سه روز پس از سوگند وفاداری رییس‌جمهور جدید امریکا -جو بایدن- جیک سالیوان مشاور امنیت ملی این کشور، به حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی افغانستان گفته که امریکا از روند صلح افغانستان پشتیبانی می‌کند و توافق‌نامه‌ی ماه فبروری با طالبان را بررسی خواهند کرد.
در اعلامیه‌ی کاخ سفید که در روز جمعه (۳ دلو) نشر شده، آمده است که امریکا توافق‌نامه‌ی ماه فبروری ۲۰۲۰ قطر را بررسی می‌کند؛ این‌که آیا گروه طالبان به تعهد خود مبنی بر قطع ارتباط با گروه‌های تروریستی و کاهش خشونت‌ها در افغانستان عمل کرده است یا نه.
پیش‌ازاین، آنتونی بلینکن، نامزد وزارت خارجه‌ی امریکا (سه‌شنبه، ۳۰ جدی) در نشست تأیید صلاحیتش در کمیته‌ی خارجی مجلس سنای امریکا نیز، گفت که نیاز است، ضمیمه‌ی توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان بررسی شود. از سویی هم یک روز پیش‌ازاین، شاه‌محمود قریشی، وزیر خارجه‌ی پاکستان، گفته است که امریکا باید به توافق‌نامه‌ی خود که با طالبان امضا کرده است، پابند باشد.
آقای قریشی، روز پنج‌شنبه (۲ دلو/ ۲۱ جنوری) در مصاحبه با شبکهی خبری الجزیره، گفته است: «من فکر می‌کنم دولت بایدن باید درک کند، فرصتی که در افغانستان به وجود آمده، نباید از دست برود؛ زیرا که پس از مدت‌ها ما در مسیر درست قرار گرفته‌ایم.»
این مقام پاکستانی در حالی این گفته‌ها را بیان می‌کند که لوید آستین، گزینه‌ی پیشنهادی جو بایدن برای وزارت دفاع امریکا، پاکستان را «شریک اساسی» برای صلح افغانستان توصیف کرده است.
آقای قریشی هم‌چنان می‌افزاید: «تخریب‌کنندگان یا بازیگران داخلی افغانستان مقصر خشونت‌ها هستند و دیدگاه آنان با دیدگاه ما که یک افغانستان صلح‌آمیز و با ثبات است، مشترک نیست.»
وزیر خارجه‌ی پاکستان در حالی بازیگران داخلی افغانستان را تخریب‌کنندگان صلح و مقصر خشونت‌ها می‌داند که مقام‌های داخلی افغانستان و شماری از رسانه‌های بین‌المللی بارها پاکستان را متهم به حمایت از گروه‌های تروریستی و طالبان کرده است.
رضوان مراد، رییس اطلاعات و ارتباطات عامه‌ی معاون نخست ریاست‌جمهوری افغانستان، به روزنامهی صبح کابل می‌گوید که سخنان آقای قریشی برای سمت‌وسو دادن افکار مردم و جهان است. «برای همه آشکار است که پاکستان از گروه‌های تروریستی و تروریستان، به شمول طالبان حمایت می‌کند. این حرف‌ها هم برای انحراف دادن اذهان و خاک زدن به چشم مردم است.»
به باور آقای مراد پاکستان در تلاش قباحت‌زدایی از کارکردهای سیاه طالبان است. «این صحبت‌ها برای به راه انداختن جنگ تبلیغاتی است و پاکستان می‌خواهد که چهره‌ی سیاه طالبان را که هدفش ترور و ایجاد وحشت است، سفید جلوه دهد.»
از سویی هم به‌تازگی نشریه‌ی «گریک سیتی تایمز»، گزارش داده که سازمان‌های هراس‌افکن؛ مانند جماعت الدعوت و جیش محمد، بدون مصونیت از مجازات در پاکستان فعالیت دارند و از همین رو ممکن است، این کشور در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی قرار بگیرد.
آگاهان سیاسی افغانستان نیز، می‌گویند که پاکستان در شرایطی چنین موقف می‌گیرد که اداره‌ی جدیدی در امریکا برقرار می‌شود. از این‌رو، این کشور می‌خواهد به امریکا بگوید که پاکستان به حیث یک بازیگر اصلی در منطقه حضور دارد.
اسدالله ندیم، کارشناس سیاسی، می‌گوید که پاکستان هیچ‌گاه از خواسته‌ها و امتیازهای‌شان که در جنگ و صلح افغانستان نهفته است، عقب‌نشینی نخواهد کرد.
آقای ندیم، تصریح می‌کند: «قریشی آدم بسیار عمیقی است. او در شروع کار بایدن، می‌خواهد که وزارت خارجه‌ی امریکا را تحت‌فشار قرار بدهد؛ یعنی قریشی می‌گوید که ما هستیم ما به حیث یک بازیگر در میدان صلح و جنگ افغانستان حضور داریم. کسی نمی‌تواند ما را نادیده بگیرد.»
بااین‌حال اما دولت افغانستان از تصمیم ایالات‌متحده‌ی امریکا مبنی بر بررسی توافق‌نامه‌ی امریکا با طالبان استقبال کرده است.
عبدالله خنجانی، سرپرست وزارت دولت در امور صلح افغانستان، می‌گوید: «دولت افغانستان از تصمیم اداره‌ی جدید امریکا مبنی به ارزیابی توافق‌نامه‌ی امریکا با طالبان استقبال می‌کند و هم‌زمان از دولت امریکا می‌خواهد که این ارزیابی مبتنی بر خواست مردم افغانستان که ختم فوری خشونت و رسیدن به صلح عادلانه است، باشد.»
امریکا به تعهدهایش با طالبان پابند خواهد بود؟!
با آمدن جو بایدن در کاخ سفید، گمان می‌رفت که تغییراتی در رویکرد امریکا در قبال صلح افغانستان پدید شده و زلمی خلیل‌زاد از سمتش – نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا برای صلح افغانستان- برکنار شود؛ اما شبکهی خبری سی‌ان‌ان (شنبه، ۴ دلو) در گزارشی گفته است که رییس‌جمهور بایدن، زلمی خلیل‌زاد را برکنار نکرده است و او به سمتش هم‌چنان باقی می‌ماند. در گزارش این شبکهی خبری آمده است که اقدام جو بایدن برای حفظ آقای خلیل‌زاد در سمتش، بیان‌گر تعهد ابتدایی او برای حفظ پابندی امریکا به توافق‌نامه‌ی صلح قطر است.
زلمی خلیل‌زاد، در ماه حوت ۱۳۹۷ از سوی دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین امریکا به حیث نماینده‌ی ویژه‌ی این کشور برای صلح افغانستان گماشته شد. او، گفت‌وگوی مستقیم امریکا با طالبان را رهبری کرده و پس از یک سال گفت‌وگو، در ماه حوت ۱۳۹۸ توافق‌نامه‌ای را با گروه طالبان امضا کرد؛ توافق‌نامه‌ای که به گفته‌ی کارشناسان سیاسی و نظامی، امتیازات زیادی در آن به طالبان داده شده است.
آقای ندیم، می‌گوید که وجود مواد محرم در گفت‌وگوها و باقی‌ماندن خلیل‌زاد در سمتش، دو واقعیت را برجسته می‌کند؛ نخست این‌که وجود ضمیمه‌های محرم در توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان، نشان می‌دهد که دو طرف توافق‌نامه باهم نزدیک‌اند و روابط‌شان به‌راحتی قابل گسست نیست؛ دوم این‌که آقای خلیل‌زاد برای صلح افغانستان به نفع امریکا مؤثر بوده است؛ زیرا شناخت دقیق از دو طرف جنگ افغانستان دارد؛ هرچند بازیگران اصلی امریکا جنرال اسکات میلر، مامورین سی‌آی‌ای و وزارت خارجه‌ی امریکا است.
به بار آقای ندیم در دولت بایدن، تغییر فاحشی در رویکرد امریکا نسبت صلح افغانستان ایجاد نخواهد شد؛ اما ممکن است که در جزییات تغییراتی آورده شود: «غیر از ترامپ، بازیگران جنگ و صلح افغانستان در داخل افغانستان و کشورهای منطقه به‌ویژه پاکستان و ایران تغییر نکرده است.»
بااین‌همه، بر اضافه‌ی طرف‌های درگیر جنگ در افغانستان، کشورهای تأثیرگذار روی صلح افغانستان، مانند پاکستان منتظر است که نتیجه‌ی ارزیابی تعهدهای پنهانی ایالات‌متحده‌ی امریکا با طالبان به کجا خواهد کشید.
