در روزهای پسین، حملههای تروریستی بر شهروندان افغانستان و به گونهی خاص بر باشندگان غرب شهر کابل، افزایش یافته است. از سهشنبهشب به اینسو، در چهار حملهی تروریستی بر موترهای مسافربری در غرب کابل، نزدیک به چهل غیرنظامی که بیشترشان کارگر بودند، کشته و زخمی شده اند. تروریستان –روز پنجشنبه، ۱۳ جوزا- دو حملهی جداگانه را بر موترهای تونس در حوزهی ششم امنیتی انجام دادند. در هر دو رویداد، دستکم ۸ غیر نظامی به شمول زنان و کودکان کشته و ۱۰ غیرنظامی دیگر، زخمی شده است. نزدیک به چهلوهشت ساعت پیش از این حمله، در فاصلهی کمتر از یک ساعت، دو موتر نوع کاستر مسافربری، آماج حملهی تروریستی قرار گرفت. به نقل از منابع امنیتی، در هر دو حملهی تروریستی، کمازکم ۱۰ نفر کشته و ۱۲ نفر به شمول زنان و کودکان زخمی شده است. این حملهها در حالی صورت گرفت که مردم از محل کار به سمت خانههایشان در حرکت بودند.
حمله بر موترهای لینی، نخستین و آخرین مورد از حملهی تروریستی بر باشندگان غرب کابل نیست؛ پیش از این، دهها حملهی تروریستی بر مکانهای عمومی، شاهراهها و جادههای متعلق به هزارههای افغانستان، از جمله بر مرکز آموزشی کوثر دانش، موعود، زایشگاه ۱۰۰بستر، باشگاه ورزشی میوند، مسجد امامزمان، مسجد باقرالعلوم و مکتب سیدالشهدا انجام شده است. در بیشتر این حملهها، دانشجویان، دانشآموزان، کارگران، نمازگزاران یک گروه خاص قومی، کشته و زخمی شده اند. تنها در حمله بر مکتب سیدالشهدا، ۸۶ دانشآموز کشته و نزدیک به ۲۰۰ دانشآموز و رهگذر زخمی شده است.
پس از حملههای پیهم تروریستی بر شهروندان هزاره، برای نخستینبار، کمیسیون حقوق بشر افغانستان، حملههای هدفمند بر هزارهها و کشتن کودکان، زنان، دانشجویان، دانشآموزان، نمازگزاران و کارگران این گروه قومی را که به دلیل تعلق قومی و مذهبی، هدف قرار میگیرند، نسلکشی و پاکسازی قومی قلمداد کرد.
پس از آن، شمار زیادی از فعالان و کنشگران حقوقی و مدنی، مجلس نمایندگان افغانستان، مجلس نمایندگان شماری از کشورهای خارجی به شمول آسترالیا و کانادا، سازمانهای بینالمللی و حقوقبشری، حملههای تروریستی بر شهروندان هزاره را هدفمند و نسلکشی خوانده اند. در آخرین مورد، اتحادیهی اروپا، با نشر تویتی، گفته است که قتلهای هدفمند «هزارهها» باید متوقف شده و جرایمی که علیه این گروه قومی در افغانستان صورت گرفته، باید بررسی شود.
این روزها، ترس و وحشت است که روی زندگی شهروندان افغانستان چنبره زده؛ هیچ کسی نمیداند که چه وقت در کدام رویداد تروریستی در کجا کشته و یا زخمی خواهد شد. محمدرضا امینی، یکی از باشندگان غرب کابل که از ایستگاه تانک تیل جادهی شهید مزاری تا ایستگاه پلسوختهی این جاده، پیاده آمده، به خبرنگار روزنامهی صبح کابل، میگوید: «پیش از این، در مکانهای عمومی، ما و اولادای ما را میکشتند، حالا در موترهای لینی میزنند. از خانه میبراییم، امیدی نداریم که زنده برگردیم. امروز به همین خاطر، در موترهای لینی سوار نشدم.»
با بلندگرفتن اعتراضهای شهروندان از ناکامی نهادهای امنیتی در تأمین امنیت غرب کابل، پس از حملهی تروریستی بر مکتب سیدالشهدا، رییسجمهور غنی به معاون دومش سرور دانش، وظیفه سپرد که در مشورت با اقشار مختلف مردم، طرح امنیتیای را برای غرب کابل آماده کند. پس از مدتی، معاونت دوم ریاستجمهوری، به روزنامهی صبح کابل، گفت که این طرح آماده و به ریاستجمهوری فرستاده شده است.
آیا طرح امنیتی معاونت دوم، رد شده است؟
از سپردن طرح امنیتی آقای دانش به ریاستجمهوری پانزده روز میگذرد؛ اما تا اکنون، این طرح نهایی و عملی نشده است. در جریان این پانزده روز، تهدیدهای امنیتی بر باشندگان غرب کابل، همچنان پابرجا بوده و هر چند روز در میان، از آنها قربانی میگیرد.
سرور دانش، معاون دوم رییسجمهور، دیروز -جمعه، ۱۴ جوزا- با نشر یادداشتی در برگهی فیسبوکش، گفته است که طرح امنیتی غرب کابل که به ریاستجمهوری و نهادهای امنیتی فرستاده شده بود، زیر بررسی و کارشناسی قرار دارد و رد نشده. «ما از آدرس معاونت دوم ریاستجمهوری، موضوع را پیوسته تعقیب میکنیم.»
بر بنیاد معلومات معاون دوم، جمعیت غرب شهر کابل، به ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر میرسد؛ اما تنها ۱۰۰۰ نیروی امنیتی برای تأمین امینت این شهروندان موظف استند که کافی نیست. محمد هدایت، سخنگوی دفتر معاونت دوم ریاستجمهوری، در صحبت با روزنامهی صبح کابل، میگوید که ظرفیت امنیتی در غرب کابل «فوقالعاده» اندک است و طرحی را که معاونت دوم آماده کرده، این خلا را پر میکند. «طرح در دو محور آماده شده؛ نخست، بالابردن ظرفیت امنیتی در غرب کابل؛ دوم، جذب و اشتراک مردم در قالب نهادهای امنیتی و دفاعی و همچنان اشتراک خودجوش که مانند دههی ماه محرم، امنیتشان را خود تأمین کنند.» هدایت میافزاید که شش منبع تهدید در غرب کابل، وجود دارد که توسط تیم تکنیکی شناسایی شده و راههایی برای مهار آن در طرح امنیتی سنجیده شده است.
از سویی هم، شماری از چهرههای سیاسی افغانستان، میگویند که طرح امنیتی معاونت دوم از سوی ریاستجمهوری و امنیت ملی، رد شده است. محمد محقق، مشاور سیاسی و امنیتی رییسجمهور، به تعقیب نشر یادداشتی مبنی بر ردشدن طرح امنیتی از سوی امنیت ملی، به روزنامهی صبح کابل، گفت که چندی پیش، رییسجمهور غنی به سرور دانش هدایت داده بود که طرح امنیتیای را در مشورت با شوراهای مردمی و دستاندرکاران برای تأمین امنیت غرب کابل، آماده کند؛ اما ظاهرا «همان طرح» قبول نشده است. «کسانی که در طرح با سرور دانش کار میکردند، پیش ما آمدند و گفتند که این طرح قبول نشده، برای ما چاره بسنجید… در تهیهی این طرح، نمایندگان ما هم با سرور دانش کار میکرد؛ اما ظاهر از دو روز به این طرف، فکر کنم که این طرح رد شده.»
آقای محقق، تأکید میکند که باید به زودی امنیت مردم و به خصوص هزارهها گرفته شود. «امنیت را بگیرند. سرور دانش میگیرد، امنیت ملی میگیرد، بگیرد، مردم هر روز کشته میشوند.» به گفتهی محمد محقق، مهم امنیت است که وجود ندارد.
گفتههای محمد محقق در بارهی ردشدن طرح امنیتی غرب کابل، واکنش شمار زیادی از شهروندان افغانستان را به دنبال داشت. داوود ناجی، مشاور ارشد در شورای امنیت ملی، با نشر تویتی نوشته است که طرح ردشده از سرور دانش نه؛ بلکه از محمد محقق است. «یکی طرح امنیتی است که از سوی دفتر استاد دانش و پس از مشورت با اقشار مختلف مردم آماده و به رییسجمهور داده شده که امکان اجرایی و مؤثریت آن زیر کار است.» ناجی در ادامه گفته است: «همزمان استاد محقق طرح دیگری را شخصا به منظور مفرضهگرفتن به امنیت داده بود که ظاهرا رد شده.»
شماری از کنشگران اجتماعی، در واکنش به تأیید و یا ردشدن طرح امنیتی غرب کابل، میگوید که طرح امنیتی برای غفلت مردم است و تأیید و رد آن، معنایی ندارد. یعقوب یسنا، استاد دانشگاه، در برگهی فیسبوکش، نوشته است: «دانش، محقق و ناجی در فیسبوک درگیر شده اند. معلوم نیستکه این سه آدم چه «ملاقزنیای» را شروع کرده اند. در کل، قصهی این طرح برای غفلت مردم است، تأیید و رد آن معنایی ندارد. دانش، محقق و ناجی هر سه، استخدامیها و… ارگ استند.» یسنا در ادامه گفته است: «وقتیکه این سه در ارایهی یک طرح توافق نداشته اند، طرح تو، مه و او میگویند. از طرح اینها چگونه میتوان توقع داشت؟! اساس مشکل امنیتی مردم، اختلاف خود اینها است. رقابت دارند که سرنوشت مردم را ارزانتر بفروشند.»
نهادهای امنیتی، برنامهای برای تأمین امنیت ندارد؟
نهادهای امنیتی مسؤولیت تأمین امنیت شهروندان را به عهده دارد. شماری از چهرههای سیاسی افغانستان و نمایندگان مجلس، میگویند که چه طرح امنیتی غرب کابل به نهادهای امنیتی سپرده شود و چه نشود، نهادهای امنیتی، مسؤولیت دارد که از جان شهروندان محافظت کنند. سرور دانش، در یادداشتش، نوشته است که نهادهای امنیتی و کسانی که در حکومت بهگونهی مستقیم مسؤولیت تأمین امنیت را دارند، مکلف استند که در قبال تکرار کشتار و نسلکشی که در غرب کابل صورت میگیرد، هر چه سریعتر اقدام کنند و به مردم پاسخگو باشند. «تنها در سه حوزهی امنیتی -۶، ۱۳ و ۱۸- کابل، یک میلیون و شش صد هزار انسان، در معرض تهدید سازمانیافته استند و هر روز قربانی میدهند.»
با این حال، شماری از نمایندگان مجلس، میگویند که نهادهای امنیتی افغانستان، طرح و برنامهای برای تأمین امنیت غرب کابل ندارد. زهره نوروزی، عضو مجلس نمایندگان، در نشست عمومی روز چهارشنبه – ۱۲ جوزا- گفت که حملههای تروریستی پیهم بر مردم ملکی و به خصوص باشندگان غرب کابل، نشان میدهد که نیروهای امنیتی، توان تأمین امنیت و یا برنامهای برای تأمین امنیت مردم ندارد. «اگر برنامه ندارید، اعلام کنید که خود مردم امنیتشان را بگیرند.» همچنان محمدعارف رحمانی، عضو دیگر مجلس، گفت که نهادهای امنیتی آدرسهای زیادی از گروههای تروریستی را نشان میدهند و میگویند که آنها، حمله بر مردم ملکی را رهبری میکنند؛ اما در برابر آنها، چیزی که نه پایان مییابد و نه کاهش، سریال نسلکشی یک گروه خاص قومی در افغانستان است. او، هشدار داد که اگر مجلس نمایندگان، خاموش باشد، وضعیت امنیتی از کنترل خارج شده و شاهد قتلعامهای بیشتری خواهند بود.
