با وجود چالش‌های تخنیکی و تهدیدهای امنیتی، انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، برخلاف انتظار افکار عمومی در ششم میزان برگزار شد. مشارکت در انتخابات و اعمال رأی از مؤلفه‌های اساسی رفتار سیاسی شهروندان هر کشور محسوب می‌شود.
برای این، بیشتر رأی‌دهندگان با انگیزه‌ی حمایت از «نظام جمهوری» و تقویت دموکراسی نیم‌بند، در انتخابات شرکت کرده و به کاندیدای مورد نظر شان رأی دادند.
یک کمیشنر کمیسیون انتخابات در این باره می‌گوید، کمیسیون در پایان روز رأی‌دهی توانست از طریق تماس‌های تلفونی و گزارش‌های مسؤولان مراکز و ریاست‌های ولایتی، آرای ۲۵۹۷ مرکز را شمارش کند. مولانا محمد عبدالله، کمیشنر کمیسیون انتخابات گفت که در این مرکزها، یک میلیون و ۵۱ هزار و ۹۹۸ رأی محاسبه شده؛ اما این آمار تخمینی است.
وی در باره‌ی میزان عمومی شرکت‌کنندگان در انتخابات گفت که میزان اشتراک مردم در چهارمین دور انتخابات ریاست‌جمهوری، نسبت به دوره‌های گذشته‌ی انتخابات پایین؛ اما شرکت مردم واقعی بود؛ زیرا مردم می‌دانستند که زمینه‌های تقلب وجود ندارد و اگر کسی به دنبال تقلب باشد، در پایان روز، آرای تقلبی، از آرای پاک جدا می‌شود.
به گفته‌ی عبدالله، در روز انتخابات دو چالش عمده فراراه کمیسیون انتخابات قرار داشت: نخست، کار نکردن دستگاه‌های بایومتریک بود که پس از آغاز روند رأی‌دهی، شکایت‌های زیادی از این مسیر به کمیسیون وارد شد که با تصمیم‌گیری زودهنگام، این مشکل رفع شد.
دوم، قطع شدن سیستم ارتباطی بود که تا کنون کمیسیون انتخابات با آن درگیر است. او تأکید کرد که قطع شدن سیستم ارتباطی در شماری ولایت‌ها؛ نشر نتایج آمار دقیق مشارکت مردم در انتخابات را به تعویق انداخته است.
این کمیشنر مدعی است که آن‌ها انتخابات ریاست‌جمهوری را بدون چالش عمده برگزار کرده اند و به همین خاطر، هیچ‌گونه شکایتی که روند رأی‌دهی را زیر سوالب برده باشد، دریافت نکرده اند.
اعلام پیروزی پیش از وقت
با گذشت چند ساعت از پایان روند رأی‌دهی، شمار زیادی از نزدیکان و حامیان نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری، در یک اقدام عجولانه، اعلام پیروزی کردند که این فرهنگ نادرست، تنش‌های انتخاباتی را میان نامزدان تشدید کرده و اعلام نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات را متأثر می‌کند.
در این میان، عطامحمد نور که ظاهرا در انتخابات بی‌طرف بود، در یک متن درشت فیس‌بوکی اعلام کرد که از دید او، یکی از نامزدان برنده‌ی دور اول انتخابات است و نیاز نیست دور دوم انتخابات برگزار شود. او همچنان نوشته است: «کسانی که در انتظار خلق بحران، نپذیرفتن نتایج از اکنون و کشانیدن مردم به جاد‌ها استند تا گویا به ریاست اجرائیه برسند، لطفا چنین ایده‌ای را از سر دور کنند.» آقای نور همچنان تأکید کرده است که در حکومت آینده، ریاست اجرائیه‌ای وجود نخواهد داشت؛ زیرا افغانستان در نقطه‌ی حساسی قرار دارد و مردم دیگر حوصله‌ی بحران تازه را ندارند.
نهادهای جامعه‌ی مدنی در حالی که اعلام پیش از وقت پیروزی و قضاوت هواداران نامزدان را خلاف اصول و غیراخلاقی می‌دانند، تأکید دارند که تنها مرجع مشروع برای قضاوت، کمیسیون انتخابات است.
عبدالله احمدی، رییس گروه کاری مشترک جامعه‌ی مدنی، می‌گوید که باید تمام نامزدان انتخابات و هواداران شان تا شمارش دقیق آرا، منتظر باشند. او تأکید کرد که هنوز معلوم نیست آیا انتخابات در دور اول برنده‌ای خواهد داشت، یا خیر. ممکن است انتخابات به دور دوم برود؛ بنا بر این، باید از هرگونه قضاوت پیش از وقت، خودداری شود.
نگرانی‌ها از بحرانی شدن نتیجه‌ی انتخابات
تخلف انتخاباتی و میزان شکایت‌های ثبت شده در کمیسیون شکایات انتخاباتی، نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری را متأثر می‌کند؛ اما از جانب دیگر، اعلام پیروزی از سوی هواداران نامزدان، روحیه‌ی همدیگرپذیری پس از انتخابات را ضعیف ساخته و احتمال آن که نتیجه‌ی انتخابات محور نزاع در میان مردم و نامزدان شود، وجود دارد. به همین خاطر، نهادهای ملی و بین‌المللی، خواستار جلوگیری اعلام پیروزی پیش از وقت از سوی نامزدان شده اند. از میان سیزده نامزد ریاست‌جمهوری، سه چهره‌ی آن «محمداشرف غنی، داکتر عبدالله عبدالله و گلب‌الدین حکمتیار» جنجالی و مدعی پیروزی در انتخابات استند. از بین آن‌ها اما گلب‌الدین حکمتیار در پایان روز انتخابات به صورت غیر مستقیم اعلام کرد که او نتیجه‌ی انتخابات را نمی‌پذیرد. بر اساس تقویم انتخاباتی، نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات در ۲۷ میزان اعلام خواهد شد؛ اما هنوز معلوم نیست که پس از اعلام نتیجه‌ی ابتدایی، واکنش‌ها نسبت به آن چه خواهد بود.
در پیوند به این نگرانی‌ها، نهادهای جامعه‌ی مدنی می‌گویند، در دنیا اصول این است که بعد از ختم انتخابات، رقبای انتخاباتی نتیجه را می‌پذیرند؛ اما چون در افغانستان هنوز فرهنگ زور حاکم و فرهنگ سیاسی و دموکراسی نهادینه نشده است، همه تلاش دارند تا نتیجه‌ی انتخابات را پیش از پیش قبول نکنند. عبدالله احمدی در این رابطه به صراحت می‌گوید: «در افغانستان فرهنگ زورگویی بوده و همواره قدرت از طریق زور گرفته می‌شده، کسانی که زورگو استند و به دموکراسی باور ندارند، اگر برنده هم نشوند، نتیجه را قبول ندارند. خواست ما این است که کمیسیون انتخابات با نشر سریع و به موقع، نتایج اولیه‌ی انتخابات را اعلام کرده و به مردم اطمینان بدهد که به رأی شان احترام شده است.»
از جانب دیگر، بازیگران داخلی دخیل در انتخابات نیز گفته اند که کمیسیون‌های انتخاباتی مکلف استند تا از آرای مردم به خوبی صیانت کرده و نتایج را به گونه‌ی شفاف و مطابق به قانون اعلام کنند. سرور دانش، معاون دوم محمداشرف غنی نامزد انتخابات‌ریاست‌جمهوری، اعلام کرد که پس از ختم رأی‌دهی، اکنون یک گام موفقیت‌آمیز دیگر برداشته شده و مردم افغانستان، فصل جدیدی را آغاز کرده است.
