سپردن پاسگاه‌های امنیتی به طالبان؛ معامله‌ی پشت ‌پرده یا خودکشی نظامی؟

علی شیر شهیر
سپردن پاسگاه‌های امنیتی به طالبان؛ معامله‌ی پشت ‌پرده یا خودکشی نظامی؟

با این‌که قرار است تا یک هفته‌ی دیگر، گفت‌وگوهای صلح افغانستان میان هیئت‌های گفت‌وگوکننده‌ی دولت و طالبان از سر گرفته شود، مجلس سنا، نتایج سفر یک هیئت این مجلس را منتشر کرده که بر بنیاد آن، ۳۰۰ پاسگاه امنیتی در سه ولسوالی ولایت کندهار، به گونه‌ی عمدی تخلیه شده تا به دست گروه طالبان بیافتد.
بررسی‌های این هیئت، نشان می‌دهد که فساد و ناامنی در ولسوالی‌های ژیری، ارغنداب و پنجوایی ولایت کندهار، از مهم‌ترین عوامل این رویداد بوده است.
هم‌چنان منابع محلی در ولایت کندهار به تلویزیون یک، تأیید کرده‌اند که از میان ۳۰۰ پاسگاه، ۲۰۰ پاسگاه آن به گونه‌ی عمدی تخلیه شده تا این بخش‌ها به دست افراد طالبان بیافتد.
گفتنی است که این سه ولسوالی در جریان دو ماه گذشته، گواه حمله‌های سنگین گروه طالبان بوده و به گفته‌ی منابع محلی در ولسوالی‌های ژیری، پنجوایی و ارغنداب، نیروهای امنیتی هیچ‌گونه دخالتی ندارند و زیر کنترل جنگ‌جویان طالب است.
به‌دنبال نشر بررسی‌های هیئت مجلس سنا، مسئله، بسیار داغ شده و هیئتی که این بررسی را انجام داده بود، روز دوشنبه (۸ جدی)، دوباره به ولایت کندهار رفته تا موضوع را مورد بررسی همه‌جانبه قرار بدهد.
هرچند که دو روز پیش (یک‌شنبه، ۷ جدی)، محمدهاشم الکوزی، رییس هیئت مجلس سنا، تخلیه‌ی پاسگاه‌های امنیتی در کندهار را تأیید کرده بود؛ اما در تماسی که روز گذشته (دوشنبه، ۸ جدی) با او داشتم گفت که بررسی‌های نهایی پس از تکمیل‌ شدن جزییات با رسانه‌ها شریک خواهد شد.
در همین حال، عضو دیگر مجلس سنا نیز این مسئله را به‌گونه‌ای تأیید می‌کند و می‌گوید که این اتفاق در ولسوالی‌هایی رخ داده که همین اکنون نیز در اشغال طالبان است و دولت در آن‌جا دخالتی ندارد.
احمدشاه ترکی، سناتور ولایت کندهار، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «من هم از رسانه‌ها شنیدم که ۳۰۰ پاسگاه تخلیه شده و به دست طالبان افتاده. با مسئولان ولسوالی‌ها و قومندانی صحبت کردم. جاهایی که تخلیه شده، مناطقی است که نیروهای امنیتی نیستند. مردم در این مناطق با مشکلات زیادی مواجه شده است.»
با این حال، وزارت دفاع، تخلیه‌ی پاسگاه‌های امنیتی و سقوط آن به دست طالبان را رد می‌کند. فواد امان، معاون سخنگوی وزارت دفاع، در پاسخ به این‌که وضعیت نیروهای امنیتی در ولایت کندهار به‌ویژه ولسوالی‌های آن چگونه است، گفت که در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، تلفات سنگینی به طالبان در حوزه‌ی جنوب، به‌ویژه در ولایت کندهار وارد شده است؛ صدها تن از افراد طالبان زخمی شده‌اند، ساحات گسترده از وجود طالبان پاک شده و فعلاً نیروهای امنیتی در وضعیت بهتری قرار دارند.
آقای امان، گفت: «طی یک ماه گذشته در جریان عملیات نیروهای ملی دفاعی و امنیتی به حمایت نیروهای هوایی افغان در مربوطات ولسوالی‌های ژیری پنجوایی، ارغنداب و میوند، به تعداد ۷۰۶ طالب مسلح کشته شده و ۱۶۱ تن آن‌ها زخمی شدند.»
تأثیرات منفی تسلیمی پاسگاه‌های امنیتی به طالبان
آن‌گونه که شرایط تسلیمی پاسگاه‌های امنیتی به طالبان، برای مردم و رسانه‌ها معما مانده، شماری از آگاهان نظامی نیز از این مسئله شوکه شده‌اند. عتیق‌الله امرخیل -آگاه امور نظامی- در گفت‌وگو با روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید؛ در حالتی که جنگ جریان دارد و خشونت‌ها کاهش نیافته، سپردن پاسگاه‌های امنیتی به طالبان، اقدامی بسیار اشتباه است.
آقای امرخیل می‌گوید: «تعجب کردم در این حالت که جنگ جریان دارد و صلح هم هیچ نتیجه‌ا‌ی نداشته است، این پاسگاه‌ها را به طالبان تسلیم کردند؛ برای من هم معما است؛ یا این‌که پشت پرده کدام گپ بوده و یا آن‌جا افراد دست‌نشانده‌اند.» به گفته‌ی او، در صورتی که این تصمیم دلیل موجهی نداشته باشد، بدون شک تأثیر منفی‌ای روی روحیه‌ی نیروهای امنیتی خواهد داشت.
در همین حال، شماری از نمایندگان کندهار در مجلس نمایندگان نیز می‌گویند که اگر این مسئله حقیقت داشته باشد، جفای بزرگ در حق نیروهای امنیتی و باشندگان ولایت کندهار است و این‌گونه، مشکلات امنیتی این ولایت، دو برابر خواهد شد.
ملالی اسحاق‌زی، نماینده‌ی کندهار در مجلس، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که تا هنوز این مسئله به گونه‌ی موثق تأیید نشده؛ زیرا آماری که از سوی هیئت مجلس سنا ارایه شده، در تناقض با آماری است که مسئولان امنیتی و محلی کندهار می‌دهند.
خواستیم در این مورد دیدگاه فرمانده پولیس کندهار را نیز داشته باشم؛ اما با تلاش‌های مکرر موفق به این کار نشدیم.
تسلیمی پاسگاه‌های امنیتی، در حالی در یکی دو روز گذشته خبرساز شده که انتظار می‌رود تا یک هفته‌ی دیگر، دور دوم گفت‌وگوهای صلح افغانستان از سر گرفته شود. پس از وقفه‌‌ای که در گفت‌وگوهای صلح ایجاد شد، دولت افغانستان ابتدا اعلام کرد که باید دور بعدی گفت‌وگوها در افغانستان برگزار شود؛ خواستی که از سوی طالبان رد شد.
به‌دنبال برگزاری دومین نشست کمیته‌ی رهبری شورای عالی مصالحه‌ی ملی، عبدالله عبدالله، رییس این شورا، روز یک‌شنبه (۷ جدی)، گفت که دور بعدی گفت‌وگوهای صلح افغانستان در قطر برگزار خواهد شد.
آقای عبدالله، گفته است که قطر میزبانی دور قبلی گفت‌وگوها را به عهده داشت و کشورهای حمایت‌کننده و تسهیل‌کننده‌ی صلح که برای میزبانی دور بعدی اعلام آمادگی کرده بودند نیز، به دلیل دشواری‌ها و محدودیت‌های ناشی از ویروس کرونا، از میزبانی این دور گفت‌وگوها توسط قطر حمایت کرده‌اند.
با آن‌که دولت و طالبان برای رسیدن به یک توافق سیاسی تلاش می‌کنند؛ اما هنوز هم میدان‌های نبرد در افغانستان داغ است و همه‌روزه در بیش از ۲۰ ولایت این کشور جنگ جریان دارد. از سویی هم پافشاری طالبان بر ادامه‌ی جنگ، هر روز از غیرنظامیان نیز قربانی می‌گیرد، به نحوی که اخیراً کمیته‌ی جهانی صلیب سرخ، افغانستان را مرگ‌بارترین کشور برای غیرنظامیان عنوان کرده است. این کمیته، روز دوشنبه (۸ جدی)، در توییتی گفته است ۵۰ درصد جمعیت افغانستان در مناطقی زندگی می‌کنند که زیر تأثیر درگیری‌های مسلحانه قرار دارد.
کمیته‌ی جهانی صلیب سرخ، گفته است که ۱۷ میلیون شهروند افغانستان در محل‌های جنگ‌زده زندگی می‌کنند.