پس از کردها؛ آیا این بار نوبت افغانستان است؟

نویسنده: عُزیر یونس- مجله‌ی دیپلُمات

مترجم: مهدی غلامی

با توجه به افتضاح سوریه، نمی‌توان انتشار توییتی مبنی بر پایان جنگ در افغانستان را از لیست انتظارها خط زد.
این که تصمیم ناگهانی ترامپ مبنی بر بیرون کردن نیروهای امریکایی از شمال سوریه، یک فاجعه‌ی کامل بود؛ واقعیتی بی‌چون و چرا است. همه‌‌ی ما این را می‌دانیم؛ چون هم دموکرات‌ها و هم جمهوری‌‌خواهان، این تصمیم را محکوم کردند. اتفاقی که در فضای قطبی سیاسی این روزها نادر است. حالا که کُردها با بشاراسد به توافق رسیده اند، ایالات متحده به سادگی نفوذ راه‌بردی‌اش را از دست داد. بدون این که چیزی در بدل آن به دست بیاورد. تصمیم غیرعاقلانه‌ی ترامپ، پیامدهایی فراتر از سوریه دارد و اولین نتایج آن را می‌توان در تئاتر افغانستان دید؛ جایی که ایالات متحده در آن به دنبال آغاز دوباره‌‌ی مذاکرات دوجانبه‌ی صلح با طالبان است.
روی‌کرد انزواطلبانه‌ی دونالد ترامپ، در تصمیمش برای خروج نیروهای امریکایی از سوریه، تجلی پیدا کرد. ترامپ توییت کرد که: «من با هر کس که می‌خواهد در مورد کُردها به سوریه کمک کند، موافقم. خواه روسیه، چین یا ناپلئون بناپارت باشد. برای همه‌ی آن‌ها آرزوی موفقیت می‌کنم. ما ۷۰۰۰ مایل دورتر از آن‌ها استیم.» آخرین جمله‌‌ی این توییت شایسته‌‌ی توجه بیشتری است؛ چون با توجه به نزدیک‌تر شدن انتخابات و ادامه‌دار شدن موضوع استیضاح ترامپ؛ احتمال دارد رییس جمهور امریکا یک بار دیگر بر خلاف مشوره‌ی حکومت خودش، پایان ناگهانیِ طولانی‌ترین جنگ امریکا را اعلام کند.
چنین اعلامی، راه را برای غلبه‌ی طالبان بر حکومت افغانستان که توسط ایالات متحده پشتیبانی می‌‌شود، باز خواهد کرد؛ حکومتی که در پس زدن نیروهای طالبان در ماه‌های اخیر، خیلی موفق نبوده است. در حالی که طالبان در گفت‌وگوها با ایالات متحده دخیل اند، این گروه هیچ تمایلی برای توافق بر سر یک آتش‌بس نشان نداده است. طالبان حکومت افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسند و بسیاری از کارشناسان بر این باور اند که به مجرد خروج امریکا از افغانستان، این گروه به کابل لشکرکشی کرده و تمام تلاشش را برای رسیدن به یک پیروزی کامل در برابر دشمنانش خواهد کرد.
تصمیم ترامپ مبنی بر پشت‌کردن به کردها، باعث تقویت تندروان طالب خواهد شد؛ چون حالا که پیروزی نظامی‌ شان نزدیک است؛ نمی‌خواهند برای پایان جنگ مذاکره کنند. آن‌ها شاهد تصمیم ترامپ بودند و حتما با خود فکر کرده اند که اگر ترامپ می‌تواند به کُردهایی پشت کند که شجاعانه در مقابل جنگ‌جویان دولت اسلامی (داعش) جنگیدند، پس بدون شک در زمان مناسبی هم متحدان افغانش را تنها خواهد گذاشت. در حالی که چیزی به انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده نمانده و ترامپ کار سختی در انتخابات دارد، آن زمان به سرعت در حال نزدیک شدن است.
پاکستان، دیگر بازیگر کلیدی در بازی افغانستان، به نوبه‌ی خود از تصمیم ترامپ در مورد سوریه، عبرت گرفته است. پس از این که پاکستان موفقانه از منافع راه‌بردی‌اش در افغانستان دفاع کرد، که گاهی این کار به قیمت منافع امنیت ملی ایالات متحده تمام شد؛ پاکستان نقش مهمی را در آوردن طالبان به میز مذاکره ایفا کرده است. عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان، رابطه‌‌ی شخصی خوبی با ترامپ دارد و ممکن است احساس کند که در یک زمان مناسب، ترامپ تن به توافقی با طالبان خواهد داد؛ هرچند این توافق پیامدهای فاجعه‌باری برای ایالات متحده و متحدانش در افغانستان داشته باشد. اگر عمران‌خان در این کار موفق شود، ایالات متحده خیلی زود نفوذش را در افغانستان از دست می‌دهد و خطراتی متوجه امنیت ملی امریکا خواهد شد.
هندوستان که تا پیش از این هم از گفت‌وگوهای صلح امریکا و طالبان ابراز نگرانی کرده است، با توجه به تصمیم ترامپ در مورد سوریه، به این نتیجه خواهد رسید که ترامپ همکار قابل اعتمادی نیست. سیاست‌گذارن هند در این صورت به این فکر خواهند کرد که پاکستان و طالبان، قدرت رو به رشدی در افغانستان خواهند شد و هند هم باید راه مخصوصی در رابطه به حفظ منافعش در پیش بگیرد. این کار باعث سخت‌گیری بیشتر بر پاکستان خواهد شد؛ کشوری که هند آن را منبع بی‌ثباتی و تروریزم در منطقه می‌داند. در صورت افزایش یافتن تنش‌های هند و پاکستان، جنوب آسیا، بی‌‌ثبات‌تر از قبل خواهد شد.
حالا که محبوبیت ترامپ با مطرح شدن موضوع استیضاح کاهش پیدا کرده است، امکان دارد رییس‌جمهور امریکا برای بالا بردن میزان محبوبیتش، پیروزی در افغانستان را با توافق با طالبان و پایان جنگ، اعلام کند. چنین تصمیمی باعث خلق بحران در منطقه شده و منجر به افزایش خشونت و بی‌ثباتی خواهد شد.
ایالات متحده، چندین دهه منبع ثبات در بخش گسترده‌تری از آسیای جنوبی محسوب می‌‌شد؛ اما حکومت ترامپ باوری را به وجود آورده که واشنگتن حالا منبعی برای بی‌ثباتی است؛ متحدی است که نمی‌توان بر او اتکا کرد و بازیگری است که با تصمیم‌های بی‌ربط، باعث تعضیف منافع امنیت ملی خودش نیز می‌شود.

احتمالات نشان می‌دهند که ترامپ در سال انتخابات، برای بیشتر کردن شانس برد دوباره‌اش، منافع امنیت ملی امریکا را تضعیف خواهد کرد. احتمال این کار با توجه به افتضاح سوریه زیاد است و نمی‌توان انتشار توییتی مبنی بر پایان جنگ در افغانستان و بیرون آمدن سربازان امریکایی را از لیست انتظارها خط زد. زمان مشخص خواهد کرد که چنین تاکتیکی باعث پیروزی او در انتخابات خواهد شد یا نه؛ اما ایالات متحده با بودن ترامپ در رأس قدرت، تا همین حالا هم نفوذ زیادی را از دست داده است.