سه روز پیش از زمان مشخص‌شده برای شروع نشست استانبول، وزارت خارجه‌ی ترکیه، قطر، سازمان ملل متحد و مقام‌های بلندپایه‌ی دولت افغانستان از به‌‌تعویق‌افتادن این نشست تا پس از ماه رمضان، خبر می‌دهند.
در اعلامیه‌ی مشترکی که از سوی یوناما به نشر رسیده، آمده است که قرار بود نشست در مورد صلح افغانستان از ۲۴ اپریل تا می در استانبول با حضور نمایندگان دولت افغانستان و طالبان برگزار شود؛ اما با توجه به تحولات اخیر و پس از رای‌زنی‌های گسترده با طرفین، توافق شده است كه نشست استانبول به موعد بعدی موكول شود؛ تا شرایط مطلوب‌تر برای پیشرفت قابل به دست بیاید.
پیشتر چاووش اوغلو، وزیر خارجه‌ی ترکیه نیز، در توییتی نوشته بود: «ما با قطر، امریکا و سازمان ملل رای‌زنی کرده ایم. ما تصمیم گرفته ایم که کنفرانس استانبول در مورد فرآیند صلح افغانستان را به بعد از عید فطر موکول کنیم.»
چرا نشست استانبول به تعویق افتاد؟
برگزاری نشست استانبول که از سوی جامعه‌ی جهانی، بارها نشست «مهم و سرنوشت‌ساز» برای روند صلح افغانستان خوانده شده است، پس از سفر زلمی‌خلیل‌زاد، نماینده‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا برای صلح افغانستان، حتمی شد. آقای خلیل‌زاد، در یک سفرش که طرح «دولت صلح افغانستان» هم‌راه با نامه‌ی آنتونی بلینکن، وزیر خارجه‌ی امریکا را به کابل آورد، گفت که نشست مهمی از جناح‌های سیاسی افغانستان به میزبانی کشور ترکیه و با محوریت سازمان ملل‌متحد، برای تسریع روند صلح افغانستان برگزار می‌شود تا در باره‌ی نظام سیاسی آینده، تصمیم‌گیری شود.
پس از آن، وزارت خارجه‌ی ترکیه، اعلام کرد که این کشور، برای برگزاری این نشست در ۲۴ اپریل به مدت ده روز، آمادگی دارد؛ اما اکنون که سه روز در برگزاری آن باقی مانده است، می‌گویند که این نشست تا پس از ماه رمضان، به تاخیر افتاده است. هرچند، آقای اوغلو، صریحا گفت که به دلیل مقدمه‌چینی برای برگزاری بهتر این نشست، پس از ماه رمضان از جناح‌های درگیر در جنگ و صلح افغانستان، میزبانی می‌کنند؛ اما مقام‌های بلندپایه‌ی دولت افغانستان می‌گویند که دلیل تعویق نشست استانبول، نبود علاقه‌مندی به صلح از سوی طالبان است.
سید سعادت منصور نادری، وزیر دولت در امور صلح، در نشست امروز -چهارنشنه، ۱ ثور- مجلس نمایندگان، گفت که دولت افغانستان آمادگی کامل را برای اشتراک در نشست استانبول دارد؛ اما برعکس، طالبان هیچ‌گونه علاقه‌مندی‌ای برای شرکت در این نشست ندارند و به لجاجت روی آورده اند: «به دلیل عدم علاقه‌مندی در جانب طالبان، سه بار نشست استانبول به تعویق افتاده است.» او، تأکید کرد که هیچ اراده‌‌ای در طالبان برای برقراری صلح وجود ندارد. «در صلح‌سازی سه مرحله مهم است؛ اجماع داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی، در هر بخش اجماع وجود دارد؛ اما مهم این است که طرف مقابل ما طالبان است. اگر ما صلح می‌کنیم با آن‌ها صلح می‌کنیم.»
این مقام بلندپایه‌ی دولت، در خصوص صلح افزود که از شروع گفت‌وگوهای صلح، رییسجمهور غنی، عبدالله عبدالله و سایر رهبران سیاسی اراده‌‌ی کامل برای گفت‌وگو با طالبان و برقراری صلح داشته اند.
با این که آقای نادری، از آمادگی کامل جانب دولت افغانستان، در گفت‌وگوهای صلح و به ویژه نشست استانبول، خبر می‌دهد؛ اما منابع از شورای عالی مصالحه‌ی ملی در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گویند که چندپارچگی جناح‌های سیاسی افغانستان، مشکل کلان فراروری اشتراک در نشست استانبول است. به نقل از این منبع که نمی‌خواهد نامی از او در گزارش برده شود، تا هنوز در قسمت توحید طرح‌ها برای ارایه در نشست و فهرست نمایندگانی که از جانب دولت افغانستان فرستاده می‌شود، دیدگاه واحدی میان جناح‌های سیاسی به ویژه ارگ ریاست‌جمهوری و رهبران سیاسی وجود ندارد.
تا اکنون بیش از ۳۰ طرح از جناح‌های سیاسی افغانستان، به شورای عالی مصالحه‌ی ملی فرستاده شده است که چندی پیش کمیته‌ی توحید این شورا، طرحی را به عنوان «طرح‌توحید» از طرح‌های جناح‌های سیاسی به رهبری شورا فرستاد؛ اما سرور دانش، معاون دوم رییسجمهور گفت که در توحید طرح‌ها، به طرح رییسجمهور غنی، برخورد توهین‌آمیز شده است. تاکید آقای دانش بر این بود که در طرح توحیدشده، قدرت میان دو قوم خاص تقسیم شده است و این خلاف منافع ملی کشور است.
آگاهان باور دارند که چندپارچگی در جانب دولت افغانستان از توحید دیدگاه و تهیه‌ی فهرست نمایندگان، یکی از عوامل تاخیری در نشست استانبول بوده و این چندپارچگی، از موضع‌گیری‌های جناح‌های سیاسی روشن است.
در طرح ارگ ریاست‌جمهوری، انتقال قدرت از طریق یک روند دموکراتیک و مردم‌سالار از حکومت فعلی، به حکومت انتقالی صلح، تاکید شده است؛ اما شماری از چهره‌های سیاسی به شمول حامدکرزی، رییسجمهور پیشین افغانستان، تاکید دارند که انتقال قدرت به دولت انتقالی صلح باید از طریق تفاهم میان نخبگان کشور، صورت بگیرد. نقطه‌ی اشتراک طرح ارگ ریاست‌جمهوری و حامد کرزی، حفظ نظام ریاستی است؛ اما در برابر آن‌ها، ائتلاف‌های سیاسی عمدتا غیرپشتون -تاجیکان، هزاره‌ها و اوزبیک‌ها-، بر تغییر نظام ریاستی به پارلمانی و توزیع قدرت به ولایت‌ها و ولسوالی‌ها تأکید دارند.
مصطفا علی‌زاده، کارشناس سیاسی در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که دو دلیل عمده برای به‌تعویق‌انداختن نشست استانبول وجود دارد؛ نخست، نبود آمادگی در جانب دولت افغانستان که دیدگاه واحدی در ارایه‌ی طرح و فرستادن نمایندگان ندارد؛ دوم هم، نبود علاقه‌مندی طالبان به این نشست است.
چندی پیش، نعیم وردک، سخن‌گوی دفتر سیاسی طالبان، گفت؛ تا زمانی که نیروهای خارجی به گونه‌ی کامل از افغانستان بیرون نشوند، این گروه در هیچ نشستی که در رابطه به صلح افغانستان باشد، اشتراک نمی‌کند.
کارشناسان سیاسی افغانستان نیز، می‌گویند که گروه طالبان منتظر خروج کامل نیروهای خارجی است. آقای علی‌زاده، تاکید دارد که طالبان با حمله‌های نظامی می‌خواهند که فشارها را روی دولت افغانستان پابرجا نگه‌دارند و پس از خروج نیروهای خارجی، می‌خواهند که از راه نظامی به قدرت برسند. «اگر اجماع داخلی شکل نگیرد، در نشست‌ها، برگ برنده دست گروه طالبان خواهد بود.»
به تازگی، ایالات‌متحده‌ی امریکا و کشورهای عضو ناتو، اعلام کرده اند که تا ۱۱ سپتمبر، سربازان شان را از افغانستان بیرون می‌کنند. با این حال اما جک سالیوان، مشاور امنیت دولت آقای بایدن (یک‌شنبه، ۲۹ حمل) گفته است که کسی نمی‌تواند تضمین کند که پس از خروج سربازان خارجی، چه اتفاقی درون افغانستان می‌افتد. با این همه، شماری از کارشناسان سیاسی به برگزاری این نشست پس از عید سید فطر هم شک دارند. تاکید آقای علی‌زاده بر این است که اگر نشست استانبول در وقت مشخص‌شده برگزار نشود، جنگ در این کشور ادامه خواهد یافت.
