سرانجام انتظار به پایان رسید و پس از شصت روز مبارزات انتخاباتی، انتخابات ریاست‌جمهوری دیروز شنبه، ششم میزان در سراسر افغانستان برگزار شد. بر خلاف انتخابات‌های گذشته، این بار مراکز رأی‌دهی ساعت هفت صبح به روی رأی‌دهندگان گشوده شد. کمیسیون انتخابات اعلام کرده بود که بیش از ۹ میلیون نفر واجد شرایط رأی ثبت نام کرده اند. این انتخابات را، ۱۳۷ هزار ناظر و مشاهد، نظارت جدی کردند.
انتخابات افغانستان در حالی برگزار شد که وضعیت سیاسی – امنیتی به شدت نامطمئین بود و رأی‌دهندگان با وجود هشدارهای گسترده‌ی طالبان، به پای صندوق‌های رأی رفتند و به نامزدان مورد حمایت شان رأی دادند.
کشورهای منطقه و جهان، انتخابات روز گذشته را به عنوان بزرگترین آزمون حکومت افغانستان و مردم این کشور می‌دانستند. مردم افغانستان و نیروهای امنیتی موفق شدند به طالبان که بزرگترین دشمن دموکراسی و انتخابات اند، پاسخ محکم بدهند.
بسیاری‌ها پس از ختم انتخابات گفتند، نیروهای امنیتی و مردم افغانستان برنده‌ی اصلی این انتخابات بودند.
چشم‌انداز بازیگران بین‌المللی از انتخابات افغانستان
سازمان ملل‌متحد
سازمان ملل‌متحد یک ساعت قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بر شفافیت انتخابات تأکید کرد. آنتونیوگوترِش دبیرکل سازمان ملل‌متحد از تمامی بازیگران کلیدی انتخاباتی افغان خواست که مسؤولیت شان را برای حمایت از انتخابات مسالمت‌آمیز، شفاف و همه‌شمول به خوبی ادا کنند. دبیرکل سازمان ملل‌متحد با انتشار بیانیه‌ای گفت: «جایی برای خشونت، تهدید و تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان وجود ندارد.»
آقای گوترِش با آن که تمامی طرف‌های دخیل در انتخابات را به بسیج انتخاباتی فراخواند، تأکید کرد که اطمینان حاصل شود تا همه رأی‌دهندگان افغان از حق خود برای رأی دادن استفاده کنند و نیز افزود که این انتخابات بسیار مهم است؛ زیرا کابل تلاش دارد که نظام دموکراتیک و همه‌شمول سیاسی را تحکیم ببخشد.
ناتو
نمایندگان ملکی ناتو در افغانستان همزمان با شروع روند رأی‌دهی در یکی از مراکز رأی‌دهی حضور یافته و از نزدیک، میزان مشارکت مردم در انتخابات را نظارت کردند. نیکلاس‌کی، نماینده ملکی ناتو در کابل، ابراز امیدواری کرد که شهروندان افغانستان در فضای صلح‌آمیز، فرصت داشته باشند تا به پای صندوق‌های رأی بروند.
نماینده ملکی ناتو روز گذشته گفت: «من امیدوارم که امروز تمام مردم افغانستان فرصت یابند تا بتوانند در صلح و امنیت رأی دهند. من از تلاش‌های نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان قدردانی می‌کنم.»
امریکا
«جان‌بس» سفیر ایالات متحده امریکا در کابل گفت که رأی‌دهندگان افغان با وجود تهدیدهای بلند امنیتی از خود شجاعت و شهامت نشان داده و پای صندوق‌های رأی‌دهی رفته اند. او موفقانه برگزار شدن انتخابات را به مردم تبریک گفت و تأکید کرد که امریکا در کنار مردم افغانستان ایستاده و از آن‌ها حمایت می‌کند.
سفیر امریکا همچنان بیان کرد: «در کنار تمام رأی‌دهندگانی که در سراسر افغانستان برای تقویت دموکراسی در مواجهه با تهدیدات و مشکلات پای صندوق‌های رأی می‌روند، می‌ایستیم و از آنان حمایت می‌کنیم.»
بریتانیا
بریتانیا نیز در حمایت از انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرد که گروه طالبان به خاطر داشتن جایگاه در آینده‌ی افغانستان، به مردم‌سالاری احترام قایل شوند. معاون سفیر بریتانیا در کابل همزمان با آغاز روند رأی‌دهی گفت که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۴ میلادی وسایل فنی بیشتری برای جلوگیری از تقلب انتخاباتی مهیا شده و انتظار می‌رود که شفافیت انتخابات تأمین شود.
سفیر آلمان در کابل نیز از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ششم میزان استقبال کرد. سفیر این کشور گفت که باید ناظران نامزدان و نهادهای ناظر از انتخابات ریاست‌جمهوری نظارت کنند.
چشم‌انداز بازیگران داخلی
کارمندان کمیسیون انتخابات، ناظرین و مشاهدین، ساعت هفت صبح به مراکز رأی‌دهی حضور یافته و روند رأی‌دهی را آغاز کردند. کمیسیون انتخابات در جریان روند رأی‌دهی اعلام کرد که میزان مشارکت مردم پررنگ بوده است.
بر بنیاد گزارش‌ها، ۹۸ درصد مراکز رأی‌دهی در سراسر کشور باز شد. کمیسیون انتخابات، انتخابات روز گذشته را بهترین انتخابات افغانستان عنوان کرد.
محمداشرف غنی، داکتر عبدالله عبدالله و یازده نامزد ریاست‌جمهوری، هرکدام در مراکز رأی‌دهی مختلف حضور یافته و رأی شان را استعمال کردند.
اشرف غنی به کمیسیون انتخابات تبریک گفت
آقای غنی پس از استعمال رأی خود در لیسه‌ی امانی شهر کابل، گفت که سهم‌گیری و مشارکت در انتخابات به معنای جدی گرفتن قانون اساسی کشور است. او بیان کرد که مردم افغانستان برای دوام نظام«جمهوریت» رأی شان را اعمال کنند. به گفته‌ی او، جمهوریت در سال گذشته به یک کلمه کلیدی در قاموس ملی مردم افغانستان مبدل شد.
از سویی هم، نیروهای امنیتی با برنامه‌‌ی منسجم توانستند که امنیت مراکز رأی‌دهی را تأمین کنند و مردم توانستند بدون چالش‌های امنیتی به پای صندوق‌های رأی بروند. آقای غنی با ابراز امتنان از تلاش‌های نیروهای امنیتی، آن‌ها را نیروهای رضاکار و پاسبان نظام جمهوری یاد کرد.
اشرف غنی، معنای اشتراک مردم در انتخابات را در حمایت از نظام جمهوری عنوان کرده و تأکید کرد که رأی‌دهندگان برای دوام نظام جمهوریت، به پای صندوق‌های رأی رفتند. او گفت که سهم‌گیری نامزدان در انتخابات نشان جدی گرفتن قانون اساسی بود و به همین منظور، فضای احترام متقابل و تعهد به منافع ملی ضروری است.
آقای غنی از توجه و نظارت جامعه‌ی جهانی نسبت به چگونگی تأمین شفافیت انتخابات تشکر کرد و تأکید نمود که او خواستار نظارت کامل جامعه‌ی جهانی بالای تمام مراحل روند انتخابات است. او همچنان از رسانه‌ها و جامعه‌ی مدنی افغانستان خواست که با تمام توان از تمامی مراحل انتخابات تا اعلام نتایج نظارت جدی کنند.
داکتر عبدالله از کمیسیون انتخابات خواستار تأمین شفافیت شد
داکتر عبدالله عبدالله نامزد دیگر ریاست‌جمهوری که رقیب جدی اشرف غنی است، پس از اشتراک در یکی از مراکز رأی‌دهی در کابل، از تلاش نیروهای امنیتی در تأمین امنیت انتخابات قدردانی کرد. آقای عبدالله از تمامی مقام‌ها و ادارات کابل خواست که بی‌طرفی شان را در انتخابات ریاست‌جمهوری حفظ کنند. او تأکید کرد که باید شفافیت در این روند تأمین شود.
آقای عبدالله گفت: «از کمیسیون انتخابات و کمیسیون شکایات انتخاباتی تقاضا داریم که به پاس قربانی و فداکاری‌های مردم که مبنی بر تعیین سرنوشت شان از طریق انتخابات آزاد شرکت کردند، از تأمین شفافیت به مردم در عمل اطمینان بدهند.»
چالش‌های انتخابات
انتخابات ریاست‌جمهوری ساعت هفت صبح روز گذشته (ششم میزان) توأم با نگرانی‌های زیادی در سراسر افغانستان آغاز شد. پس از گذشت سه ونیم ساعت از آغاز رأی‌دهی، حداقل پنج چالش عمده در برابر رأی‌دهندگان به جود آمد: اول، تاخیر در بازگشایی برخی از مراکز رأی‌دهی، دوم، مشکلات در فهرست رأی‌دهندگان، سوم، عیرفعال بودن دستگاه انگشت‌نگاری و یاهم عدم آشنایی استفاده از آن، چهارم، جابه‌جایی در انتقال مواد انتخاباتی از یک مرکز به مرکز دیگر و چالش پنجم، قطع شبکه‌های مخابراتی در چندین ولایت افغانستان بود.
تهدیدهای امنیتی
مهم‌ترین چالش در برابر انتخابات ریاست‌جمهوری، تهدیدهای امنیتی بود. بر اساس یافته‌های گزارشگران روزنامه‌ی صبح کابل، ولایت‌های ننگرهار، بدخشان، فاریاب، بغلان، بامیان، کابل، قندهار و بلخ از جمله‌هایی بوده اند که شاهد انفجار و حوادث امنیتی بودند.
گروه طالبان که تهدید‍‌کننده‌ی اصلی انتخابات بود، دیروز توانست که نزدیک به هفتاد تحرک را بر علیه مراکز رأی‌دهی و برنامه‌های انتخاباتی راه‌اندازی کند که شامل ۷۵ مرکز رأی‌دهی می‌شد؛ اما این تحرکات از سوی نیروهای امنیتی به موقع جلوگیری شده و موفق به اخلال انتخابات نشدند.
بر بنیاد آمار، چهار نفر به شمول نظامی و غیرنظامی در نتیجه رویدادهای امنیتی جان باخته و نزدیک به ۴۰ نفر دیگر زخمی شدند.
مشکلات تخنیکی
پس از رویدادهای امنیتی، مهم‌ترین مشکل، فعال و عدم فعال بودن دستگاه‌های بایومتریک بود. هرچند کمیسیون انتخابات قبل از برگزاری این روند اطمینان داده بود که در هر مرکز رأی‌دهی یک دستگاه انگشت‌نگاری موجود است؛ اما شکایت‌های نیز در شماری از مراکز رأی‌دهی وجود داشت. هر چند یکی از کمیشنران کمیسیون انتخابات در ختم روند رأی‌دهی گفت، هیچ مشکلی از این ناحیه برای آن‌ها گزارش نشده است.
فهرست رأی‌دهندگان
فهرست رأی‌دهندگان در مراکز رأی‌دهی منظم نبود. برخی از فهرست‌ها به گونه‌ی اشتباهی از یک مرکز به مرکز دیگر انتقال داده شد و نام‌های شهروندان با فهرست رأی‌دهندگان مطابقت نداشت و از جانب دیگر، فهرست رأی‌دهندگان با حافظه دستگاه انگشت‌نگاری تنظیم شده نبود؛ اما کمیسیون انتخابات در دو مرحله تصمیم فوری گرفته و برای این مشکلات راه حل پیدا کرد.
پایان روند رأی‌دهی
مشکلات موجود از یک طرف منجر به بی‌نظمی‌های انتخاباتی شد و از طرف دیگر سبب شد که روند رأی‌دهی برای دو ساعت تمدید شود. مهم‌ترین چالش در برابر انتخابات، تهدیدهای امنیتی بود که با تلاش‌های نیروهای امنیتی، انتخابات در فضای امن برگزار شد و ساعت پنج بعد از ظهر پایان یافت.
اما مسؤولان کمیسیون انتخابات، مدیرت این روند را بسیار موفقانه عنوان کردند و نمایندگان سیاسی شماری از کشورها از جمله سفیر امریکا در کابل موفقانه برگزار شدن انتخابات را تبریک گفت.
همزمان با ختم روند رأی‌دهی، شمارش آرا با سرعت آغاز شد و انتظار می‌رود که این شمارش آرا نیز به زودی خاتمه یافته و نتیجه‌ی ابتدایی اعلام شود.
