگر تجاری می‌شود.
موجودیت فساد در گمرک هرات و بروکراسی در ادارات ثبت جواز نیز، سبب شده است که شماری از افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند، کاهش یابد. انورالحق ژمن، رییس تجارت و صعنت هرات، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که درسال‌های اخیر، به دلیل ناامنی و بی ثبانی، متشبثین برای سرمایه‌گذاری علاقه‌مندی نشان نمی‌دهند ودرخواست برای اخذ جواز تجاری نیز، کاهش چشم‌گیری یافته است.
ریاست تجارت و صنعت هرات، می‌گوید که برای تشویق سرمایه‌گذاران، تسهیلات بسیار زیادی برای سرمایه‌گذاران و اخذ جواز به میان آمده است و در حال حاضر، درخواست‌کنندگان می‌توانند، در جریان دو روز با پرداخت دو هزار افغانی، جواز اخذ کنند.
با این همه، اما حمدالله همدرد، رییس گمرک هرات، موجودیت فساد در این اداره را رد می‌کند و می‌گوید که آن‌ها همواره تلاش کرده اند تا جلو قاچاق اموال و کالاهای تجاری مشابه را بگیرند تا این گونه، تولیدات داخلی رشد کند و واردات نیز کاهش یابد.
هرچند تاجران و مسؤولان اتاق تجارت و صنعت هرات، از عدم همکاری و هماهنگی گمرک هرات با شرکت‌های تولیدی سخن می‌گویند، اما رییس گمرک هرات، می‌گوید: «ما با همکاران خود که تولیدکننده استند، همکار هستیم تا دست به دست هم داده و کارخانه‌های شان را فعال نگه‌داریم.»
آقای همدرد، دلیل ورشکست شدن شرکت‌ها را، تولید کالای مشابه می‌داند و می‌گوید که این کارخانه‌ها، به دلیل نیافتن بازار از فعالیت باز می‌مانند.
