حدود سه ماه قبل بود که کمیسیون‌های انتخاباتی، نام برخی از نامزدان را از فهرست برندگان حذف و آن‌ها را جزو افراد راه نیافته به پارلمان معرفی کردند. از آن زمان تا کنون این نامزدان که بیشتر آنان را زنان تشکیل می‌دهند، صدای اعتراض‌شان را با استفاده از شیوه‌های مختلف بلند کردند و خواستار رسیدگی به مشکلات شان شدند.
از برگزاری نشست‌های متعدد خبری تا برپایی چادرهای اعتراضی و همچنان دوختن دهان‌شان، شیوه‌های اعتراضی بودند که این دسته از نامزدان به آن متوسل شده‌اند؛ اما ظاهرا به نتیجه‌ای دست نیافته‌اند.
نامزدان راه نیافته به مجلس، شاکی‌اند که برخی از همکاران‌شان در تبانی با کمیسیون‌های انتخاباتی دست به تقلب زده و با استفاده از زر و زور موفق به راه‌یابی به مجلس شده‌اند. ادعایی که آن‌ها دارند این است که باید اسناد دست داشته‌ی آن‌ها بررسی شود تا به گفته‌ی آن‌ها، حق به حق‌دار برسد.
کمیسیون‌های انتخاباتی تا کنون به نوعی نسبت به این اعتراض‌ها بی‌توجهی نشان داده‌اند. این درحالی است که کمیسیون انتخابات به آن دسته از نامزدانی که متهم به تقلب استند، اعتبارنامه داده و صلاحیت‌های آن‌ها را به رسمیت شناخته است. هم‌قطاران پیشین این نامزدان، همه روزه در پارلمان می‌روند و این روزها بر سر راه‌یابی به یکی از کرسی‌های پول‌ساز کمیسیون‌ها به چانه‌زنی می‌پردازند؛ اما در این سوی ماجرا، هنوز از مشخص شدن سرنوشت دیگر نامزدان خبری نیست.
عزیز ابراهیمی، سنخگوی کمیسیون مستقل انتخابات، در گفت‌وگو با روزنامه‌ی صبح کابل، رسیدگی به شکایت‌های نامزدان معترض پارلمانی ۱۳۹۷ را از وظایف اصلی کمیسیون شکایات انتخاباتی دانسته و می‌گوید: «آنچه مربوط کمیسیون انتخابات و در حد صلاحیت‌های کاری ما بود، انجام دادیم. رسیدگی به قضایای این معترضان به مسؤولان کمیسیون شکایات انتخاباتی بر می‌گردد.»
مسؤولان کمیسیون شکایت انتخاباتی اما از ابراز نظر در این مورد خودداری کرده و حاضر به گفت‌وگو نشدند. این مسؤولان تا کنون در این مورد با دیگر رسانه‌ها هم کمتر گفت‌وگو کردهاند.
در پی این بی‌توجهی کمیسیون‌های انتخاباتی، از چندی به این سو نامزدان معترض دامن مقام‌های ارگ را گرفتند و از آن‌ها خواستند که به شکایت‌های‌شان رسیدگی کنند. آن‌ها چادرهای اعتراضی را در ورودی کاخ ریاست جمهوری بر پا کردند؛ اما در فرجام خیمه‌های اعتراض آن‌ها برچیده شد.
استدلال ارگ این است که رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، از صلاحیت‌های کمیسوین‌های انتخاباتی است و ارگ در این مورد مداخله نمی‌کند.
اما چندی پیش حمدالله محب، مشاور امنیت ملی و خان‌ولی‌خان بشرمل، معاون تخنیکی اداره‌ی امور ریاست جمهوری، از نامزادان معترض خواسته بودند که به اعتصاب غذایی‌شان خاتمه دهند. به گفته‌ی نامزدان معترض، آقای محب وعده داده بود که حکومت برای رسیدگی به مشکلات آنان یک کمیته‌ی اختصاصی را ایجاد می‌کند؛ همچنان زمینه‌ی ملاقات با رییس جمهور غنی را نیز فراهم می‌کند تا آنان به طور مستقیم مشکلات‌شان را با رییس جمهور در میان بگذارند. به گفته‌ی نامزدان معترض، اکنون که بیش از یک ماه از زمان این دیدار و وعده‌ها گذشته است، هیچ کمیته‌ی اختاصی‌ای ایجاد نشده است و همچنان آنان نتوانسته‌اند رییس جمهور را از نزدیک ملاقات کنند.
این نامزدان معترض که شمار‌شان به ۱۴ تن می‌رسد، از یازده حوزه‌ی انتخاباتی به شمول حوزه کوچی‌ها استند. آن‌ها خیمه‌های اعتراضی را با شعار «یگانه خواست ما ایجاد محکمه‌ی اختصاصی است. تا زمانی‌که حکومت به خواست‌های برحق ما پاسخ ندهند از اعتصاب غذایی دست نمی‌کشیم» دست به اعتراض زده‌اند.
اما با توجه به این وضعیت، نهادهای ناظر بر انتخابات، از ادامه‌ی این روند به شدت ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند، کمیسیون‌های انتخاباتی نباید صدای اعتراض این شمار از نامزدان را نادیده بگیرند. این نهادها معتقدند که عدم رسیدگی به صدای این نامزدان متعرض، درحقیقت نماد بی‌عدالتی در نظام دموکراسی کشور است.
نهادهای ناظر بر انتخابات، هشدار داده و می‌گویند که اگر این اعتراض‌ها به همین منوال ادامه یابد و مسؤولان جواب قناعت‌بخش برای آن‌ها ارائه نکنند، این امر می‌تواند وجهه و اعتبار انتخابات ریاست‌جمهوری را نزد مردم آسیب بزند.
محمد نعیم ایوب‌زاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان، صداهای این نامزدان معترض را برحق دانسته و تاکید می‌کند که بر‌علیه آنان بی‌عدالتی صورت گرفته است: «اگر قرار باشد که این بیعدالتیها بیشتر شود و ارگانی نباشد که به آن رسیدگی کند، انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو را به بحران خواهد برد.»
مروه امینی، سنخگوی فیفا «بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان» کمیسیون مستقل شکایت انتخاباتی را در خصوص عدم رسیدگی به صدای نامزدان پارلمانی متعرض به سهل‌انگاری متهم کرده و می‌گوید: «گوش ندادن به اعتراض کلی مردم افغانستان به خصوص در بخش زنان تبدیل به یک رسم نشود. حالا، اگر این نامزدان متعرض برحق استند ویا خیر، باید به قضایای‌شان رسیدگی صورت گیرد. متأسفانه تا حالا ما شاید هیچ کدام کار بنیادی نبودیم که صدای این متعرضان عمل کرده باشد.»
سخنگوی فیفا، می‌گوید: «ما بارها از حکومت افغانستان و مسؤولان کمیسیون‌های انتخابات، خواستار ایجاد یک کمیته‌ی اختصاصی و بی‌طرف که استقلایت کاری داشته باشد و به مشکلات نامزدان متعرض جواب‌گو باشد، شدیم؛ اما متأسفانه ما شاید هیچ نوعی اجراآتی نبوده‌ایم که جواب‌گوی این متعرضان باشد.»
نامزدان معترض به فیصله‌ها و تصمیم‌های کمیسیون‌های انتخاباتی اعتراض دارند و از همین رو خواهان ایجاد محکمه‌ی اختصاصی برای بررسی آرای‌شان استند. بر‌اساس آنچه این نامزدان مطرح می‌کنند، کمیسیون‌های انتخاباتی با دستبرد در آرای آن‌ها، حق‌تلفی کردهاند.
با این حال مشخص نیست که گره کور این مشکل نامزدان معترض چه زمانی و بر اساس کدام کارشیوه باز خواهد شد.
