هم‌زمان با پیش‌روی طالبان از ولسوالی‌ها به مرکز ولایت‌ها، کارشناسان نظامی، تأکید دارند که شورای امنیت ملی افغانستان، باید هرچه سریع‌تر، «شورای دفاع از ولایات» را تشکیل دهد و یک بسیج عمومی باید در برابر این پیش‌روی گروه طالبان شکل گیرد.
جاوید کوهستانی، آگاه نظامی، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که این شورا باید متشکل از ارگان‌های محل، امنیت ملی، وزارت‌های دفاع و داخله، اعضای شورای ولایتی و شورای ملی و هم‌چنان خیزش‌های مردمی، رهبران جهادی و جنرالان کارکشته‌ی نظامی باشد.
به گفته‌ی این آگاه نظامی، هم‌چنین، والی‌ها، کارمندانش را به جای افراد ملکی و کم‌تجربه، باید از میان افرادی که تجربه‌ی جنگی و نظامی دارند، انتخاب کنند و هم‌چنان باید اشخاص با نفوذ و تأثیرگذار در تعیینات عادی و کادری ولایات به کار گماشته شوند. آقای کوهستانی، می‌گوید که همه اعضای شورای ملی نیز باید به ولایت‌های خود رفته و تا زمان عادی‌شدن وضعیت، در کنار مردم خود بیستند.
او، می‌گوید: «باید یک بسیج عمومی تحت نام شورای دفاع از ولایات برای توقف این پیش‌روی، شکل گیرد تا فرصت برای بازسازی ساختارها، اقدامات تلافی‌جویانه و بازپس‌گیری مناطق از‌دست‌رفته، ایجاد شود. پس از آن، می‌توان به بازسازی و استحکام کمربندهای امنیتی شهرها پرداخت.»
هم‌زمان با آغاز خروج نیروهای خارجی از افغانستان، جنگ در بیش‌تر ولایت‌های افغانستان شدت گرفته و در حال حاضر، در بیش‌تر از ۸۰ ولسوالی جنگ به شدت ادامه دارد.
در یک هفته‌ی گذشته، بیش‌تر از ۳۰ ولسوالی میان گروه طالبان و نیروهای امنیتی دست‌به‌دست شده است. در یک شبانه‌روز گذشته نیز، گروه طالبان ادعا کرده که دست‌کم ۱۷ ولسوالی دیگر را به کنترل خود درآورده. این ادعا، تا هنوز از سوی مقام‌های حکومت افغانستان، تأیید نشده است.
در هفته‌ی گذشته، بیش‌ترین تمرکز جنگ در شمال افغانستان بوده و طالبان ادعا دارند که تنها در یک شبانه‌روز گذشته، ۱۱ ولسوالی را در ولایت تخار، یک ولسوالی را در بلخ، سه ولسوالی را در جوزجان، یک ولسوالی را در کندز و یک ولسوالی دیگر را در سمنگان در اختیار گرفته اند.
حمله بر مرکز شهرها
در یک شبانه‌روز گذشته، علاوه بر ادامه‌ی جنگ در شماری از ولسوالی‌ها، مرکز برخی از ولایات نیز شاهد درگیری‌های شدید میان نیروهای امنیتی افغانستان و گروه طالبان بوده است.
مرکز ولایت‌های فاریاب، بادغیس، تخار، سمنگان، فراه و سرپل از جمله مناطقی بوده که در یک شبانه‌روز گذشته توسط گروه طالبان تهدید شده است.
منابع محلی در ولایت فاریاب، می‌گویند که پس از سقوط ولسوالی خواجه‌سبزپوش این ولایت به دست جنگ‌جویان طالب، در حال حاضر، جنگ در نزدیکی‌های شهر میمنه، مرکز این ولایت رسیده است.
عبدالاحد ایلبیگ، عضو شورای ولایتی فاریاب، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که جنگ در منطقه‌ی جمشیدی که از داخل شهر میمنه ۸ کیلومتر فاصله دارد، میان نیروهای امنیتی و جنگ‌جویان طالب جریان دارد.
به گفته‌ی او، اگر حکومت مرکزی به وضعیت امنیتی فاریاب توجه نکند، شهر میمنه نیز به دست جنگ‌جویان طالب سقوط خواهد کرد. با این حال، منابع مردمی، می‌گویند که جنگ میان نیروهای امنیتی و جنگ‌جویان طالب به منطقه‌ی امام‌صاحب شهر میمنه که ۴ کیلومتر از شهر فاصله دارد، رسیده است.
با این حال، فرماندهی پلیس ولایت تخار در یک اعلامیه‌ای از رسیدن نیروهای پشتیبان در این ولایت خبر داده است. «اطمینانیه برای مردم با عزت شهر میمنه مرکز ولایت فاریاب، قهرمانان دشمن شکن و صدها تن کماندوی قهرمان با امکانات قوی زمینی و هوایی وارد میمنه مرکز ولایت فاریاب گردیدند.»
از سویی هم، به گفته‌ی منابع در ولایت تخار نیز، درگیری میان طالبان و نیروهای دولتی به دروازه‌ی شهر تالقان، مرکز این ولایت، رسیده‌است.
منابع رسمی در ولایت تخار، تأیید کرده که کنترل شش ولسوالی این ولایت؛ بنگی، چال، هزارسموچ، ینگی‌قلعه، دشت قلعه و نمک‌آب در یک شبانه‌روز گذشته به دست طالبان افتاده است.
از ولایت سرپل نیز خبر می‌رسد که جنگ به ورودی مرکز این ولایت رسیده و اگر حکومت اقدام‌های عملی را روی دست نگیرد، این ولایت به دست طالبان سقوط خواهد کرد. در همین حال، اداره‌ی ارگان‌های محلی افغانستان، اعلام کرده که عبدالحق شفق، به عنوان والی سرپل گماشته شده است.
در سوی دیگر ماجرا، وزارت دفاع ملی افغانستان، اعلام کرده است که در یک شبانه‌روز گذشته، تلفات سنگینی به گروه طالبان وارد شده است. به گفته‌ی این وزارت، ۲۴ ساعت گذشته، ۱۴۷ طالب کشته و ۱۰۴ طالب دیگر زخمی شده است.
وزارت دفاع، گفته که افراد طالبان در ولایت‌های ننگرهار، لغمان، ارزگان، کندهار، فراه، بلخ، هلمند و کندوز کشته و زخمی شده اند.
وزارت داخله‌ی افغانستان نیز در واکنش به سقوط شماری از ولسوالی‌ها، گفته که دولت افغانستان در یک وضعیت جدید قرار دارد و پیش‌روی و پس‌روی که طالبان مدعی استند، به معنای پیروزی آنها نیست.
طارق آرین، سخن‌گوی این وزارت، گفته که پاسخ تحرکات طالبان داده شده است. او، افزود که تلفات نیروهای طالبان نسبت به نیروهای طالبان سه برابر است. به گفته‌ی آقای آرین، نیروهای دولت برای بازپس‌گیری ولسوالی‌هایی که به دست طالبان افتاده، برنامه دارد.
دلیل پیش‌روی در شمال چیست؟
در هفته‌های گذشته، بیش‌ترین آسیب‌پذیری را ولایت‌های شمالی افغانستان به شمول تخار، بلخ، بغلان، جوزجان، فاریاب، سرپل و بدخشان داشته است. در ۳۰ ولسوالی که در چند هفته‌ی گذشته میان نیروهای امنیتی افغانستان و گروه طالبان دست‌به‌دست شده است، بیش‌تر آنها در ولایت‌های شمالی افغانستان بوده است.
آگاهان نظامی، می‌گویند که «مشکلات ساختارمند» در شمال، سبب شده که ولایت‌های شمالی در برابر گروه طالبان آسیب‌پذیر شود. این آگاهان، اختلافات سلیقه‌ای ارگ را در انتصاب فرماندهان قول‌اردو و لوای ولایت‌های شمال و عدم تجهیز این قول‌اردوها و فرماندهی نظامی از سوی حکومت را، دلیل دیگر آسیب‌پذیری شمال در برابر طالبان عنوان می‌کنند.
جاوید کوهستانی، آگاه نظامی می‌گوید: «در شمال افغانستان از بدخشان تا فاریاب -۹ ولایت با جفرافیای وسیع- تنها یک قول‌اردو دارد که هیچ گاه مجهز نبوده و امکاناتش با قول‌اردوی هلمند و کندهار قابل مقایسه نیس؛ در حالی که در جنوب، برای هر سه ولایت، یک قول‌اردو با امکانات و تجهیزات پیش‌رفته وجود دارد.»
این آگاه نظامی، «گرایش‌های تعصب‌گرایانه»ی حکومت را دلیل دیگری می‌داند که سبب تمرکز جنگ در این ولایت‌های شمالی شده است. «اختلافات سلیقه‌ای که ارگ در انتصاب قمندانی‌های قول‌اردها و لواها داشته است، تأثیر گذاشته. برخوردهای اخیر فاریاب بر عمل‌کرد نیروهای امنیتی تأثیر گذاشته. این مسائل، یک نوع فرصت‌سازی آگاهانه برای طالبان شد که بیایند این مناطق را در کنترل بگیرند.»
هم‌زمان با تشدید جنگ در شماری از ولایت‌های افغانستان، شماری از شهروندان افغانستان در قالب «خیزش‌های مردمی»، گروه‌های ضدطالبانی تشکیل داده و پافشاری کرده اند که در مقابل طالبان ایستادگی کرده و از شهر و ولایت‌شان دفاع می‌کنند.
در ولایت پروان، حدود ۵۰۰ تن از باشندگان این ولایت، در حمایت از نیروهای دفاعی و امنیتی، برای مبارزه با جنگ‌جویان طالب در دره‌‌های غوربند این ولایت، بسیج شده اند. فضل‌الدین عیار، والی پروان، می‌گوید که باشندگان این ولایت، همیشه از نظام و حکومت حمایت کرده و با هر نوع امکانات در مقابل جنگ‌جویان طالب می‌ایستند.
از سویی هم، برخی از رهبران سیاسی-جهادی به شمول عطامحمد نور، محمد محقق و مارشال دوستم، گفته اند که با تشکیل «جبهه‌ی مقاومت»، در کنار نیروهای امنیتی‌شان در برابر طالبان خواهند جنگید.
با این حال، جاوید کوهستانی، می‌گوید که حکومت، باید تمام این گروه‌های ضدطالبانی را در شورایی به نام «شورای دفاع از ولایت»، علیه طالبان بسیج کند.
