نوشته شده در:وب سایت ملل متحد
مترجم: مهدی غلامی
دسترسی به نیروی برق، جهان را متحول کرده، به کشورها اجازه میدهد تا اقتصاد شان را بهتر کنند و میلیونها شهروند خود را از فقر بیرون بکشند. با این حال، این موفقیت، قیمت گزافی داشته است. بخش انرژی که وابستگی شدیدی به سوختهای فُسیلی دارد، مسؤول انتشار چهل درصد از کاربن دای اُکساید جهانی است. کاربن دای اکساید یکی از گازهای گلخانهای است که گرما را در اتمسفر گیر میاندازد و باعث گرمایش زمین میشود. نزدیک به دو سوم این انتشارات، محصول سوخت زغالسنگ است.
اما با وجود درخواست ملل متحد برای پایان دادن به استفاده از سوختهای فسیلی، هنوز هم صدها ایستگاه نیرو که با زغالسنگ کار میکنند، ساخته میشوند و صدها تای دیگر در لولهکشیها وجود دارند. آیا جهان آمادهی عصر جدیدی از انرژی پاک، ارزان و قابل دسترس برای همه است؟
دبیرکل سازمان ملل: عادت استفاده از زغال را ترک کنید و روی آن قیمت بگذارید
دبیرکل سازمان ملل خواستار افزایش مالیات بر انتشارات کاربن، پایان دادن به تریلیونها دالر کمکهزینه به سوختهای فسیلی و توقف ساخت ایستگاههای نیرویی که با زغال کار میکنند تا سال ۲۰۲۰ شده است تا شانسی برای پایان دادن به بحران اقلیمی داشته باشیم.
بسیاری از کشورها، به ویژه اقتصادهای پیشرفتهی دنیا، شروع به گوش دادن به حرف سازمان ملل کرده اند؛ اما به نظر میرسد که جنوب-شرق آسیا، یکی از روبهرشدترین منطقهی اقتصادی جهان، برای تأمین انرژی مورد نیازش به سوختهای فسیلی وابسته است. آقای گوترش در ماه نوامبر به گروهِ «انجمن کشورهای جنوب-شرقی آسیا» در تایلند گفت که زغال «همچنان تهدیدی برای تغییرات اقلیمی است» و اضافه کرد که کشورهای جنوب-شرق آسیا، از آسیبپذیرترین کشورها در برابر تغییرات اقلیمی استند.
سوخت پیشرفت آسیا هنوز هم با زغال تأمین میشود
بر پایهی مطالعات آژانس بینالمللی انرژی، انتظار میرود که این منطقه طی بیست سال آینده، محرک کلیدیِ تغییرات منابع انرژی جهانی باشد. از سال دو هزار به این سو، میلیونها نفر در جنوب-شرق آسیا به نیروی برق دسترسی داشته اند و قرار است تمام جمعیت آن تا سال ۲۰۳۰ برق داشته باشند. «انرژی پایدار برای همه» که توسط سازمان ملل حمایت میشود، با جمعآوری اطلاعاتی میگوید که این منطقه پس از چین و هند، سومین منطقهای است که بیشترین نیروگاه لولهکشی شدهای را دارد که سوخت آن توسط زغالسنگ تأمین میشود. اندونزیا، ویتنام و فلیپین، بیشترین لولهکشیهای زغالی را در سراسر جنوب-شرق آسیا داشته و مالزیا و تایلند هم تفاوت زیادی با این کشورها ندارند. کشورهای ثروتمندتر آسیایی هم سوخت زغالسنگ را بیرون از مرزهای شان انجام میدهند. نمایندگیهای مالیِ دولتی در چین، جاپان و کوریای جنوبی، هماکنون به ترتیب، بزرگترین منابع حمایت مالی از نیروگاهای زغالی در دیگر کشورها استند. تحقیقات «انرژی پایدار برای همه» نشان میدهد که چین، بزرگترین منبع مالی بینالمللی برای زغالسنگ بوده و در ۲۰۱۶/۲۰۱۵ بیش از ۱٫۷ میلیارد دالر روی آن سرمایهگذاری کرده است.
زغالسنگ در حال از دست دادن قدرتش است
با این وجود، به طور کلی جهان به آهستگی در مسیر درستی حرکت میکند و شمار نیروگاهها رو به کاهش است. میزان مجوزها برای نیروگاههای جدیدِ زغالی هرگز این قدر پایین نبوده است و بیشتر از هزار نیروگاه زغالی لغو شده اند. این واقعیت، بازتابدهندهی رویکرد اقتصادیِ سختگیرانه علیه سازندگان نیروگاههای زغالی است تا گرمایش جهانی را محدود کرده و از سلامت بشر حفاظت کنند.
«توافق پاریس» در سال ۲۰۱۵ کنفرانس اقلیمی مهمی بود و کشورهای شرکتکننده تعهد کردند که گرمایش زمین را به ۱٫۵ درجهی سانتیگراد بالاتر از دمای صنعتی محدود کرده و در حمایت مالی از مبارزه با تغییرات اقلیمی کوشا باشند. اکنون چهار سال پس از آن، در نوامبر ۲۰۱۹، دبیر کل سازمان ملل متحد، نشست اقلیمی را در نیویورک برگزار کرد؛ جایی که کشورها از تقویت تلاشهای شان برای مبارزه با بحران اقلیمی به شمول محدود کردن تولید برقی که از زغالسنگ به دست میآید، خبر دادند.
به گونهی مثال، قرار است بریتانیا تا چند سال دیگر به صورت کامل از زغالسنگ استفاده نکند، آلمان که یکی از بزرگترین مصرفکنندگان زغالسنگ در دنیاست، توافق کرده که پس از ۲۰۳۸ از زغال استفاده نکند و هشت کشور دیگر اروپایی اعلام کرده اند که پس از سال ۲۰۳۰، از زغال استفاده نخواهند کرد. چیلی تعهد کرده که تا سال ۲۰۴۰، تمام نیروگاههای زغالیاش را ببندد و کوریای جنوبی هم تا سال ۲۰۲۰، ده نیروگاه زغالیاش را خواهد بست.
«اتحاد انرژیِ بدون زغال» که متشکل از ۳۲ کشور، ۲۵ منطقه، دولتهایی در سطح ولایت و شهرداری و ۳۴ عضو تجارتی است، از اضافه شدن آلمان و اسلواکیا به این اتحاد خبر داد که متعهد به تسریع گذر از انرژی زغالی به انرژی پاک استند و رهبری تلاشهای جهانی را برای کاهش استفاده از زغالسنگ به دست خواهند گرفت.
خورشید وارد میشود
افزون بر این، کشورها و تجارتهای بیشتری به این نتیجه رسیده اند که استفاده از انرژی برگشتپذیر نه تنها برای کرهی زمین خوب است، بلکه از نظر اقتصادی هم معقول به نظر میآید.
فنآوریهای مورد نیاز برای گذشتن جهان از عصر زغالسنگ و دیگر سوختهای فسیلی موجود اند و قرار است ۸۴۰ میلیون نفری که هنوز به برق دسترسی ندارند، به انرژی پاک و برگشتپذیر وصل شوند. این کار برای آنها ارزان هم خواهد بود.
تحقیقات «انرژی پایدار برای همه» نشان میدهد که انرژی برگشتپذیر، هماکنون ارزانترین شکلِ جدید نسل برق در دو سوم از کل دنیا است و ارزانتر از انرژی جدید زغالی و گازی است. انتظار میرود که تا سال ۲۰۳۰، انرژیهای آفتابی و بادی، تقریبا در تمام دنیا جای زغال را بگیرند.
فاصله میان حرف و عمل
به هر حال، حتا با کاهش مصرف زغالسنگ و افزایش مصرف انرژی برگشتپذیر، عبور به انرژی پاک به اندازهی کافی سریع نیست. همانگونه که در گزارش فاصلهی تولیدی ۲۰۱۹ از سوی برنامهی محیط زیستی ملل متحد نشان داده شده است، هنوز فاصلهی زیادی میان تعهد کشورها در رابطه به تغییرات اقلیمی و برنامههای تولید سوختهای فسیلی شان وجود دارد.
این فاصله در مورد زغالسنگ بیشتر است. برخی کشورها قصد دارند تا سال ۲۰۳۰، تولید زغال را ۱۵۰ درصد افزایش دهند. این کار باعث بالا رفتن گرمایش به اندازهی دو درجهی سانتیگراد میشود و با سه برابر شدن محدودیت گرمایش ۱٫۵ درجهای زمین سازگار خواهد بود.
مانس نیلسون، رییس «انستیتوت محیط زیست استکهلم» یکی از سازمانهایی که این مطالعات را فراهم کرده، در بیانیهای گفت: «با وجود بیش از دو دهه سیاستگذاری در مورد آب و هوا، سطح تولید سوختهای فسیلی بالاتر از هر زمانی است. گزارش نشان میدهد که پشتیبانی دوامدار دولتها از استخراج زغالسنگ، نفت و گاز، بخش بزرگی از این مشکل است. ما در چاه ایم و نباید بیشتر از این به کندن آن ادامه دهیم.»
سازمان ملل متحد قصد دارد در سال ۲۰۲۰، برنامهی «دههی عمل» را به راه بیاندازد تا تلاشها برای رسیدن به اهداف «دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعهی پایا» را آغاز کند. در رابطه به انرژی، هدف، تأمین انرژی ارزان، قابل اطمینان، پایدار و مدرن برای همه است. چالش ملل متحد و جهان، سرعت بخشیدن به حرکت به سوی انرژیهای برگشتپذیر و پایان دادن همیشگی به عادت استفاده از زغالسنگ است.
