بازار گرم آرایشگاه‌ها و مواد آرایشی بی‌کیفیت

نویسنده: گلثوم صافی
جنگ، دزدی، فساد، مواد مخدر و ده‌ها مشکل دیگر، هر چند یک روی سکه‌ی زندگی در کابل است؛ اما در روی دیگر سکه، می‌توان به چیزهای زیبایی رسید؛ به نمایندگی‌های برندهای مختلف جهان که وسایل مختلفی را برای شهروندان عرضه می‌کنند. مواد آرایشی زنانه، یکی از واردات این برندهای جهانی است که ظاهرا برای زیباشدن زنان به استفاده می‌رسد.
این که زیبایی چیست و به چه شکلی از انسان یا موجود دیگری، می‌توان زیبا گفت، اتفاق نظری میان تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلف بشری وجود ندارد؛ هم‌چنان، تکامل تاریخ بشری، شاهد این بوده که معیارهای زیبایی زنان و مردان، در یک جامعه نسبت به شرایط تاریخی، تفاوت‌های چشم‌گیری داشته است؛ اما آن ‌چه معیار زیبایی و زیباشناختی امروز را تشکیل می‌دهد، شاید بد نباشد که به کشورهای توسعه‌یافته نسبت داده شود؛ کشورهایی با مدل‌های تلویزیونی و ستاره‌های سینمایی که معیار چهره‌ی زیبا و نازیبا را از کشورهای توسعه‌یافته تا کشورهای رو به توسعه تعیین می‌کنند.
همان‌گونه که بازی‌گر و مدل مشهور و لاغراندام هالیوود –گوینت پالترو- که زمانی از سوی مجله‌ی مردم، به عنوان زیباترین زن جهان معرفی شده بود، می‌گوید: «اگر ما در زمان یونان یا روم باستان زندگی می‌کردیم، من نه تنها زیبا نبودم که از نظر دیگران مریض و غیرجذاب به حساب می‌آمدم.» به باور خانم پالترو که با معیار اندام لاغر زیباترین زن جهان شناخته شده است، زیبایی در تمدن‌های بشری متفاوت بوده و انگار در یونان و روم باستان، به جای زنان لاغر، زناق چاق بوده اند که زیباترین و مورد پسند همه واقع می‌شدند.

مصرف مواد آرایشی در کابل
در کابل، شهری که هر روز از آن خبر خشونت به گوش می‌رسد و زشتی از سر و رویش می‌بارد، صدها آرایشگاه مردانه و زنانه، از صبح زود تا شام دیر، مصروف آرایش مردان و زنانی استند که می‌خواهند در محافل خوشی یا مهمانی‌ها، زیباتر به نظر برسند. این که زیبایی چیست و آیا آدم‌ها با چهره‌ی شان زیبا استند یا با درون شان، هر چند برای خیلی‌ها مورد بحث است؛ اما همین خیلی‌هایی که حتا دوست دارند به باطن زیبا ارزش بگذارند، بیشتر دوست دارند ظاهر زیبایی نیز داشته باشند.
پروین، مالک یکی از آرایشگاه‌های زنانه در شهر کابل، می‌گوید که مشتریان او، از همه‌ی اقشار جامعه استند و با سلیقه‌های متفاوتی آرایش می‌کنند. پروین، خدمات آرایشی‌اش را نظر به فرمایش مشتریان، از ۵۰۰ افغانی تا ۱۳هزار افغانی عرضه می‌کند. به باور این آرایش‌گر زنانه، آرایش کردن برای زنان خوب است. پروین، می‌گوید که مواد آرایشی باکیفیت خریداری می‌کند و با توجه به فرمایش مشتریانش، آن‌ها را آرایش می‌کند.
سوهنا مختار، دانش‌جوی یکی از دانشگاه‌های خصوصی در کابل که به گفته‌ی خودش کمتر بدون آرایش از خانه بیرون می‌شود، می‌گوید؛ زمانی که آرایش می‌کند، حس خوبی برایش دست می‌دهد. سوهنا، به جز وقت‌هایی که عروسی یا محفل خوشی باشد، خودش با وسایل آرایشی‌ای که از بازار خریداری می‌کند، آرایش می‌کند. سوهنا، مواد آرایشی‌ای که استفاده می‌کند را معمولا از کمپنی‌های «شنل» و «مک» به شکل سیت بسته خریداری می‌کند که قیمت آن از ۲ هزار و پنج‌صد افغانی تا ۳ هزار افغانی می‌شود؛ موادی که به مدت سه ماه نیاز او را برآورده می‌کند. سوهنا اما هر باری که به دلیل عروسی یا محفل خوشی‌ای به آرایشگاه می‌رود، از دو هزار افغانی تا پنج هزار افغانی مصرف آرایش می‌کند. سوهنا، با این که باور دارد به گونه‌ی طبیعی زیباتر به نظر می‌رسد؛ اما دوست دارد که آرایش کند؛ چون اعتمادبه‌نفس بیشتر و شادی برایش می‌آورد.
شیبا سعادتی، دخترخانمی که در پارک مال شهر نو برای خرید مراجعه کرده، نیز مانند سوهنا می‌گوید که مواد آرایشی‌اش را از برندهای شنل و مک خریداری می‌کند. او اما در مورد این که چرا دوست دارد آرایش کند، چیزی نمی‌گوید.
زهرا امیری، خانمی که در قسمت دیگری از شهر –تایمنی-، بدون آرایش برای خرید از خانه بیرون شده است، می‌گوید: «انسان خودش زیبا خلق شده. آرایش کردن سلیقه است. من که هیچ آرایش نمی‌کنم؛ اما وقتی به یک جا دعوت می‌شم، به اندازه‌ای که خوب معلوم شوم آرایش می‌کنم.» به باور زهرا، هر روز آرایش کردن، به پوست ضرر دارد و او، تا زمانی که به مهمانی یا محفلی دعوت نشده باشد، آرایش نمی‌کند.
نرگس رحیمی، دخترخانمی که بر خلاف زهرا هر روز آرایش می‌کند، می‌گوید که آرایش کردن نوعی زیبایی است و باید خانم‌ها، متوجه وسایل آرایشی که خریداری می‌کنند، باشند. به باور نرگس، استفاده‌ی هر روز از مواد آرایشی اگر این مواد اصلی نباشد، می‌تواند به زیان‌های درازمدت بینجامد. نرگس، در محافل عمومی، بیشتر آرایش می‌کند؛ اما در محافل خانگی، دوست دارد آرایش ساده‌تری داشته باشد.

زیان‌های صحی مواد آرایشی بی‌کیفیت
تنها کمپنی‌های مشهور نیستند که در افغانستان مواد آرایشی وارد می‌کنند؛ مواد آرایشی در بازارهای افغانستان، از کشورهای مختلف؛ از جمله فرانسه، چین، جاپان، هند و پاکستان وارد می‌شود. این مواد از کمپنی‌های برند، کاپی این کمپنی‌ها و دیگر کمپنی‌هایی که اعتبار جهانی‌ چندانی ندارند، در بازار افغانستان مواد آرایشی وارد می‌کنند و مردم، نظر به توانایی اقتصادی و سلیقه‌ای که دارند، این مواد را از بازار خریداری می‌کنند. بیشتر واردکنندگان مواد آرایشی در پایتخت، می‌گویند که این مواد را از دبی، فرانسه و برندهای مشهور لوریل، شنل و مک وارد می‌کنند.
داکتر عبدالمتین یوسفزی، متخصص امراض جلدی در شفاخانه‌ی پایتخت، می‌گوید که بیشتر مواد آرایشی در افغانستان، از برندهای مشهور نیست و اکثر این مواد، از کشورهای چین و کوریا که کم‌کیفیت‌ترین مواد آرایشی را دارند، وارد می‌شود. این داکتر جلدی، می‌گوید که اکثر مراجعه‌کنندگان او، امراضی چون «اکنی-بخار روی» و «میلاسما-لکه‌» دارند که بیشتر به دلیل اسفاده از مواد آرایشی بی‌کیفیت است. به باور این متخصص جلدی، استفاده از مواد آرایشی اصل یا بدل، برای افرادی که تکلیف جلدی دارند، توصیه نمی‌شود.
طبق آمار به دست آمده در حوزه‌ی خاور میانه عربستان و پس از آن ایران دومین کشوری است که زنان آن بیشترین مواد آرایشی را مصرف می‌کنند.
زیبایی چیست و چرا از لوازم آرایش استفاده می‌کنیم‌؟
آیا تا به حال فکر کرده اید که این مجموعه‌ی لوازم از کجا آمده است؟ آیا علت روان‌شناختی خاصی برای رفتاری که در جامعه‌ی امروز به عنوان آرایش کردن شناخته می‌شود، وجود دارد؟ اگر چنین دلایلی وجود داشته باشد، آیا می‌توان از آن‌ها در راستای منافع خود استفاده کرد؟ اغلب زنان آرایش می‌کنند و این موضوع پذیرفته‌شده‌ای است؛ اما پرسش اصلی این است که؛ چرا آرایش می‌کنیم؟ در نظر ما لوازم آرایشی، محصولاتی برای افزایش زیبایی و جذابیت ظاهری استند؛ اما زیبایی به چه معنا است؟ تحقیقات گسترده‌ای که در این راستا و در جوامع و فرهنگ‌های مختلف انجام شده، نشان می‌دهد که جذابیت ظاهری در همه جای دنیا تعریف یک‌سان ندارد. این نسبی‌بودن زیبایی، ریشه در پیدایش تمدن و شهرها دارد، نه در روند تکامل انسان. برای مثال: لاغربودن زنان در همه جای جهان یک ویژگی جذاب به حساب نمی‌آید.

دلایل تکاملی خصوصیات و جذابیت‌های ظاهری زن
باوجود تنوع فرهنگی‌، برخی خصوصیات ظاهری و جسمانی وجود دارند که در حالت کلی نشانه‌ی زیبایی در نظر گرفته می‌شود.
شاید ترجیحات انسان‌ها در طی میلیون‌ها سال طوری تکامل یافته باشدکه ویژگی‌های جسمانی خاصی را با آمادگی بیشتر برای تولید مثل‌، هم‌راه کند. مثلا جوان‌بودن، در حالت کلی نشانه‌ای قابل اعتماد برای باور یک زن است. آرایش کردن به تنهایی، باعث می‌شود شما سالم‌تر جلوه کنید.  فارغ از هرگونه معیارهای زیبایی‌شناختی، لوازم آرایشی به زنان کمک می‌کند تا از نظر اجتماعی جایگاه بهتری پیدا کنند. نتایج یکی از تحقیقات اخیر، نشان می‌دهد که وقتی زنان آرایش می‌کنند، سالم‌تر و با اعتماد‌به‌نفس بیشتر ارزیابی می‌شوند. به طور کلی، می‌توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که استفاده از لوازم آرایشی مدرن، از ‌آن‌جایی که به باور زنان با  ویژگی‌های جوانی و سلامتی در ارتباط است، در راستای اهداف تکاملی معنا پیدا می‌کند.