انسان امروزی خواسته یا ناخواسته به اندازه‌ای به انرژی برق وابسته است که بدون آن دوام زندگی ناممکن می‌نماید.
بیشتر فعالیت‌های مهم روزمره به برق وابسته اند و بیشتر ابزارهایی که نقش رهبری‌کننده و سهولت‌آفرین را در زندگی ما دارد، برای کار کردن به انرژی برق نیاز دارند.
تصور کنید، یک هفته نتوانید از گوشی هوشمند تان استفاده کنید، تصور کنید دیگر نمی‌توانید به صفحه‌ی فیسبوک یا توئیتر خود دست‌رسی داشته باشید، دیگر شب‌ها ناچارید خانه‌های تان را با نور شمع یا هریکن روشن کنید.
پذیرفتن این که ما دیگر در خانه‌های مان برق نداشته باشیم، آن هم در زمان قرنتین، برای ما ناممکن به نظر می‌رسد؛ اما به اساس هشدار شرکت برق‌رسانی افغانستان (برشنا)، ۵۰ درصد امکان دارد در روزهای آینده این اتفاق بیافتد و هشتاد درصد افغانستان که کابل نیز جزو آن است از انرژی برق بی‌بهره شود.
شرکت برق رسانی افغانستان(برشنا)، چندی پیش به رسانه‌ها گفت که اگر، مشترکین این شرکت بدهی‌های شان را پرداخت نکنند، در ماه پیش رو نزدیک به هشتاد درصد افغانستان از برق محروم خواهد شد؛ زیرا هشتاد درصد برق افغانستان، وارداتی است و برشنا، به دلیل بی پولی تنها توانسته است که۵۰ درصد پول ماه مارچ برق خریداری شده از ازبکستان را بپردازد.
این در حالی است که به اساس تفاهم‌نامه‌ی طرفین، برشنا باید پول خریداری برق را به گونه‌ی پیش‌پرداخت بپردازد.
برشنا، ماهانه ۱۲٫۵ میلیون دالر امریکایی، از ازبکستان برق خریداری می‌کند.
همین‌گونه ۱۲٫۵ میلیون دالر دیگر را از ترکمنستان و نزدیک به ۱۵ میلیون دالر امریکایی را از ایران و تاجکستان انرژی برق می‌خرد.
امان‌الله غالب، رییس برشنا، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید: «ما هشتاد درصد برق را وارداتی می‌خریم و از روزی که مشترکین این شرکت بدهی‌های شان را نداده اند؛ ما هم پولی نداریم تا پیش پرداخت ازبکستان را بدهیم.»
این همه در حالی است که شرکت برق‌رسانی افغانستان، از سال‌های سال به این سو، از شماری از مشترکین خود به دلیل نپرداختن بدهی‌های شان به این شرکت شکایت داشته است.
در مواردی هم شماری از کارمندان برشنا که به دلیل نپرداختن بدهی از سوی مشترک به محل رفته اند تا برق مشترک را قطع کنند، با ضرب چاقو و یا گلوله کشته شده اند.
فهرست بدهکاران به شرکت برشنا
دولت در صدر بدهکاران برشنا
برشنا، روز شنبه (۶ثور)، فهرستی از بدهکاران این شرکت را نشر کرد که در آن از ۶۶۹ مشترک نام برده شده است؛ در این فهرست، اداره‌های دولتی، شرکت‌های صنعتی و نام زورگویانی دیده می‌شود که یا کارمند برحال دولت اند و یا هم کارمند دولت بوده اند.
در این فهرست برشنا، تنها بدهکاران در کابل، هرات، بلخ، ننگرهار و کندهار آمده است.
به اساس این فهرست، مبلغ کلی بدهی‌های مشترکین برشنا، ۹۹۴ میلیون و ۲۲۶ هزار و ۹۴۳ افغانی است.
البته این فهرست بده‌کارانی اند که سه دوره بدهی‌شان را نپرداخته و از یک میلیون افغانی تجاوز می‌کند؛ برق این استفاده‌کنندگان از سوی برشنا، قطع می‌شود.
آقای غالب می‌گوید، از زمانی به اثر شیوع ویروس کرونا، کابل و شهرهای مهم کشور به قرنتین رفته است، درآمد این شرکت ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش داشته است؛ زیرا به اثر فقر اقتصادی و ترس از کم‌پول شدن در صورت دوام قرنتین، باعث شده است که مشترک‌های برشنا، پول صرفیه‌ی برق شان را نپردازند.
برشنا، دلیل قطع نکردن برق مشترک‌هایی که دو دوره پول برق شان را نپرداخته اند، همکاری با مشترک‌ها به دلیل وضعیت ناشی از کوید-۱۹، می‌گوید و از آن‌ها می‌خواهد تا پول صرفیه‌ی برق خویش را بپردازند.
ناتوانی برشنا در جمع‌آوری طلب‌هایش از مشترک‌ها باعث شده است که این شرکت از قطع برق، در روزهای آینده بیشتر نگران شود؛ چیزی که مایه‌ی نگرانی بیشتر شهروندان افغانستان نیز است.
مسؤولان برشنا، می‌گویند: «اگر به دلیل ناتوانی در پرداخت پول برق وارداتی، برق قطع شود، مسؤولیت آن به دوش بدهکاران این شرکت است.»
در کنار اشخاص خصوصی و شرکت‌های صنعتی، دولت، بزرگ‌ترین بده‌کار برشنا است.
غالب، می‌گوید که دولت به گونه‌ی مجموعی ۴٫۷ میلیارد افغانی از برشنا، بده‌کار است؛ تنها وزارت‌های داخله و دفاع ملی بیشتر از دو میلیارد افغانی به برشنا بده‌کار اند.
هر چند پنج‌شنبه (۲۸ حمل)، مسؤولان برشنا، با مسؤولان وزارت مالیه نشستی در این اداره داشته اند تا برای مشکل پیش‌آمده و تهدید قطع برق در روزهای آینده راه‌حلی پیدا کنند.
آقای غالب، می‌گوید که در این نشست مسؤولان وزارت مالیه به پرداخت بدهی‌های اداره‌های دولتی، تعهدی نکرده بکله تنها گفته است که در زمینه‌ی پرداخت بدهی‌های دولت کوشش خواهد کرد.
ناامیدی برشنا از بده‌کارانش به شمول دولت افغانستان، باعث شده است که این شرکت برای دوام برق‌رسانی، راه‌های دیگری را امتحان کند.
آقای غالب، می‌گوید که در نخست تلاش دارند تا به واسطه‌ی دولت افغانستان، قناعت ازبکستان را به دریافت پول پیش‌پرداخت در قسط‌های جداگانه به دست بیاورد.
راه‌حل دوم برشنا، برای پیش‌گیری از قطع برق، این است که دولت ۵۰ میلیون دالر بدون سود به این شرکت قرض بدهد تا این شرکت بتواند با آن از کشورهای همسایه برق بخرد.
راه‌حل سومی که مسؤولان برشنا پیشنهاد می‌کنند این است که دولت بدهی‌های خود را به برشنا بپردازد؛ با پرداختن این بدهی‌ها برشنا می‌تواند هم‌چنان از کشورهای همسایه برق بخرد و نگذارد که ۸۰ درصد افغانستان در تاریکی فرو رود.
آقای غالب می‌گوید که دولت، افراد خصوصی و زورگو و شرکت‌های صنعتی نزدیک به ۹ میلیارد افغانی به برشنا، بده‌کار است که با پرداختن این بده‌کاری‌ها، این شرکت در خریداری برق به هیچ مشکلی برنخواهد خورد.
برشنا، از به دست‌آوردن پول از بده‌کارانش در کوتاه‌مدت ناامید است و این باعث شده است این شرکت، روی راه حل نخست که به دست آوردن قناعت ازبکستان برای پرداخت پول به گونه‌ی قسط وار است، بیشتر تمرکز کند.
آقای غالب، می‌گوید که حالا تلاش داریم تا ازبکستان را به دریافت پول خرید برق به گونه‌ی قسط‌وار راضی کنیم؛ روی این دلیل، سه‌شنبه (۲ثور)، با طرف ازبکستان گفت‌وگو داشتیم. قرار است در ۲۸ آپریل، محمد غضنفر، نماینده‌ی فوق‌العاده‌ی ریاست‌جمهوری در امور اقتصادی و کاهش فقر با مقام‌های دولت ازبکستان ویدیو کنفرانسی داشته باشد و روی این مسأله بحث کنند.
به اساس گفته‌های مسؤولان برشنا، قرار است پیشنهاد‌های این شرکت از سوی گروه تخنیکی فراهم‌کننده‌ی برق به مقام‌های تصمیم‌گیرنده‌ی ازبکستان شریک شده و نتیجه‌ی آن در کنفرانسی که در ۲۸ آپریل (۸ ثور)، میان مقام‌های افغانستان و ازبکستان برگزار خواهد شد، روشن شود.
با این همه آقای غالب، هنوز هم از پذیرش این پیشنهاد از سوی مقام‌های ازبکستان مطمئن نیست و می‌گوید که ۵۰ درصد شانس آن است که این پیشنهاد از سوی ازبکستان پذیرفته شود؛ زیرا تا هنوز نه نگفته اند.
بدهکاران برشنا با سلاح دولت و دین.
فهرست بدهکاران میلیونی برشنا، کارمندان عالی‌رتبه‌ی دولت؛ والی، نماینده‌ی مردم در پارلمان و در شورای ولایتی، جنرال امنیت ملی تا خطیب مسجد را در بر می‌گیرد.
در کابل؛ محمد نورخان فرزند اسدالله خان، نماینده‌ی مردم کابل در مجلس نمایندگان، ۲ میلیون و ۴۱۶ هزارو۷۷۷ افغانی به برشنا بده‌کار است.
در هرات؛ غلام‌نبی فرزند حاجی خواجه، خطیب مسجد جامعه، ۱ میلیون ۸۷۷هزارو۱۷۶ افغانی به برشنا بده‌کار است.
در کندهار؛ حاجی سلطان محمد (برمه)، ملکیت مربوط نماینده‌ی پیشین مردم در پارلمان، بدهی؛ ۱ میلیون و ۵۵۱ هزارو ۷۵۰ افغانی.
در ننگرهار؛ عبدالظاهر فرزند حاجی عبدالقدیر، نماینده‌ی پیشین در مجلس نمایندگان.۴٫۲۹۹٫۰۹۱٫ چهار میلیون و ۲۹۹ هزارو ۹۱ افغانی به برشنا بده‌کار است.
در بلخ؛ استاد عبدالوکیل فرزند حاجی حبیب‌الله، نماینده‌ی شورای ولایتی بلخ، ۱ میلیون و ۵۳۹ هزار و ۵۰۰ افغانی به برشنا بده‌کار است.
