نویسنده: سفورا سمیت
مبنع: NBC
برگردان: ابوبکر صدیق
در حالی که امریکا آمادگی میگیرد تا به جنگ ۲۰ساله اش که طولانیترین جنگ این کشور است، پایان دهد، هیچ تضمینی وجود ندارد که با خروج نیروهای امریکایی، تنشهای چهار دههی افغانستان پایان یابد. در حقیقت احتمالا این روند ادامه مییابد.
با آغاز اشغال این کشور توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق در ۱۹۷۹، جنگ و خشونت این کشور، سبب شد تا ۳۰ میلیون جمعیت آن دچار آشفتگی و به کمکهای بیرونی وابسته شده و صلح آسیب ببیند. جمعیت این کشور در حالت فاجعهباری قرار گرفت؛ در چند دههی اخیر نزدیک به ۱۰۰ هزار غیرنظامی کشته و زخمی شد.
اکنون که نیروهای امریکایی در آستانهی بیروندن قرار دارند، افغانستان در حالت حساسی قرار گرفته است. در کشوری که انتقال قدرت بیشتر با خشونت صورت میگیرد، امکان و افق کمتری برای تأمین صلح وجود دارد.
افزایش ناامنی
به اساس آمار و ارقام سازمان ملل متحد، پس از آغاز گفتوگوهای صلح میان طالبان و دولت افغانستان در دوحهی قطر، حملات بر نیروهای غیرنظامی در شش ماه نخست سال روان میلادی نسبت به زمان مشابه در سال گذشته، ۳۰ درصد افزایش یافته است.
در روزهای اخیر حملات غیرمترقبهی قتلهای هدفمند بر زنان فعال، خبرنگاران و شمار دیگر نگرانیها را افزایش داده است. با آن که طالبان حمله بر غیرنظامیان را رد میکنند، به نظر میرسد که این گروه درعقب این حملات است.
در اخیر ماه گذشته، وزارت خارجهی امریکا از شهروندان این کشور در سفارت امریک در کابل خواست افغانستان را ترک کنند. «به اساس گزارش از افزایش حملات و تهدید بر جان غیرنطامیان؛ شهروندان امریکایی هرچه زودتر این کشور را ترک کنند.»
این نگرانی در میان شهروندان افغانستان نیز وجود دارد که در صورت ترک نیروهای امریکایی، طالبان به خشونتها افزایش دهند. به اساس اعلامیهی جو بایدن، رییسجمهور امریکا، نیروهای امریکایی تا ۱۱ سپتمبر سال روان افغانستان را ترک میکنند؛ اما رهبران طالبان به NBC نیوز گفته اند؛ تا زمانی که نیروهای امریکایی طبق توافق سال گذشته در دو در اول ماه می افغانستان را ترک نکنند، در هیچ نشست مرتبط به گفتوگوهای صلح اشتراک نمیکنند. اورزلا نعمت، پژوهشگر و فعال حقوق بشر در کابل، میگوید: طالبان نشان دادند که به روند صلح و ایجاد نظامی که در آن تمام شهروندان افغانستان سهیم باشند، باور ندارند؛ آنان بیشتر به معاملهی سیاسی باورمند استند.
او گفت: طالبان باید بپذیرند که کنش آنها سبب بروز جنگی دیگر میشود.
دو عضو ارشد طالبان از ولایتهای غزنی و هلمند، روز چهارشنبه گفته اند که این گروه در مشورت با کارشناسان بینالمللی، تلاش دارد استفادهی بهینه را از توافقنامهی ۲۰۲۰ ببرند؛ تا اجازه ندهند تروریستان از خاک افغانستان یک بار دیکر واشنگتن و متحدانش را تهدید کنند و همچنان به روند مذاکرات صلح با دولت افغانستان ادامه بدهند.
فرمانده طالبان به شرط افشانشدن نامش، گفت: در صورتی که توافقنامهی طالبان نقض شود، آنها بر امریکایی حمله خواهند کرد.
حکومت ضعیف
دولت کابل که به حمایت امریکا، در حالت شکنندهای میان محمداشرف غنی، رییسجمهور و داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه قرار دارد. این حکومت از طرف طالبان که در سال ۲۰۰۱ به حمایت امریکا از قدرت رانده شدند به رسمیت شناخته نمیشود؛ گروهی که امروز بر بیشتر ساحات افغانستان کنترل دارد.
اشلی جکسن، پژوهشگر در انستیتیوت توسعهی لندن، گفت: برندهشدن دولت افغانستان در برابر طالبان، نیاز به یک توافق میان سیاسیهای این کشور دارد و در ماههای اخیر که بحث خروج نیروها امریکایی مطرح است، این نیاز بیشتر ملموس است.
او گفت: انگیزهی نیروهای امنیتی نیز مهم است؛ قسمی که نیروهای امنیتی-دفاعی افغانستان اعتراف کرده اند، بدون حمایت نیروهای امریکایی، جنگ برای شان دشوار است.
او با اشاره به سقوط گفت: این بیشتر به دولت افغانستان و گروههای موجود در این کشور ارتباط میگیرد.
بایدن گفته است که به حمایت از نیروهای امنیتی-دفاعی این کشور ادامه میدهد و همچنان در چارچوب روابط دیپلماتیک به حمایت از حقوق بشر در این کشور ادامه میدهند.
سیگار یا بازرس ویژهی امریکا در امور باسازی افغانستان گفت: در کنار خشونت و حکومت ناتوان، این کشور همچنان برای بهدستآوردن کمکهای بینالمللی در راستای مبارزه با فساد اداری تقلا میکند؛ زیرا در همهگیری ویروس کرونا، اقتصاد این کشور دچار افت شده است.
افغانستان در میان حنوب و مرکز آسیا، یکی از فقیرترین کشورهای جهان است؛ اما اقتصاد برخی از شهروندان این کشور به صورت ناگهانی افت میکنند.
سازمان ملل متحد در جولای سال روان میلادی به صورت تخمینی گفت: در جریان همهگیری ویروس کرونا، آمار فقر در این کشور از ۵۵ درصد به ۶۸ درصد افزایش داشته است.
بیشتر موضوعات در این کشور از امنیت تا آموزشوپرورش به کمکهای بیرونی وابسته است. به اساس آمار سال ۲۰۱۸، این کشور ۸.۶ بیلیون دالر از کمک بیرونی به دست آورده است. با این حساب، به اساس آمار انستیتوت توسعهی بریتانیا، حدود ۸۰ درصد از جمعیت این کشور نیاز به ۱۱ بیلیون دالر در مکانهای عاملمنفعه دارند. این در حالی است که کمکهای بیرونی در نشست نوامبر ۲۰۱۶ به افغانستان کاهش یافت.
به اساس آمار بازرس خاص امریکا در امور بازسازی افغانستان، پس از این که کنگرهی امریکا در ۲۰۰۲ بیش از ۱۴۳ بیلیون دالر برای بازسازی افغانستان تصویب کرد، هنوز روشن نیست که امریکا در امور بازسازی افغانستان برنامهای دارد یا خیر.
در حال حاضر، فساد یکی از معضلهای جدی برای کمکهای امریکا و جامعهی جهانی به افغانستان است. به اساس دادههای دیدبان واچداگ، این چالش در توسعهی نیروهای امنیتی که در برابر طالبان قرار دارند، به شدت آسیبزننده است.
در جریان حاکمیت سخت طالبان، زنان از حقوق اولیهی شان محروم شده بودند و کسانی که هم اجازهی کار در بیرون از خانه را داشتند، باید تمام وجود شان پوشیده میبود.
گروه طالبان به اسلام افراطی باور دارند و بیشتر زنان، هراس دارند که در صورت برگشت طالبان زندگی شان تغییر کند.
به اساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۸ انشتار یافت؛ در ساحات تحت قلمرو طالبان، شمار زیادی هنوز اجازهی آموزشوپرورش را ندارند، زنان بدون محرم شرعی به بازار رفته نمیتوانند.
آمار سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۰، نشان میدهد که شمار زیادی از زنان در این سال کشته شده اند.
نایت پرایس، سخنگوی وزارت خارجه، میگوید: هر کشوری که بخواهد مشروعیت بینالمللی داشته باشد، باید به حقوق زنان و دختران در نظام آیندهی این کشور احترام گذاشته شود؛
اما برخی از زنان نیز نگرانی دارند که صدای آنها در روند صلح شنیده نشود؛ با این که در میان ۲۰ عضو هئیت مذاکرهکنندهی دولت افغانستان، ۴ زن حضور دارد.
نعمت گفت که طالبان برای پذیرش حقوق زنان هیچ آمادگی ندارند و این کار، زنان را با چالش زیادی مواجه میکند. «ما با چالشهای زیادی در آینده مواجه استیم؛ با گروهی که از زنان تنفر دارند و از طرف قدرتهای منطقهای حمایت میشوند.