گفت‌وگوی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر با فریحه ناصری، فعال حقوق زن
شماری از فعالان حقوق زن می‌گویند؛ در صورت امضای توافق‌نامه‌ی صلح و مشارکت طالبان در قدرت، نباید محدودیتی در حقوق و فعالیت‌های زنان ایجاد شود؛ زیرا آنان با دشواری‌های زیادی به حقوق شان دست یافته اند.
فریحه ناصری (نام مستعار) از فعالان حقوق زن در بلخ، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که هیچ محدودیتی برای زنان افغانستان قابل قبول نیست؛ زیرا زنان افغانستان حقوق خود را با قربانی‌های زیادی به دست آورده اند.
شبکه: ارزیابی شما از آن‌چه تا اکنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است چه است؟ تا چه اندازه می‌توان به نتیجه‌ی آن امیدوار بود؟
ناصری: تقریبا دو ماه از آغاز مذاکرات می‌گذرد؛ اما طرف‌های مذاکره هنوز در مورد نحوه‌ی مذاکره و آجندا به تفاهم نرسیده اند. بر اساس گزارش رسانه‌ها، هیچ پیشرفتی در قسمت نهایی‌سازی آجندا دیده نمی‌شود و فعلا برای صحبت در مورد نتیجه زود است.
شبکه: گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی، به ویژه در رابطه با زنان ندارد، چه پیامدی برای حضور اجتماعی و سیاسی زنان خواهد داشت؟ آیا به باور شما، زنان وادار به پذیرفتن تغییرات منفی خواهند شد؟
ناصری: از تشکیل گروه طالبان تا اکنون، افراد این گروه هیچ‌وقت به حقوق زنان باورمند نبوده و به آنان احترام نگذاشته اند. در ترکیب این گروه هیچ‌گاه زنان شامل نبوده اند و این نشان می‌دهد که این گروه، هیچ اهمیتی برای حقوق زنان قایل نیستند. طالبان در صورت مشارکت در حکومت ممکن است ضربه‌ی شدیدی به زنان وارد بکنند. آنان حقوق و آزادی‌های زنان را سلب و محدودیت‌های زیادی برای آنان ایجاد می‌کنند، تا زنان نتوانند به صورت آزاد به فعالیت‌های خود ادامه بدهند. نخستین ضربه‌ی طالبان به زنان این خواهد بود که آنان را به مردان وابسته کنند، از جمله قواعدی را وضع خواهند کرد که بر اساس آن هیچ زنی حق سفر بدون محرم شرعی را نخواهد داشت؛ اما از آن‌جایی که زنان در سال‌های پس از سقوط طالبان با تلاش زیاد به موفقیت‌های بزرگی دست یافته اند، امیدوارم در برابر محدودیت‌هایی که طالبان ایجاد می‌کنند سکوت نکنند و با ایجاد جنبش‌های تاثیرگذار با این وضعیت مبارزه بکنند.
شبکه: آیا حضور زنان در گفت‌وگوهای صلح می‌تواند تاثیری بر روی‌کرد زن‌ستیزانه‌ی طالبان داشته باشد؟ فکر می‌کنید طالبان به هر دلیلی تغییری در موقف شان خواهند آورد؟
ناصری: حضور زنان در گفت‌وگوهای صلح بیان‌گر این است که جامعه‌ی جهانی از حضور زنان در این مذاکرات حمایت می‌کند. به نظر من طالبان از روی ناگزیری مذاکره با زنان را پذیرفته اند. اگر جامعه‌ی جهانی در رابطه با به‌رسمیت‌شناختن حقوق زنان فشار بیش‌تری بر طالبان وارد کند، امید می‌رود که وضعیت زنان بهتر شود، در غیر این صورت امیدی به آینده نیست.
شبکه: به نظر شما تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت، به‌ویژه زنانی که در این تیم استند توانایی نمایندگی درست از زنان و دفاع از حقوق آنان را دارند؟
ناصری: اعضای زن تیم مذاکره‌کننده باید از طریق برقرارکردن ارتباط با زنانی که در ولایات، ولسوالی‌ها و روستاها استند، نظریات آنان را جمع‌آوری و از آن در مذاکرات استفاده کنند. هم‌چنان در صورت نیاز به هم‌کاری، با تماس با زنان چیزفهم می‌توانند در رابطه معلومات جمع‌آوری بکنند و آن‌گاه بهتر می‌توانند از حقوق زنان دفاع بکنند. منحیث یک فعال حقوق زن از نمایندگان زنان در گفت‌وگوهای صلح، می‌خواهم تحت هر شرایطی از حقوق ما دفاع بکنند و نگذارند که با آن معامله شود.
شبکه: اگر گفت‌وگوهای صلح را به عنوان یک فرصت در نظر بگیریم، چه استفاده‌هایی، به ویژه در رابطه با زنان باید از آن شود؟
ناصری: این یک فرصت خوب است که طالبان وادار به پایان‌دادن به خشونت‌ها شوند و حقوق زنان را به رسمیت بشناسند.
شبکه: جدا از مسایل امنیتی و مخالفت طالبان که مانعی برای پیشرفت زنان به شما می‌رود، دیگر چه مشکلاتی در جامعه مانع پیشرفت و ترقی زنان است؟
ناصری: تبعیض جنسیتی، رسم و رواج‌های ناپسند، مردسالاری و سطح پایین سواد، از جمله مشکلاتی است که زنان را از پیشرفت باز می‌دارد و اگر به آن توجه نشود، در آینده مشکلات بیش‌تری برای زنان ایجاد خواهد کرد.
بانو ناصری می‌گوید، جامعه‌ی مدنی در قسمت دادخواهی برای اتباع کشور نقش مهمی را بازی می‌کند و از آن‌جایی که طالبان به فعالیت‌های جامعه‌ی مدنی بدبین استند، ممکن است بخش زیادی از فعالیت‌های آن را توقف بدهند.
