همزمان با آغاز دور نهم مذاکرات میان نمایندگان امریکا و طالبان در دوحه پایتخت قطر، ذهنیت‌های افغانی بر این امر استوار شد که گفت‌وگوهای صلح از متن فضای سیاسی به حاشیه رانده شد و مسأله‌ی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری رنگ و بوی بیشتری گرفت. پیوست حاجی محمدمحقق به تیم ثبات و همگرایی به رهبری داکتر عبدالله عبدالله، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، امر رقابت‌های انتخاباتی را جدی‌تر کرد و نوعی از تقابل و صف‌آرایی میان مجاهدین و تکنوکرات‌ها در فضای سیاسی افغانستان به وجود آمد.
با فروپاشی تیم صلح و اعتدال به رهبری محمدحنیف اتمر، اکنون میدان انتخاباتی میان دو تیم مطرح گشوده شده؛ تیم«دولت‌ساز» به رهبری محمداشرف غنی، رییس‌جمهور و تیم«ثبات و همگرایی» به رهبری داکتر عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت، در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو به گونه‌ی جدی باهم رقابت خواهند کرد.
شکل‌گیری دو تیم انتخاباتی(دولت‌ساز-ثبات و همگرایی) با محورهای مجاهدین و تکنوکرات‌ها، در واقع نبرد شدید انتخاباتی پیش‌بینی می‌شود؛ پیوستن بازیگران مجاهد به ویژه حاجی محمدمحقق به تیم انتخاباتی آقای عبدالله، این امر را بیشتر یقینی می‌سازد که انتخابات پیش رو، یک نبرد سیاسی میان مجاهدین و تکنوکرات‌ها در افغانستان شعله‌ور خواهد کرد.
مجاهدین
مجاهدین کسانی اند که در طول چهل سال گذشته در تحولات سیاسی و نظامی افغانستان نقش بازی کردند. مجاهدین چهره‌های استند که هم نقش ویران‌گر را در تحولات افغانستان داشته اند و هم برای حفظ و نگه‌داشت قلمرو افغانستان قربانی‌های بی‌شماری داده اند. گذشته از تحولات چهل سال گذشته؛ اما مهره‌های درشتی که از لابه‌لای گرد و غبار این تحولات سر بیرون کرده اند، امروز تمامی این کنش‌گران جهادی، شامل حلقه‌ی تیم انتخاباتی ثبات و همگرایی شده اند. از آن‌جایی که، شمار زیادی توده‌ها در اطرف این چهره‌ها چرخیده اند، آن‌ها خود شان را بانک‌های مردمی شمرده و در مسایل سیاسی‌ای چون انتخابات، نقش وافری بازی می‌کنند.
صلاح‌الدین ربانی، رهبر حزب جمعیت اسلامی، جنرال عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش اسلامی، محمدکریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی، حاجی محمد محقق، رهبر حزب وحد مردم افغانستان و انوارالحق احدی، رییس جبهه‌ی نوین ملی افغانستان، از شمار مهره‌های درشت جهادی‌ای استند که در انتخابات پیش رو، آقای عبدالله را همراهی می‌کنند. شکی نیست که ایتلاف پنج حزب قدرت‌مند افغانستان، از جمله بانک‌های رأی محسوب می‌شوند و وزنه‌ی انتخاباتی را به نفع ثبات و همگرایی ایجاد خواهد کردند؛ اما طرف مقابل، تکنوکرات‌هایی بسیج شده اند که از یک‌سو در رأس ساختار حکومت قرار دارند و از سوی دیگر، هم منابع و امکانات را در اختیار دارند و هم با استقبال گرم مردم مواجه استند.
تکنوکرات
تکنوکرات یا تکنوکراسی، یک نوع مکتب فکری است که شایستگی، فن و تخصص افراد، به میزان دانش آن‌ها سنجیده می‌شود. هرچند ماهیت تکنوکراسی مفهوم مدیریتی را می‌رساند؛ اما در فضای گرم سیاسی، تکنوکراسی به معنای سیاسی تلقی می‌شود. بنا بر این، در نظام‌های سیاسی دموکراتیک، اصل بر این است که به جای گزینش سیاست‌مدار، باید کسانی در مسند امور قرار گیرند که به میزان بالایی از دانش و تخصص برخوردار باشند. اگر فرض کنیم، افرادی تکنوکرات استند که حوزه‌ی صلاحیت‌های آن‌ها در چهارچوب اقتصاد، مدیریت و سیاست، مبتنی بر دانش و تخصص مورد توجه قرار می‌گیرد. پس در این صورت، مجموعه‌ای از تکنوکرات‌ها با محوریت آقای غنی، در تیم انتخاباتی دولت‌ساز هسته‌گذاری شده.
محمداشرف غنی، رییس‌جمهور برحال و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری است که دانش و تخصص خود را در حوزه‌ی اقتصاد در غرب فرا گرفته است. امرالله صالح که با تخصص امنیتی همراه است، او در روزهای نخست حمله امریکا بر علیه طالبان با نیروهای اطلاعاتی مرکزی امریکا (سیاه) برای مبارزه با طالبان از نزدیک همکاری داشته است. سرور دانش، فرد تحصیل کرده است که تخصص و فن قانون‌گذاری را با خود حمل می‌کند.
با این وجود، میدان انتخابات ریاست‌جمهوری به روی تکنوکرات‌ها و مجاهدین گشوده شده که از یک سو، تیم ثبات و همگرایی با بانک مردمی به میدان می‌آید و از سوی دیگر، تیم دولت‌ساز با فن دانش و تخصص.
هرچند، فصل مبارزات انتخاباتی است و انتقاد از یک‌دیگر با شیوه‌های مختلف صورت می‌گیرد که این امر معمول و جاافتاده در پیکارهای انتخاباتی است؛ اما آن‌چه را که رییس‌جمهورغنی پنج‌شنبه‌شب، در گفت‌وگویی با طلوع‌نیوز داشت، روحیه‌ی صحبت‌های او نسبت به انتخابات جدی بود. رییس‌جمهور در این گفتگوی خود، پروسه‌ی صلح را عملا به چالش گرفت و او انتخابات را مقدم‌تر از همه چیز عنوان کرد. او به صراحت بیان کرد که انتخابات حق مردم افغانستان است و در این پروسه تصمیم می‌گیرند که دولت مشروع داشته باشند و نقش طالبان در چگونگی انتخابات افغانستان، تعیین‌کننده نیست.
با این که انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان در فضای سیاسی موجود لنگر انداخته؛ اما با آن‌هم، برای بسیاری از جریان‌های سیاسی، روشن نیست که پیکارهای انتخاباتی به کدام سو حرکت می‌کند.
شماری از نهادهای ناظر بر روند انتخابات می‌گویند، حرکت به سوی انتخابات واضح است؛ تاریخ برگزاری انتخابات، رای‌دهندگان و کاندیدان انتخابات تعریف شده است؛ اما چیزی که در این میان مجهول است، تأثیرگذاری نتایج مذاکرات امریکا و طالبان بالای روند انتخابات است که توافق دو طرف، مؤثریت خود را بالای این روند خواهد داشت.
یوسف رشید، رییس بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه، به روزنامه‌ی صبح کابل گفت: «اگر به این سناریو بپردازیم که امریکا و طالبان روی موضوعات توافق می‌کنند و به تعقیب آن بحث دیالوگ بین‌الافغانی در ناروی شروع می‌شود، طبیعتا موضوع قابل بحث به شمول آتش‌بس، انتخابات خواهد بود و این از صلاحیت هیأت مذاکره‌کننده که در مورد نتخابات چه تصمیم می‌گیرند؛ اگر فضا طوری شود که انتخابات به تعویق انداخته شود تا نتیجه‌ی مذاکرات سمت‌وسو داده شود و روی مشارکت طالبان صحبت شود، سناریو از انتخابات می‌گذرد و به سوی صلح بیشتر میدان باز خواهد کرد.»
باتوجه به ترکیب دو تیم انتخاباتی (دولت‌ساز-ثبات و همگرایی) که در واقع جبهه‌گیری مجاهدین و تکنوکرات‌های موجود در ساختار حکومت، ممکن است که انتخابات ریاست‌جمهوری در دور اول نتیجه ندهد؛ روی این منظور، نهادهای ناظر بر روند انتخابات نیز معتقدند، هرگاه، انتخابات در دور نخست نهایی نشود، در سناریوی دوم، حدس و گمان‌ها در خصوص بی‌طرفی کمیسیون‌ها و موارد دیگری، این روند را تهدید می‌کند. رییس بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه، معتقد است در دور دوم انتخابات، جلوگیری از مداخله‌ی کارمندان دولت و فرماندهان امنیتی در ولایات بیشتر احساس شده و برایند این روند را با بحران مواجه خواهد کرد.
در همین حال، شماری از نهادهای جامعه مدنی می‌گویند، با این‌که دو تیم انتخاباتی از یک‌سو سهیم قدرت سیاسی هستند و از سوی دیگر از وزنه‌های انتخاباتی برخوردارند که با این وجود، بیشترین نگرانی‌ها در خصوص سو استفاده از امکانات و منابع پولی به نفع انتخابات است و این مسئله مشروعیت و برایند انتخابات را به شدت زیر سوال می‌برد.
عبدالله احمدی، رییس گروه کاری مشترک جامعه‌ی مدنی، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید، برای رفع این نگرانی‌ها، ایجاب می‌کند که کمیسیون‌های انتخاباتی باید منابع تمویل مصارف کمپاین‌های انتخاباتی را بررسی و شفاف سازند تا روشن شود که مصارف کمپاین‌های انتخاباتی از کجا و چگونه تأمین می‌شود؛ زیرا تحقق این مسایل به شفافیت و عادلانه بودن انتخابات کمک می‌کند.
آقای احمدی، در حالی که برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری را حیاتی می‌داند، تأکید می‌کند که اگر انتخابات به گونه‌ا‌ی برگزار شود که مشارکت مردم در این روند اثبات شود، مشکلاتی خلق نمی‌شود و اگر شفافیت آن زیر سوال برود، بعد از اعلام نتایج، اوضاع سیاسی وخیم و بحران سال ۲۰۱۴ میلادی تکرار خواهد شد.
فضای موجود سیاسی با موضوعات انتخاباتی و صلح گره خورده است. فعالان جامعه مدنی بر این باور اند که تیم حکومت با توجه به امکانات، متصور است که برنده‌ی انتخابات استند؛ اما برخی از جریان‌های بیرون حکومت، طرفدار صلح استند که در شرایط کنونی، این دو مسأله به یک چالش کلان ملی تبدیل شده و مردم افغانستان نمی‌دانند که انتخابات برگزار می‌شود یاخیر.
به دلیل عدم نتیجه‌ی دور هشتم مذاکرات صلح نمایندگان امریکا و طالبان و آغاز دور نهم این گفت‌وگوها، انتخابات ریاست‌جمهوری از حاشیه بیرون شده و در متن فضای سیاسی افغانستان قرار گرفت. رییس‌جمهور غنی، در گفت‌وگوی تازه‌ی خود به طلوع‌نیوز، از موضع اقتدار سخن زد و گفت که برگزاری انتخابات و تشکیل نظام سیاسی مشروع از صلاحیت‌های مردم افغانستان است و او پیرامون چگونگی گفت‌وگوهای صلح، به گروه طالبان هرگز تمکین نخواهد کرد.
