یک روز پیش (جمعه ۲۶ میزان) انفجاری در میان نمازگزاران در ولسوالی دهبالای ولایت ننگرهار در شرق افغانستان رخ داد. بر اساس آمار مقامهای محلی در این انفجار ۶۵ غیرنظامی کشته شده و ۳۵ تن دیگر زخم برداشتند.
عطاالله خوگیانی، سخنگوی والی ننگرهار میگوید که همهی کشتهشدگان «نمازگزارانی» بودند که برای ادای نماز جمعه به مسجدی در هسکهمینه (ده بالا) در ۵۰ کیلومتری شهر جلالآباد مرکز ننگرهار آمده بودند. به گفتهی او، ۳۵۰ تن در این مسجد حضور داشتند.
تا کنون کسی مسؤولیت این انفجار را به عهده نگرفته است.
دفتر معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، در حساب تویتر خود در بارهی انفجار هسکهمینهی ننگرهار نوشته که حمله در عبادتگاهها تخطی از قوانین بینالمللی بوده و «جنایات جنگی» شمرده میشود.
جان بس، سفیر امریکا در افغانستان نیز این حمله را محکوم کرده و گفته که «کشتن نمازگزارانی که به صورت صلحآمیز در کنار هم جمع شده بودند، غیر قابل قبول است.» او افزوده که تمام افغانها حق دارند در امنیت زندگی کرده و یکجا عبادت کنند.
آنتونیو گوترِش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز این حمله را محکوم کرده و تأکید کرده است که عاملان این حمله باید پاسخگو باشند.
از سویی هم عفو بین الملل نیز این حمله را جنایت جنگی دانسته و افزوده است که افزایش تلفات غیرنظامیان در افغانستان نیاز به توجه جهانی دارد.
عمر وریاچ، رییس ادارهی بخش آسیای جنوبی سازمان عفو بینالملل، گفته است: «جامعهی جهانی باید به تلفات غیرنظامیان در افغانستان توجه کند و بیتفاوتی اختیار نکند.»
مأموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان هم در تویتی انفجار ننگرهار را محکوم کرده است. این مأموریت نوشته که در مبارزه با تروریزم بینالمللی حامی نیروهای امنیتی و دفاعی افغان است.
افزایش ۴۲ درصدی تلفات غیرنظامیان
حمله بر غیرنظامیان در ننگرهار، در حالی صورت میگیرد که دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان (یوناما)، دو روز پیش (پنجشنبه، ۲۵ میزان) از افزایش تلفات غیر نظامیان در افغانستان ابراز نگرانی کرد.
بر اساس معلومات این دفتر، تلفات غیرنظامیان در ربع سوم سال جاری میلادی (جولای تا سپتامبر) در این کشور در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته، ۴۲ درصد افزایش یافته است. سازمان ملل از طرفهای درگیر جنگ در افغانستان خواسته که در جهت حفاظت از غیرنظامیان اقدامات فوری کنند.
فیونا فریز، رییس ادارهی حقوق بشر یوناما به اسوشیتدپرس، در مورد تلفات افراد ملکی در افغانستان گفته است: «معلومات یوناما نشان میدهد که در ۹ ماه امسال بیش از ۸ هزار غیرنظامی کشته و زخمی شده اند که در میان آنها ۴۱ درصد زنان و کودکان شامل اند.»
به گفتهی آقای فریز، حملات انتحاری و انفجاری در قدم نخست و عملیات زمینی و هوایی نیروهای افغان در قدم دوم از عوامل عمدهی تلفات غیرنظامیان در افغانستان بوده است.
در این گزارش آمده است که عناصر ضددولتی عامل ۶۲ درصد از تلفات غیرنظامیان در ۹ ماه اول سال جاری میلادی بوده اند. در عملیات نیروهای ضد دولتی ۱۲۰۷ غیر نظامی کشته و ۳۹۱۰ نفر دیگر زخمی شده اند.
بر اساس آمار سازمان ملل، تلفات غیرنظامیان در ماه جولای سال جاری به بلندترین سطح خود در مقایسه با تمام ماهها در ده سال گذشته که این نهاد به ثبت آمار شروع کرده، رسیده است.
به گفتهی یوناما، در ۹ ماه نخست سال جاری میلادی ۲۶۱ زن کشته و ۶۶۲ نفر دیگر زخمی شده اند؛ همچنین در این مدت ۶۳۱ کودک کشته و ۱۸۳۰ نفر دیگر زخمی برداشته اند.
راه حلی جز آتشبس وجود ندارد
در اوج این تنشهای نظامی و افزایش تلفات غیرنظامیان در افغانستان، نمایندگان بیشتر از ۲۰ کشور در ولایت هرات زیر یک سقف گرد آمده اند و روی راههای حل منازعهی افغانستان گفتوگو میکنند.
این هشتمین دور «گفتوگوهای امنیتی هرات» است که توسط انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان (AISS)، در ولایت هرات در غرب افغانستان برگزار میشود.
مهمانان این گفتوگوها، ادامهی جنگ را در افغانستان راه حل نمیدانند و روی آتشبس همهجانبه تأکید دارند.
رولاند کوبیا، نمایندهی اتحادیهی اروپا برای افغانستان، میگوید که برای پایان دادن به خشونتها، نیاز است تا آتشبس میان حکومت افغانستان و گروه طالبان اعلام شده و مذاکرات صلح میان ایالات متحدهی امریکا و گروه طالبان از سر گرفته شود.
آقای کوبیا تأکید کرد: «مذاکرات امریکا و طالبان تا زمانی باید ادامه یابد که به نتیجه برسد. اتحادیهی اروپا خواستار آتشبس است تا مذاکرات به نتیجه برسد. اتحادیهی اروپا برای آتشبس در افغانستان دادخواهی میکند.»
از سویی هم داکتر رنگین دادفر اسپنتا، مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان، در این گفتوگو، جنگ کنونی در افغانستان را «بیهدف» عنوان کرد.
آقای اسپنتا گفت: «جنگ افغانستان یک جنگ بیهدف است؛ جنگی که به خواستهی کشورهای حمایتکنندهی ما رهبری میشود. ایالات متحدهی امریکا به جای این که پناهگاههای شورشیان را در خاک پاکستان هدف قرار دهد، حداقل ۳۶ میلیارد دالر به پاکستان کمک کرده است.»
معتصم آغاجان، یک مقام پیشین رژیم طالبان که در این نشست اشتراک کرده بود، از حمایتهای مالی ایران، پاکستان و روسیه با گروه طالبان خبر داد.
این مقام پیشین طالبان، تأکید کرد که این گروه حاضر است با افغانها آتشبس کند نه با خارجیها.
تمیم عاصی، آگاه نظامی و معاون پیشین وزیر دفاع افغانستان نیز در نشست هشتمین دور گفتوگوهای هرات، میگوید که راه حل منازعهی کنونی افغانستان، جنگ نیست.
او میافزاید که «این جنگ باید ختم شود. ما با طالبان و تمام افغانها صلح میخواهیم؛ اما یک صلح باعزت. صلحی که از قرا و قصبات افغانستان برخاسته باشد نه صلح تحمیلیای که از پایتخت های خارجی بالای ما و سرنوشت افغانها طی یک معاملهی مخفی تحمیل شود.»
پیش از این، تدامیچی یاماموتو، نمایندهی ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان نیز حین اعلام گزارش تلفات غیرنظامیان، تأکید کرد که تلفات غیرنظامیان در این کشور اهمیت گفتوگو در باره صلحی را برجسته میکند که منجر به آتشبس و یک توافق سیاسی دائمی برای پایان جنگ در افغانستان شود.
او تأکید کرد: «راه دیگری وجود ندارد.»
آقای یاماموتو گفت که با توجه به افزایش تلفات غیر نظامیان، نیاز است تا گروههای ذیدخل به حفاظت از غیر نظامیان توجه بیشتری کرده و در جریان عملیات جنگی، روشهای شان را بازنگری کنند.
