مراسم تحلیف یا مذاکرات بین‌الافغانی؟

مسأله‌ی صلح و امضای توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان، در بحث تنش‌های انتخاباتی و مراسم تحلیف رییس‌جمهور، سایه افگند و کاملا به حاشیه برد؛ پس از اعلام نتیجه‌ی نهایی انتخابات و تنش‌های برخاسته از این نتیجه، پای امریکا را به میان کشانید و زلمی خلیل‌زاد، دو طرف را برای پانزده روز، وادار به عقب‌نشینی کرد تا روند امضای توافق‌نامه‌ی صلح، با موفقیت به پایان برسد. جریان‌های انتخاباتی به خصوص محمداشرف‌ غنی و داکتر عبدالله عبدالله، به خاطر این روند، کنار کشیدند؛ اکنون دو مسأله‌ی اساسی پیش‌روی حکومت و مردم افغانستان قرار گرفته است. اول، رویداد مهم تعیین‌شده در تاریخ ۱۹ حوت است که ارگ ریاست‌جمهوری، کمیسیونی را برای برگزاری مراسم تحلیف رییس‌جمهور تعیین کرده و تدارکات لازم به خاطر برگزاری آن، سنجیده شده است. دوم، رویداد آغاز مذاکرات بین‌الافغانی است که گفته می‌شود در تاریخ ۲۰ حوت، مذاکرات بین‌الافغانی برگزار شود. مدیریت زمانی دو رویداد، در این شرایط دشوار به نظر می‌رسد؛ اگر مراسم تحلیف برگزار شود، یک روز بعد از مراسم، ممکن نیست که مراحل مقدماتی آغاز مذاکرات بین‌الافغانی سنجیده شود. ممکن است که برگزاری این مذاکرات به تأخیر بیافتد و یا هم با توجه به اهمیت صلح، ممکن است که مراسم تحلیف با تأخیر انجام شود. در حالی‌که منابعی، از ارگ ریاست‌جمهوری به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گویند: تأخیر در برگزاری مراسم تحلیف رییس‌جمهور غنی، بعید است.

مراسم تحلیف غنی
محمداشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، با صدور فرمانی، کمیسیونی را مؤظف به برگزاری مراسم تحلیف رییس‌جمهور کرد. هارون چخان‌سوری، سرپرست وزارت خارجه، بسم‌الله وزیری، رییس ستاد مشترک ارتش، معاون دفتر شورای امنیت ملی، سرپرست ریاست عمومی اداره‌ی امور، وحید عمر، رییس عمومی ارتباط عامه و استراتژیک ریاست‌جمهوری، شاه‌حسین مرتضوی، مشاور ارشد رییس‌جمهور در امور فرهنگی، اعضای این کمیسیون‌ استند. در رأس این کمیسیون، غلام‌بهاءالدین جیلانی، رییس شورای ولایتی پروان و رییس اداره‌ی مستقل ارگان‌های محل، قرار دارد. این مراسم که قرار بود در هشتم ماه حوت، برگزار شود، بنابر تلاش‌های خلیل‌زاد، برای پانزده روز به تأخیر افتاد. در حالی‌که ارگ ریاست‌جمهوری، تأخیر در برگزاری مراسم را، (تهدید شیوع ویروس‌کرونا)، عنوان کرد. یک منبع معتبر از کمیسیون برگزاری مراسم تحلیف رییس‌جمهور، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: تدابیر لازم برای برگزاری این مراسم اتخاذ شده و در زمان تعیین شده برگزار می‌شود. این منبع هم‌چنان می‌افزاید، هیچ‌گونه تعلیق و تأخیر در برگزاری مراسم تحلیف رییس‌جمهور، جای ندارد. محمداشرف‌ غنی، به روز یک‌شنبه (۱۱ حوت) دریک کنفرانس خبری، به روشنی بیان کرد: «مرجع تعیین و اعلام برنده‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری، کمیسیون انتخابات است. هیچ ‌کسی نمی‌تواند خود را برنده اعلام کند. حکومت‌های مؤقت و غیره، جزء آزادی فردی در افغانستان، مورد اعتماد است. در انتخابات، مشارکت یک امر اساسی است و هرکسی بخت‌آزمایی می‌کند. این جزء روندی است که ما باید به آن افتخار کنیم. من‌هم، در دوره‌ی اول رأی نیاوردم. ما به اندازه‌ی گذشت داشتیم، کسانی‌که سه هزار رأی داشتند، حق رأی را برای تعیین کمیسیون‌ها دادیم. جمهوری ما، طبق فرمایش قانون اساسی افغانستان، به مذاکرات اصولی به نمایندگی از جمهوری‌اسلامی افغانستان، می‌رود.»

مراسم تحلیف داکتر عبدالله
پس از صدور فرمان آقای غنی، مبنی بر ایجاد کمیسیون حکومتی، برای مراسم تحلیف، آقای عبدالله نیز کمیسیونی را، به ریاست مشترک فضل‌احمد معنوی و همایون همایون ایجاد کرد. قرار بود که این دو مراسم هم‌زمان در ارگ ریاست‌جمهوری و سپیدار برگزار شود. کمیسیون انتخابات، آقای غنی را برنده‌ اعلام کرد و به همین‌ خاطر، اقدامات او مبنی بر مراسم تحلیف، جای نگرانی نداشت؛ اما عمل‌کرد آقای عبدالله، مبنی بر تعیین والی‌ها، برگزاری مراسم تحلیف و در فرجام، تشکیل حکومت همه‌شمول، جامعه‌ی جهانی، به ویژه اتحادیه‌ی اروپا را، نگران کرد. نگرانی‌هایی که در فضای صلح و امضای توافق‌نامه به حاشیه رفت؛ اما اکنون این نگرانی‌ها پس از دو هفته، بار دیگر قد بلند می‌کند. فضل‌احمد معنوی، عضو کمیسیون برگزاری مراسم تحلیف آقای عبدالله، در صفحه‌ی توئیتر خود نوشته که هر دو تیم، برنامه‌های خود را به‌خاطر مراسم تحلیف، از سر گرفته‌اند. «مصلحتی‌که آن را توقف داده بود، قسما گذشت. ارگ برای تحلیف، سپیدار به تعیین والی‌ها و مراسم تحلیف، آمادگی می‌گیرد. امریکا به صلح با طالبان تمرکز کرده و طالبان، به رهایی زندانیان و تصاحب قدرت می‌اندیشد. ملت نگران آینده است. خدا خیر کند!»
از سوی هم، نورالرحمان ‌اخلاقی، عضو دیگر کمیسیون برگزاری مراسم تحلیف آقای عبدالله، می‌گوید که این کمیسیون در حال حاضر، روی مراسم تحلیف رییس‌جمهور حکومت همه‌شمول، کار می‌کند. ممکن است که این مراسم قبل از ۱۹ حوت یا بعدتر از آن، برگزار شود. «اقدامات در مورد تقرری والی‌ها و سایر مقامات حکومتی، از سر گرفته می‌شود. برای این‌که تأخیر به خاطر صلح بود، کدام پیش‌رفت دیگری‌که تیم غنی، به خاطر تقلب و مشکلاتی‌که بار آمده، متوجه شده باشند یا تصمیم گرفته باشند که در یک مسیر درست، حرکت کنند، پیش‌رفتی نیست، اقدامات از سر گرفته می‌شود.»
هنوز هیچ‌گونه باب مذاکره و تفاهم میان غنی و عبدالله گشوده نشده است. ثبات و همگرایی هم‌چنان، تأکید بر ابطال نتیجه‌ی نهایی انتخابات دارد و تأکید می‌کند که این نتیجه، بی‌اعتبار است. این موضوع، باید از سوی طرف‌ها پذیرفته شود. نورالرحمان اخلاقی، اعلام نتیجه را یک فاجعه برای افغانستان، می‌داند.
در حال حاضر، بحران ناشی از انتخابات افغانستان ،چند ضلعی شده است؛ سطح تنش میان عبدالله و غنی، بیش از گذشته بالا گرفته است و در عین حال، اکنون طالبان نیز به عنوان یک جریان سیاسی، انتخابات را رد می‌کنند و حکومت بیست ساله را نامشروع می‌خواند. عباس استانکزی، رییس هیأت مذاکره‌کننده‌ی طالبان با امریکا، پس از امضای توافق‌نامه‌ی صلح، به صدای امریکا گفت که حکومت افغانستان تحمیلی است و باید حکومت منتخب قابل قبول به همه‌ی افغان‌ها، روی کار آید. «ما در مذاکرات بین‌الافغانی کوشش خواهیم کرد تا حکومت منتخبی را ایجاد کنیم که برای تمام افغان‌ها، قابل قبول باشد.»