رسانههای خارجی از همان دقیقههای اول روز انتخابات، به رویدادها و خبرهای انتخابات پرداختند و سهم بزرگی در پوشش این روند ملی داشتند. از آن جایی که رویدادهای افغانستان، به عنوان یکی از ناامن-ترین کشورها در مرکز توجه کشورهای غربی و منطقه است، طبیعتا انتخاباتش نیز باید مسألهای درخور توجه و نظارت برای این کشورها باشد. دیروز رسانههای جهان به طور مداوم، مردم، کمیسیونهای انتخاباتی و دولتمردان را رصد میکردند و خبرهای انتخابات را به گوش خوانندگان، بینندگان و شنوندگان شان می رساندند. در پایین به چکیدههایی از آنچه غولهای رسانهای اروپا در بارهی انتخابات کشور نوشتند، میپردازیم.
روزنامهی گاردین:
انتخابات افغانستان در روزی توأم با خشونت، ادعاهای تقلب و هرجومرج به پایان رسید. با وجود افزایش خشونتها، پس از ناکام ماندن گفتوگوها میان طالبان و امریکا برای پایان دادن به طولانیترین جنگ این کشور، مردم به پای صندوقهای رأی رفتند؛ اما به طور مساویانهای از فساد دوامدار در دولت و هرجومرج در مراکز رأیدهی ابراز ناامیدی کردند.
با فرو ریختن پایههای اقتصادی، فساد موجود و بدترین وضع امنیتی در ۲۰ سال اخیر، بعضی از شهروندان کشور میگویند، نمیتوانند از هیچ کدام از دو کاندید برتر پشتیبانی کنند.
بنا بر گزارش اسوشیتید پرس، انفجار بمب جاسازی شده در یکی از مساجد شهر قندهار که از آن به عنوان مرکز رأیدهی استفاده میشد، منجر به زخمی شدن ۱۵ نفر شد. حملههای دیگری نیز در کابل، غزنی و جلالآباد بهوقوع پیوست که شمار تلفات آن با تأخیر مشخص شد.
روزنامهی نیویورک تایمز:
در شرایطی که در نزدیک به ۲۴ ولایت از ۳۴ ولایت کشور جنگ در جریان است، نگرانیهایی از حملههای احتمالی طالبان در روز انتخابات وجود داشت. هرچند در آن روز، چندین حملهی کوچک رخ داد؛ اما نیروهای امنیتی موفق شدند از حملههای مرگبار و بزرگ، جلوگیری کنند.
وزارت داخله اعلام کرد که در مجموع ۶۸ حمله بر اهداف انتخاباتی صورت گرفت که منجر به مرگ سه افسر پولیس، دو سرباز ارتش و ۳۷ فرد ملکی شد؛ اما آماری که در صحبت با مقامهای محلی در نقاط مختلف افغانستان در اختیار روزنامهی نیویورک تایمز قرار گرفته است، نشان میدهد که دستکم از میان نیروهای امنیتی، ۳۰ تن کشته و ۴۰ نفر زخمی شده اند. در سویی دیگر، مردم ملکی ۱۰ کشته و ۱۵۰ زخمی داشته اند.
انتخابات ۶ میزان در ۴۵۰۰ مرکز رأی¬دهی برگزار شد؛ در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۴، نزدیک به ۷۰۰۰ مرکز بود.
مقامهای انتخاباتی به دلیل راهاندازی حملههای گوناگون، بستن شاهراهها و مختل شدن شبکههای مخابراتی توسط طالبان، از ارائهی آمار و ارقام دقیق روز انتخابات، ناکام ماندند.
هرچند سرعت انتقال اطلاعات بر اثر حملهها کُند شد؛ اما با آنهم آمار کمیسیون نشان میدهد که ممکن است دو میلیون رأیدهنده در انتخابات شرکت کرده باشند.
کمبود اعتماد، بحران خلق میکند و هر سه نامزد برتر، اشرف غنی، عبدالله عبدالله و گلبالدین حکمتیار که به تازگی با دولت آشتی کرده است؛ خود را برندهی این انتخابات میدانند و برای آن¬ها هر نتیجهای غیر از پیروزیشان برابر با تلقب خواهد بود.
بیبیسی:
با وجود بیشتر شدن تدابیر امنیتی، دستکم در حملههای هاوان و بمب از سوی شورشیان، چهار نفر جانهای شان را از دست داده و ۸۰ تن دیگر زخم برداشتند.
کمیسیون انتخابات انتظار دارد، نتایج تا سه هفتهی آینده مشخص شود.
شاید چون طالبان نتوانستند در روز انتخابات حملهای بزرگ انجام دهند، مسؤولین برگزاری انتخابات روز شنبه را موفق اعلام کردند، مسألهی که بیانگر وضعیت بد امنیتی موجود در کشور است.
نامزدهای این دوره در صورت نپذیرفتن نتیجهی انتخابات که تا هفتهها مشخص نخواهد شد، باعث خلق بحرانی میشوند که نظام شکنندهی مردمسالاری در افغانستان را از ریشه خواهد کَند.
یکی از دلایل اهمیت این انتخابات این است که رییسجمهور پَسین، پیشوای کشوری خواهد بود که چهل سال است در آتش جنگ میسوزد. جنگ جاری، سالانه هزاران نفر از مردم ملکی را به کشتن میدهد و منجر به باز شدن پای سربازان خارجی در کشور میشود.
با این حال، طالبان از گفتوگوهای مستقیم با دولت افغانستان سر باز میزنند و میگویند تنها زمانی با حکومت گفتوگو خواهند کرد که با ایالات متحده به توافق برسند.
برای مردمی که در میان جنگ دولت بر علیه طالبان و دیگر گروههای هراسافگن گیر مانده اند، مهم است بدانند، چه کسی قرار است سُکان هدایت کشور را به دست بگیرد؛ کشوری که در ماه آگست امسال به صورت میانگین، روزانه ۷۴ مرد، زن و کودک در آن جانهای شان را از دست دادند.
الجزیره:
گرچه رأیدهندگان با وجود خشونتها و حملههای موجود، دوباره عزم شان را برای شرکت در انتخابات جَزم کردند؛ اما چیزی از مشکلات لُجستیکی در انتخابات کم نشده بود.
با وجود این که مردم در انتخابات پارلمانی سال گذشته در همان مرکزهای قبلی رأی دادند؛ اما از نبود نامهای شان در لیست رأیدهندگان خشمگین بودند. یکی از کارمندان انتخاباتی در توضیح به اعتراض رأیدهندگان خشمگینی که دورش را گرفته بودند گفت: «گوش کنید. اگر نامهای تان در لیستها نیست و مشخصات شما در دستگاه بایومتریک وجود ندارد، یعنی استیکر تان تقلبی است. این روزها استیکرهای تقلبی زیاد شده است.»
در ولایت بامیان که یکی از امنترین ولایتهای کشور محسوب میشود نیز دشواریهای نظیر نقصهای فنی و کم بودن سطح اشتراک مردم گزارش شده است.
این دشواریها بر ناکامی مقامهای افغان به شمول کمیسیون مستقل انتخابات صحه گذاشت که میخواستند ثابت کنند انتخابات این دوره، همانند انتخابات دو دورهی گذشتهی ریاستجمهوری و انتخابات پارلمانی سال گذشته، آلوده به فساد و تقلب نخواهد بود.
در انتخابات سال ۲۰۱۴ ادعاهای تقلب با کمک دولتِ وقت، تا حدی اختلافبرانگیز بود که جان کری، وزیر خارجهی سابق ایالات متحده را وادار کرد دو بار به کابل سفر کند و فرمان دهد که تمام آرا در دور دوم انتخابات که غنی و عبدالله بر سر آن با هم رقابت کردند، بررسی شود. عبدالله در این دور هم، بزرگترین رقیب غنی محسوب میشود.
با این وجود، پس از ادعاهای اختلاف و نابرابری در تقسیم قدرت، هر دوی آنها گفته اند که دیگر تن به حکومت وحدت ملی نخواهند داد.
رویترز:
انتخابات ۶ میزان در فضایی نبستا امن برگزار شد، با این حال قرار نیست نتایج اولیه تا قبل از ۱۷ اکتوبر (۲۵ میزان ۱۳۹۸) و نتایج نهایی پیش از ۷ نوامبر (۱۶ عقرب ۱۳۹۸) اعلام شود.
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان میگوید: «یکی از دلایلی که باعث پایین بودن میزان اشتراک مردم در انتخابات شد، قانون گرفتن عکس از رأیدهنده بود که رأیدهندگان زن در مناطق محافظهکار با آن مخالفت کردند.»
در همان روز نیروهای افغان در شش ولسوالی فاریاب با جنگجویان طالب به نبرد پرداختند که منجر به بیرون نشدن مردم از خانههای شان شد. از طرف دیگر مقامهای محلی در جلال آباد از وقوع ۴ انفجار خبر دادند که در نتیجه، یک تن جان باخت و روند انتخابات نیز مختل شد.
اسوشیتد پرس:
ادعاهای تقلب و بدرفتاری بیشتر از حملههای طالبان، انتخابات ۶ میزان را تهدید به شکست کرد. تعداد زیادی از مردم با دشواریهایی مانند کامل نبودن لیست رأیدهندگان، درست کار نکردن دستگاههای بایومتریک به هدف تلقب و در بعضی از موارد با بدرفتاری روبهرو شدند. پس از این که به شبنم رضایی یکی از رأیدهندگان جوان گفته شد نامش موجود نیست و او پافشاری کرد که لیست را ببیند، کارمند کمیسیون مستقل انتخابات به او حمله کرد و شبنم رضایی و قومش را مورد اهانت قرار داد.
با ارزیابیهای صورت گرفته توسط این رسانهها، انتخابات در افغانستان با کلمهی «بینقص» همچنان بیگانه است و تا رسیدن به انتخاباتی ایدهآل و مورد پذیرش مردم تمام کشور، راه درازی در پیش است.