اشاره: پس از قهرمانی فوتبال افغانستان در رقابت‌های جنوب آسیا در سال ۲۰۱۳ و خوش‌حالی خودجوش مردم افغانستان، فوتسال نیز در رقابت‌های داخل سالن قهرمانی آسیای ۲۰۱۷ ترکمنستان خوش درخشید و سپس تیم ملی فوتسال زیر ۲۰ سال افغانستان در میان بهت و حیرت آسیایی‌ها پس از انجام بازی‌های درخشان در تبریز ایران به مقام نایب قهرمانی آسیا رسید که موجی از سرور و خوش‌حالی را در کشور پدید آورد. تمام این نتایج خوب و رشد فوتسال کشور مان بدون شک با نام یک نفر گره خورده است و آن کسی نیست، جز «عبدالرزاق مُمرَک»، سرمربی خوش‌فکر و توان‌مند افغانستان که هفت سال است برای رشد فوتسال زحمت کشیده است.
صبح کابل: در نخست به یک سؤال کلیشه‌ای پاسخ دهید، در باره‌ی خود تان بگویید.
ممرک: عبدالرزاق ممرک استم و به عنوان سرمربی، در خدمت تیم ملی فوتسال و جوانان کشورم استم. ۴۰ساله استم و در کابل متولد شده‌ام، تجربه‌ی بازی‌گری‌ام در فوتبال و فوتسال به دوران مهاجرت در ایران (تهران) برمی‌گردد. فوتبال را با توپ‌های پلاستیکی و گل کوچک شروع کردم، در ۱۴سالگی به تیم منتخت نوجوانان انتظام ری راه یافتم، سپس به تیم انتظام تهران و در تیم‌های مهاجران افغان مقیم تهران بازی کردم.
صبح کابل: سابقه‌ی مربی‌گری تان چند سال و چه مدت است که هدایت تیم ملی فوتسال را به عهده دارید؟
ممرک: از سال ۲۰۱۳ به بعد سرمربی تیم ملی فوتسال افغانستان استم. در فوتسال ما دو تیم ملی داریم که رقابت‌های آن در آسیا برگزار می‌شود؛ یکی تیم زیر ۲۰ سال و دیگری تیم ملی بزرگ‌سالان افغانستان که در ۲۰۱۷ برای بار نخست رقابت‌های زیر ۲۰ سال در بانکوک تایلند برگزار شد و دور بعدی‌اش در تبریز ایران بود که افغانستان توانست در میان حیرت تمام آسیا به مقام نایب قهرمانی برسد.
صبح کابل: تفاوت فوتسال و فوتبال از نظر ساختاری، تاکتیک و روش چقدر است؟
ممرک: اگر به تاریخ‌چه‌ی فوتسال و فعالیت‌های «خوان‌کارلوس سریانی» بینان‌گذار فوتسال نگاه کنیم، همه چیز مشخص می‌شود. وقتی تیم ملی اروگوئه در جام جهانی نتیجه نگرفت، آقای سریانی کشف کرد تیم‌هایی که نسبت به اروگوئه بهتر بوده اند، عمل‌کرد تکنیکی، سرعتی و عکس‌العمل‌های بهتری داشته اند. او به کاد رفنی تیم ملی کشورش پیشنهاد داد که تمرین‌های تیم ملی اروگوئه را به زمین‌های بسکتبال و کوچک‌تر منتقل کنند تا سرعت عکس‌العمل و تصمیم‌گیری بازی‌کنان بهبود پیدا کند. فوتبال امروز وابسته به سرعت است؛ منظورم تنها سرعت دویدن نیست، سرعت تصمیم‌گیری در پاس دادن، ضد حمله، حمله، عکس‌العمل‌ها و… است که همه‌ی این‌ها در فوتسال قابل لمس است و فوتسال ورزشی است که بازی‌کنان باید قدرت عکس‌العمل‌های سریع، تکنیک و تصمیم‌گیری فوری و آنی داشته باشند.
صبح کابل: یکی از دلایل جذابیت فوتبال نسبت به اکثر رشته‌های ورزشی-گروهی دیگر، آزادی بیشتر ورزش‌کاران برای فعالیت بدنی، نشان دادن توانایی‌ها و حتا رنگ سبز زمین که تناسب با چشم انسان‌ها دارد ذکر می‌کنند؛ سؤال این است که جذابیت‌های فوتبال چقدر می‌تواند وارد فوتسال شود؟
ممرک: پیش از پاسخ به این سؤال می‌خواهم بگویم که فوتسال موجب می‌شود که بازی‌کنان از نظر تکنیکی به سطح بالایی برسند. درکشورهای برازیل و آلمان بازی‌کنان تا ۱۲سالگی فقط باید فوتسال بازی کنند که به نام‌های «small sided games و Grass root» یاد می‌شود؛ یعنی هر کسی اگر بخواهد در نوجوانی وارد فوتبال شود، باید سند یا تأییدیه‌ی تکنیک‌های پایه‌ای فوتبال شامل تکنیک، کنترل توپ، لمس توپ، آگاهی محیطی، دید و … را، در فوتسال فراگرفته باشد.
تمام جذابیت‌های فوتبال می‌تواند در فوتسال باشد؛ به غیر از بزرگ بودن زمین که در فوتسال نیست؛ اما جذابیت فوتسال نسبت به فوتبال در ایجاد موقعیت‌های متعدد گل‌زدن و خلق صحنه‌هایی است که غایت فوتبال و فوتسال می‌تواند باشد؛ مثل گل زدن و ایجاد صحنه‌های حساس روی دروازه‌ها.
صبح کابل: اما بسیاری می‌گویند چون به ثمر رسیدن گل در فوتبال بسیار نادر و اندک است و مثل رشته‌های دیگر گروهی مثل هندبال، بسکتبال و یا والیبال پر از گل و رد و بدل شدن گل و امتیاز نیست، به این دلیل فوتبال جذاب است، این تعداد زیاد گل در فوتسال ارزش نادر و کم‌یاب بودن آن را کم نمی‌کند؟
ممرک: به نکته‌ی خوبی اشاره کردید، بسکتبال و یا رشته‌های دیگر گروهی که سرعت امتیازگیری و یا به ثمر رسیدن گل در آن مثل هندبال زیاد است، ممکن است که از لذت آن کم کند؛ اما فوتسال هم سراسر گل نیست. بسیار بازی‌ها است که بیش از دو یا سه گل ندارد و این‌جا هم گل بسیار نادر است؛ اما بر اساس آماری به دلیل به ثمر رسیدن گل در فوتسال نسبت به فوتبال بیشتر است، نه به آن اندازه‌ای که از لذت و هیجان آن را کم کند.
صبح کابل: یکی از تفاوت‌های فوتبال و فوتسال در نوعیت زمین بازی نیز است که فوتبال روی زمین‌های سخت برگزار می‌شود؛ آیا طرحی وجود دارد که فوتسال نیز روی چمن برگزار شود؟
ممرک: یک رشته‌ی دیگر در دنیا به نام مینی‌فوتبال (Minifootball) است که نسبت به زمین فوتسال بزرگ‌تر است؛ این رشته هفت‌نفره و روی چمن بازی می‌شود و در گوش‌ها و نقطه‌ی کرنر، به صورت نیم‌دایره و منحنی است که جذابیت‌های خودش را دارد؛ اما به اندازه‌ای که باید، هنوز فراگیر نشده است.
صبح کابل: ظرفیت فوتسال برای محبوبیت مثل فوتبال تا چه اندازه است؟
ممرک: تصور من این است که جذابیت فوتسال نسبت فوتبال بیشتر است؛ اما دو مرجع برای آن تصمیم‌گیرنده و مهم است؛ یکی فیفا و دیگری رسانه‌ها. اگر فیفا بخواهد که فوتسال رشد کند، قطعا این کار خواهد شد و رسانه‌ها نیز کمک خواهند کرد تا فوتسال هر روز بیشتر از دیروز فراگیر شود که تا کنون چنین تصمیمی گرفته نشده است. به نظر من فوتسال به دلایل گوناگون ظرفیت محبوب شدن را دارد؛ مثلا فوتسال به خصوص در کشورهای فقیر مثل افغانستان قابل دست‌رس‌تر برای مردم است و این که هر کسی می‌تواند به راحتی در آن فعالیت کند.
صبح کابل: به نظر شما جنبه‌ی رقابتی فوتسال بیشتر است یا جنبه‌ی تفریحی آن؟ چون بسیاری از بزرگان فوتبال وقتی بازنشسته می‌شوند، وارد فوتبال ساحلی و فوتسال می‌شوند.
ممرک: هر دوی این دو در فوتسال است. از بعد رقابتی باید بگویم فوتسال یکی از تاکتیکی‌ترین و رقابتی‌ترین رشته‌های ورزشی است که در رقابت‌ها هر روز چیزهای جدید در آن دیده می‌شود. جنبه‌ی تفریحی فوتسال نیز زیاد است؛ چون تشکیل تیم، یافتن سالن و پرداخت هزینه‌های آن سبک‌تر است و مردم به راحتی می‌توانند یک تیم فوتسال داشته باشند. قوانین فوتسال و این که یک بازیکن در طول بازی بارها می‌تواند وارد زمین شود و دوباره بیرون رفته و استراحت کند، موجب شده است که ستاره‌های فوتبال وقتی بازنشسته می‌شوند، توانایی رقابت در فوتبال را ندارند و سراغ فوتسال را می‌گیرند.
صبح کابل: دلیل این که در سال‌های اخیر در کابل و شهرهای بزرگ افغانستان علاقه‌مندان به فوتسال و امکانات آن زیاد شده، چیست؟
ممرک: دلایل زیادی دارد، یکی کم‌بود مکان‌های تفریحی مناسب و خوب برای جوانان و مردم، علاقه‌مندی بخش خصوصی برای تجارت و کسب درآمد از طریق ساخت سالن‌های ورزشی و البته نتایج خوب تیم‌های ملی فوتسال افغانستان در رقابت‌های آسیایی موجب شده است که تنور فوتسال گرم شود.
عبدالرزاق ممرک
صبح کابل: تراکم ساخت‌وساز سالن‌های فوتسال در کابل بیشتر در کدام نواحی بوده است؟
ممرک: بیشتر علاقه‌مندان به فوتسال و البته سالن‌های فوتسال در غرب کابل است. بر اساس آماری که وجود دارد، بیش از ۲۰۰ سالن فوتسال در کابل داریم که نیمِ بیشتر آن در غرب کابل است و باقی‌اش در شرق، شمال و جنوب است.
صبح کابل: وجود این سالن‌ها چه تأثیری روی رشد فوتسال داشته است؟ فعلا چند بازیکن از همین سالن‌ها در تیم‌های ملی داریم؟
ممرک: تأثیر بسیار زیادی داشته است و حالا در تیم ملی بزرگ‌سالان، شش بازیکن ما از همین سالن‌ها به تیم ملی رسیده اند. فرزاد محمودی کاپیتان تیم ملی زیر بیست‌سال ما که جزو ده بازیکن برتر آسیا نیز است، از همین سالن‌ها به تیم ملی رسیده است که حالا جزو لژیونرهای فوتسال ما است و در لیگ برتر فوتسال لبنان بازی می‌کند.
صبح کابل: بر خلاف رشد سریع و خوب فوتبال آقایان، چرا فوتسال بانوان افغانستان بسیار ضعیف است؟
ممرک: دو موضوع بسیار مهم در این زمینه وجود دارد؛ اول این که فوتسال بانوان نو است و نیاز به تجربه دارد. تیم آقایان در دوره‌ی اول که وارد رقابت‌های آسیایی شد، به تایلند ۰-۲۴ باخت؛ اما حالا ما از قدرت‌های آسیا استیم. مشکلات سنتی و فرهنگی نیز برای فوتسال بانوان موجب شده است که این رشته رشد سریع نداشته باشد. بستر مناسب نیز برای جذب دختران به فوتسال نبوده است که باید این کار را در فدراسیون فوتبال انجام دهیم. نیاز است که در این زمینه معارف، شهرداری‌ها، دانشگاه‌ها، حکومت و نهادهای دیگر کمک کنند.
صبح کابل: جنجال‌های اخیری که در فوتبال بانوان اتفاق افتاد، چقدر در عدم رشد فوتبال و فوتسال بانوان تأثیرگذار بوده است؟
ممرک: بی‌تأثیر نبوده است؛ رسانه‌ای شدن این مسأله و جنجال‌هایی که خلق شد، به تمام بدنه‌ی ورزش صدمه زد. کاش این مسأله طوری از سوی شاکیان مطرح می‌شد که به تمام ملی‌پوشان ورزش، صدمه نمی‌زد که این‌گونه نشد و دودش به چشم همه رفت.
صبح کابل: چندی پیش تیم ملی افغانستان در رقابت‌های قهرمانی فوتسال آسیا شرکت کرد؛ اما نتایج خوبی نگرفت، دلیلش چه بود؟
ممرک: وقتی شما تیم و بازی‌کنان خوبی در اختیار دارید، نیاز است پیش از حضور در رقابت‌ها، شرایط تمرین، بازی‌های تدارکاتی و امکانات مناسب را نیز فراهم کنید که با تأسف، با عدم پای‌بندی حامی مالی تیم «حاجی زلگی حبیبی»، ما با مشکل تأمین مالی و تدارکات مناسب روبه‌رو شدیم. قرار بود برای برگزاری یک اردوی ۱۶روزه‌ی تدارکاتی و دو بازی دوستانه به جاپان برویم، با لبنان نیز هماهنگ کرده بودیم که هفت روز آن‌جا باشیم و دو بازی دوستانه انجام دهیم و می‌خواستیم یک هفته زودتر به ایران رفته و با تیم مس سونگون دو بازی دوستانه داشته باشیم که نتوانستیم به هیچ کدام این اردوها برویم. عدم هماهنگی بین وزارت خارجه و سفارت ایران در کابل برای صدور ویزا نیز از دلایل دیگری بود که تیم ما نصفه و نیمه از راه زمینی یک شب پیش از شروع رقابت‌ها به ایران برسد و نتوانیم که خوب آماده شویم.
بحث دیگر عدم برنامه‌ریزی خوب برای تیم ملی فوتسال است که بعد از سال ۲۰۱۷ ما نتوانستیم مسابقه و اردو داشته باشیم و بتوانیم روند رو به رشد خود را حفظ کنیم؛ در حالی که دیگر کشورها با آمادگی و برنامه‌ریزی قوی وارد مسابقات شده بودند.
صبح کابل: نزدیک بودن ما با کشورهای صاحب فوتسال مثل اوزبیکستان و ایران چه تأثیری می‌تواند برای پیشرفت فوتسال داشته باشد؟
ممرک: این یک مزیت خوب است؛ اما تاجیکستان از این امتیاز بیشتر استفاده کرده است و با ارتباط بیشتر با اوزبیکستان و ایران میزان آمادگی و درک تاکتیکی شان را از فوتسال بالا برده اند؛ کاری که ما نتوانستیم انجام دهیم.
صبح کابل: نداشتن لیگ داخلی تا چه اندازه در عقب ماندن فوتسال ما نقش داشته است؟
ممرک: بسیار زیاد. اصطلاحی است که می‌گوید، باشگاه‌ها کارخانه‌ی تولید بازیکن است که مهندسان این کارخانه‌ها مربیان استند. بازار عرضه‌ی محصول، انگیزه و رشد لیگ است که ما این را نداریم. وقتی این چرخه نباشد، هیچ کاری صورت نمی‌گیرد. بازیکن با چه هدف و انگیزه تمرین کند و مربیان با چه دل‌خوشی تمرین دهند؟ در درون لیگ نقاط ضعف و قوت شما مشخص می‌شود، مربیان در درون لیگ با تاکتیک‌ها و ایده‌های جدید و تازه روبه‌رو می‌شوند تا زمینه برای ایجاد یک خلاقیت فکری و تاکتیکی به وجود بیاید.
صبح کابل: چه مانعی برای برگزار نشدن لیگ فوتسال وجود دارد؟
ممرک: امنیت و بودجه‌ی کافی. دو مشکل اساسی است.
صبح کابل: آیا راهی وجود دارد، همان گونه که بخش خصوصی در ساختن سالن‌های فوتسال شریک شد، در برگزاری رقابت‌های لیگ نیز وارد شوند؟
ممرک: این زمینه را باید مسؤولان ورزش و فدراسیون فوتبال فراهم کنند. البته وضعیت بد اقتصاد عمومی جامعه نیز تأثیرگذار است؛ اما چطور می‌شود این بستر فراهم شود. اول باید حکومت کمک کند؛ مثلا حکومت می‌تواند جدا از تشویق سرمایه‌‌گذاران، در نشر تلویزیونی فوتسال به ما کمک کند؛ به خصوص حالا که شبکه‌ی ملی اسپورت نیز راه‌اندازی شده است. حرف من این است که حکومت اگر به کرکت کمک می‌کند و توجه‌ی ویژه به این رشته دارد، به رشته‌های دیگر مثل فوتبال و فوتسال که بخش بزرگ مردم به آن علاقه‌مند اند، نیز توجه کند.
صبح کابل: ارتباط تیم‌های ملی بزرگ‌سالان و زیر ۲۰ سال افغانستان چطور است؟
ممرک: سه بازیکن از تیم زیر ۲۰ سال که جزو ده بازیکن برتر آسیا استند، آقایان سیدحسین موسوی، جواد صفری و فرزاد محمودی را به تیم بزرگ‌سالان دعوت کرده ایم و عضو تیم ما استند؛ اما دیگر بازی‌کنان زیر ۲۰ سال نیز می‌توانند پشتوانه‌ی بسیار خوب برای تیم بزرگ‌سالان ما باشند. این تیم ما حاصل برنامه‌ریزی ما از سال ۲۰۱۴ است که می‌خواستیم به جام جهانی ۲۰۲۰ برسیم که به این هدف نرسیدیم. حالا باید به سال ۲۰۲۴ فکر کنیم و تیمی را بسازیم که برای چهار سال دیگر ما را به اهداف مان برساند.
صبح کابل: با پراکندگی بازی‌کنان تیم ملی، نداشتن لیگ داخلی و مسابقه چقدر به میزان آمادگی بدنی بازی‌کنان صدمه وارد می‌شود؛ چگونه می‌توانید بازی‌کنان را در شرایط مسابقه نگه دارید؟
ممرک: این یکی از مشکل‌های اساسی ما است. خوش‌بختی این است که تعداد زیادی از بازی‌کنان ملی‌پوش ما در لیگ‌های ایران، عراق و لبنان بازی می‌کنند و در واقع لژیونر استند. حضور این بازی‌کنان جدا از این که آن‌ها در شرایط مسابقه قرار می‌گیرند، تجربه‌ی زیادی هم کسب می‌کنند.
صبح کابل: چطور می‌توان بازی‌کنانی که جوان استند و شرایط لژیونر شدن را ندارند، از دست نداد؟
ممرک: در ایران و از یک‌سال پیش، ۳۰ بازیکن خوب را انتخاب کرده ایم. برای کمیته یا شورای ورزش مهاجران در ایران برنامه داده ایم که شرایط تمرینی و مسابقه را به صورت منظم برای این بازی‌کنان فراهم کنند. در داخل نیز با وجودی که لیگ سراسری نداریم؛ اما لیگ‌های ولایتی داریم که بازی‌کنان از فرم و شرایط مسابقه خارج نشوند.
صبح کابل: وقتی چندی پیش تیم ملی دختران با تاجیکستان رفت، یکی از تماشاگران ویدیویی را منتشر کرده بود که گویا مربی تیم ملی با شاگردانش رفتار مناسب ندارد؛ این درست بود؟
ممرک: ویدیو را دیدم و باید بگویم که با تأسف، برخی تماشاگران ما بسیار حاشیه‌پرداز و منفی‌نگر استند. پس از بررسی ویدیو ما چیزی مبنی بر توهین و یا تحقیر ندیدیم.
صبح کابل: وضعیت فوتسال ما از نظر مدیریتی و اداری فعلا در کمیته‌ی فوتسال و فدراسیون فوتبال چطور است؟
ممرک: فعلا وضعیت عادی است، همه چیز سر جای خودش قرار دارد؛ اما یک مشکل بزرگ داریم و آن دید «FIFA» و «AFC» به فوتسال است، این اداره برای رشد فوتسال بودجه‌ی بسیار کمی اختصاص می‌دهد. وقتی ای اف سی بودجه برای فدراسیون فوتبال می‌فرستد، کدهای مخصوص دارد که باید در همان جا هزینه شود و نمی‌توان آن را در جای دیگر مصرف کرد. بودجه‌ی سالانه‌ی فوتسال سالانه ۳۵ هزار دالر است که هزینه‌ی یک سفر و اردوی خوب هم نمی‌شود. فدراسیون تلاش دارد که با جذب سرمایه‌ی خصوصی برای برگزاری لیگ‌ها و سرمایه‌گذاری روی رشد فوتسال کار کند؛ اما بسنده نیست.
صبح کابل: با توجه به درخشش فوتسال افغانستان در آسیا آیا نگاه ویژه نسبت به فوتسال در فدراسیون وجود دارد؟
ممرک: آقای کارگر، پیش از آن که ما نایب قهرمان آسیا شویم نیز مشوق و حامی ما بودند؛ حالا نیز پشت سر فوتسال ایستاد است؛ اما از نظر امکانات دست ایشان کمی بسته است و اگر امکانات زیاد باشد، حتما به ما هم تعلق بیشتری خواهد گرفت.
صبح کابل: سخن پایانی.
ممرک: اگر کسی دنبال این است که نتایج فوتسال ما تداوم داشته باشد، بیاید در کنار فدراسیون فوتبال بیاستد. ما می‌توانیم شرایط خوب و شفاف را برای همکاری فراهم کنیم. شرکت‌های خصوصی و به خصوص دولت افغانستان باید از رشد ورزش و فوتسال حمایت کنند.
