قرار است امروز دوشنبه -۲۴جوزا/۱۴ جون-، نشست سران ناتو در بروکسل برگزار شود. انتظار می‌رود، در این نشست، سیاست این سازمان برای یک دهه‌ی آینده ترسیم شده و نقشه‌ی راه‌شان تا سال ۲۰۳۰ مشخص شود.
جلسه‌ی امروز دوشنبه، اولین اجلاسی سران ناتو است که جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده‌ی امریکا، به عنوان رییس‌جمهور در آن شرکت خواهد کرد. از رییس‌جمهوران شرکت‌کننده‌ی دیگر در این نشست، رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه خواهد بود. انتظار می‌رود که یکی از موضوعات مورد بحث در این نشست، مسئله‌ی جنگ و صلح افغانستان باشد.
برخی از رسانه‌های بین‌المللی، گزارش داده اند که ناتو در این نشست در کنار تصمیم‌های مهم دیگر، در مورد جایگاه افغانستان در سیاست یک دهه‌ی آینده‌ی‌اش نیز، تصمیم خواهد گرفت.
برخی از آگاهان، می‌گویند که احتمال این هم وجود دارد که ناتو در این نشست با افغانستان خداحافظی کند. به گفته‌ی این آگاهان، تنها نگرانی متحدان ناتو، امنیت سفارت‌خانه‌ها، مسیرهای ترانسپورتی به ویژه فرودگاه‌ها است. آگاهان صلح و جنگ، می‌گویند که در نشست امروز، متحدان اروپایی و کانادایی، از جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا که کشورش رهبری این خروج را به عهده دارد، خواهند پرسید که چه طرحی برای این مسئله دارد.
اریک براتبرگ، مدیر برنامه‌ی اروپا در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، می‌گوید که در چنین شرایطی، سران ناتو رفتن را به ماندن ترجیح خواهند داد.
او، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید: «در چنین مرحله‌ای، انتظار می‌رود که سران ناتو، بخواهند به جای این که وارد یک بازی طولانی‌تر شوند، بی‌سروصدا آن‌جا (افغانستان) را ترک کنند و روی اهداف دیگرشان متمرکز شوند.»
از سویی هم، پیش از این، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا، اعلام کرده بود که بدون حضور ناتو و نیروهای خارجی، حضور دیپلماتیک کشورهای عضو ناتو در کابل، دشوار خواهد بود.
یوسپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا، گفته است: «ما در حال حاضر با کشورهای عضو خود به شمول ایالات متحده‌ی امریکا، ناتو و سازمان ملل، در یک گفت‌وگوی داغ قرار داریم؛ چون دشوار است که حضور دیپلماتیک خود را ]در افغانستان[ در نبود شرایط امنیتی مناسب، ادامه دهیم.»
احتمال بسته‌شدن سفارت‌خانه‌های خارجی
سفارت ایالات متحده‌ی امریکا در کابل، به تازگی صدور ویزای خود به متقاضیانش را متوقف کرده است. اگرچند این سفارت دلیل توقف روند صدور ویزا را گسترش بیش از حد ویروس کرونا عنوان کرده؛ اما این خبر، متقاضیان ویزای ویژه‌ی مهاجرت را نگران کرده است.
سفارت امریکا، روز یک‌شنبه‌ی این هفته، در بیانیه‌ای اعلام کرده که تعلیق نامحدود صدور ویزا در کابل، از روز یک‌شنبه – ۲۲ جوزا- آغاز می‌شود. به گزارش استارزاند استرایپس -روزنامه‌ی امریکایی-، این تصمیم در حالی اتخاذ شده که موج سوم کشنده‌ی ویروس کرونا در سراسر افغانستان جان یک کارگر سفارت امریکا را نیز گرفته است.
در بیانیه‌ی سفارت امریکا، آمده است: «ما ناراحتی متقاضیان را درک می‌کنیم و برای آن متأسف استیم؛ ولی هدف از این تصمیم، حفاظت از سلامت کارمندان سفارت و متقاضیان است تا اطمینان حاصل کنیم که می‌توانیم در آینده، روند صدور ویزا و دیگر خدمات کنسولی را ادامه دهیم.»
پیش از این، ایالات متحده‌ی امریکا، اعلام کرده بود که برای ادامه‌ی حضور دیپلماتیک بین‌المللی در کابل، به فرودگاهی «امن و فعال» نیاز است.
یک سخنگوی وزارت خارجه‌ی امریکا، گفته است که در نبود فرودگاه امن، سفارت‌خانه‌ها در کابل بسته خواهد شد. ایالات متحده‌ی امریکا این اظهارات را یک روز پس از آن مطرح می‌کند که سخنگوی طالبان، برنامه‌ی پیشنهادی ترکیه را برای تأمین امنیت فرودگاه کابل، رد کرد. پیش از این، گفته شده بود که تأمین امنیت و فعال‌نگه‌داشتن فرودگاه بین‌المللی کابل پس از خروج نیروهای خارجی، توسط نیروهای ترکی صورت خواهد گرفت.
ترکیه اعلام کرده بود که پس از خروج نیروهای ایالات متحده امریکا و ناتو، می‌خواهد در افغانستان بماند و تأمین امنیت و پیش‌برد کارهای فرودگاه بین‌المللی کابل را به عهده گیرد. انقره گفته است که این موضوع را با واشنگتن نیز در میان گذاشته و از آن استقبال شده است.
اما سهیل شاهین، سخنگوی طالبان، روز پنج‌شنبه -۲۰ جوزا-، به رویترز گفته است که ترکیه طی ۲۰ سال گذشته، به عنوان عضو ناتو در افغانستان حضور داشته است و باید به اساس توافق‌نامه‌‌ای که میان امریکا و طالبان امضا شده، افغانستان را ترک کند.
با این حال، سخنگوی وزارت خارجه‌ی امریکا، در واکنش به این موضع طالبان، افزوده است: «ما می فهمیم که یک فرودگاه امن و فعال برای حضور بین‌المللی ضروری است. این امر هم‌چنین به نفع مسافران افغانستانی و اقتصاد افغانستان خواهد بود.»
این سخن‌گو از اظهارنظر بیش‌تر خودداری کرده است؛ اما این اظهارات، می‌تواند به طالبان این پیام را بدهد که بدون داشتن فرودگاهی امن و فعال، کشورهایی که در کابل سفارت‌خانه دارند، ممکن است فعالیت‌های‌شان را به تعلیق درآورند.
از زمان خروج نیروهای خارجی از افغانستان، نگرانی‌ها در مورد حضور دیپلمات‌های بین‌لمللی در افغانستان و ادامه‌ی فعالیت کشورها و سازمان‌های خارجی، افزایش یافته است.
پیش از این؛ آسترالیا در ماه گذشته؛ سفارت خود در کابل را به دلایل امنیتی بست؛ اما آنتونی بلیکن، وزیر خارجه‌ی ایالات متحده در هفته‌ی روان میلادی، گفت که سفارت‌خانه‌ی این کشور در کابل، باز خواهد ماند.
نگرانی شهروندان از آینده‌ی کشور
نتیجه‌ندادن گفت‌وگوهای صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان و خروج شتاب‌زده‌ی نیروهای خارجی از این کشور، شهروندان افغانستان را از آینده‌ی این کشور به شدت نگران کرده است. از سویی هم، سقوط پی‌هم ولسوالی‌های افغانستان به دست طالبان، روحیه‌ی سربازان و شهروندان این کشور را بیش‌تر از پیش ضعیف کرده است.
در یک هفته‌ی گذشته، دست‌کم، ۱۵ ولسوالی میان گروه طالبان و نیروهای امنیتی دست‌به‌دست شده و جنگ در بیش‌تر از هفتاد ولسوالی ادامه دارد.
رد ضمنی گفت‌وگوهای صلح از سوی طالبان و حضور فعال آن‌ها در سنگرهای جنگ، پیام واضحی دارد که این گروه، خواستار صلح در افغانستان نیست و می‌خواهد قدرت را از راه جنگ به دست آورد. این طرز فکر طالبان، نشانه‌ای از احتمال وقوع یک جنگ داخلی میان این گروه و نیروهای ضدطالبان در افغانستان است.
با این حال، جهادگران پیشین افغانستان، در صدد ایجاد جبهه‌های مقاومت و ضدطالبانی استند و گویا برای یک جنگ تمام‌عیار با طالبان، آمادگی می‌گیرند.
عطامحمد نور، رییس حزب جمعیت اسلامی افغانستان و از جهادگران پیشین، در مورد تحولات امنیتی در شمال افغانستان، اعلام کرد که دوست دارد با مارشال عبدالرشید دوستم و محمد محقق، طبق یک «پالیسی روشن» بدون شکل‌دهی حکومت «ملوک‌الطوایفی»، برای دفاع از افغانستان تلاش کند.
از سویی هم، به تازگی مارشال دوستم به خط نبرد در ولایت‌های شمالی حضور یافته است. گفته می‌شود که اگر مارشال عبدالرشید دوستم و نیروهای تحث امرش در کنار نیروهای امنیتی افغانستان در برابر گروه طالبان مبارزه نکنند، سقوط بیش‌تر مناطق شمال و حتا مراکز شهرها به دست طالبان دور از تصور نیست.
این موضوع به بحث جدی در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده و شماری، از اقدام مارشال دوستم حمایت کرده اند. ولایت‌های شمالی این روزها درگیر نبرد سنگین است.
عطامحمد نور در واکنش به این موضوع، گفته است که با مارشال دوستم مشکل ندارد؛ بل که هم‌راه با او و محمد محقق، می‌خواهد طبق یک برنامه‌ی روشن برای دفاع از کشور کار کند.
کنش‌های اخیر طالبان و آمادگی‌های گروه‌های ضدطالبانی در افغانستان، نشان‌گر اثرهای منفی خروج نیروهای خارجی و احتمال رفتن افغانستان به یک جنگ داخلی دیگر است. از سویی هم، سکوت حکومت در مورد روند صلح، نشان می‌دهد که فاتحه‌ی این روند نیز خوانده شده است.
