درخواست اداره‌ی اترا برای کاهش نرخ عمده‌ی انترنت؛ افغان تلیکام: “GB 1” انترنت ۶ افغانی به شرکت‌های مخابراتی فروخته می‌شود

با این که دوازده سال از ورود انترنت به افغانستان می‌گذرد؛ اما هنوز شهروندان این کشور، از بهای بلند و کیفیت پایین آن شکایت دارند.
اعتراض‌هایی که در رابطه به نرخ و کیفیت خدمات مخابراتی به صورت جسته و گریخته وجود داشته است، نتوانسته برای بهترشدن کیفیت خدمات انترنتی موثر واقع شود؛ هرچند اداره‌ی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان (اترا)، به تازگی گفته است که برای بهبود کیفیت انترنت، کارشیوه‌ا‌ی روی دست دارد که با عملی‌شدن آن بخشی از مشکل‌های خدمات انترنت حل خواهد شد.
سعید شینواری، مسوول ارتباطات و سخن‌گوی اداره‌ی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان(اترا)، می‌گوید: «برای بهبود عرضه‌ی پیشکش‌های انترنتی، این نهاد روی کارشیوه‌ی جدیدی کار می‌کند که با عملی‌شدن آن مشکلات کیفیتی و سرعت انترنت حل خواهد شد.»
خدمات انترنتی در کشور، بهای هنگفت اما کیفیت و سرعت پایینی دارد که همیشه شکایت شهروندان را در پی داشته است.
اترا، دلیل محدودیت انترنت را وصل‌نبودن شرکت‌های مخابراتی به فایبر نوری می‌گوید. به گفته‌ی این اداره‌، تنها شرکت دولتی؛ افغان تلیکام به فایبر نوری وصل است.
هرچند نظام بازار آزاد، مداخله‌ی دولت در تعیین قمیت کالاهای تجارتی را محدود کرده است؛ اما اداره‌ی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان بر شرکت‌هایی که خدمات انترنتی و مخابراتی را عرضه می‌کنند، حق نظارت دارد؛ این اداره می‌تواند از کیفیت و سرعت انترنتی که برای شهروندان عرضه می‌شود آگاهی داشته باشد و در صورت تخلف، برخورد قانونی با شرکت‌های متخلف داشته باشد.
با این همه، وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی؛ اترا را به کم‌کاری در راستای نظارت از شبکه‌های مخابراتی متهم می‌کند. حامد پویا مشاور مطبوعاتی وزارت مخابرات، می‌گوید: «اداره‌ی اترا در راستای نظارت جدی بر شرکت‌های مخابراتی کم‌توجهی می‌کند.»
این در حالی است که اترا ادعای وزارت مخابرات را رد کرده و از نظارت جدی بر شرکت‌های مخابراتی خصوصی می‌گوید. سعید شینواری، مسوول مطبوعاتی اداره‌ی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که هرچند نظام بازار آزاد، حق مداخله‌ی دولت را در تعین قیمت کالاهای بازار محدود کرده است؛ اما اترا نظارت جدی بر شرکت‌های خصوصی مخابراتی و انترنتی دارد، در نرخ انترنت از ۳۰ – ۵۰ درصد کاهش آمده است و نیاز است تا برای کاهش بیش‌تر، شرکت افغان‌ تلیکام وارد ماجرا شده و قمیت انترنتش را کاهش دهد.
این در حالی است که شرکت دولتی افغان تیلیکام می‌گوید که در نرخ انترنتی که به شرکت‌های خصوصی می‌فروشد، ۷۰ درصد کاهش آورده است؛ اما ظاهرا این کاهش در قیمت انترنتی که از سوی این شرکت‌ها به شهروندان به فروش می‌رسد، تاثیری نداشته است. آقای پویا می‌گوید: « شرکت افغان تلی‌کام در قیمت عمده‌ی انترنت ۷۰ درصد کاهش وارد کرده است؛ تا حدی که “GB1 ” انترنت را ۶ افغانی به شرکت‌های خصوصی عرضه می‌کند».
در حالی که دو نهاد مهم دولتی – وزرات مخابرات و تکنولوژی معلوماتی و اترا – در بخش خدمات مخابراتی فعالیت می‌کنند و همین‌گونه دو شرکت دولتی افغان تیلیکام و سلام، خدمات انترنتی را عرضه می‌کند؛ هنوز هم بخش‌ زیادی از شهروندان از کیفیت پایین و نرخ بلند انترنت شکایت دارند.
وحیدالله، باشنده‌ی کابل که از خدمات انترنتی شرکت مخابراتی سلام استفاده می‌کند، می‌گوید: « خدمات انترنتی به صورت کل کم کیفیت است؛ اما انترنت سلام خیلی ضعیف است، حتا یک ویدیو را باز نمی‌کند.»
دانش‌جویانی که برای اطلاعات مرتبط به درس‌های شان و پژوهش‌ها نیاز به رفتن در پورتال‌های اطلاعاتی دارند نیز، از کیفیت پایین خدمات انترنتی شکایت دارند.
شریفه، دانش‌جوی یکی از دانشگاه‌های خصوصی که از خدمات انترنتی رضایت چندانی ندارد، می‌گوید: «شرکت‌های مخابراتی خصوصی، روی کیفیت خدمات خود توجه ندارند و نهادهای مسوول در این راستا نظارت جدی نمی‌کنند؛ ما برای باز کردن یک صفحه‌ی ضروری و مرتبط به درس‌های مان در گوگل، باید چند دقیقه انتظار بکشیم که اکثرا باز نمی‌شود.»
چالش‌ها
قطع‌شدن «سیم فایبرنوری» و تخریب پایه‌ی‌ شبکه‌های مخابراتی توسط گروه‌ طالبان و مخالفان مسلح دولت در مناطق زیر حاکمیت‌ شان، از مشکل‌هایی است که هرازگاهی باعث قطع خدمات مخابراتی و انترنتی در محل آسیب‌دیده، می‌شود. شفیع شریفی، مسوول مطبوعاتی شرکت مخابراتی خصوصی روشن، می‌گوید: «سیم فایبر نوری که منبع تامین انترنت کشور است، از ساحات تحت حاکمیت طالبان عبور کرده است و قطع آن توسط افراد این گروه، در عرضه‌ی خدمات انترنتی سکتگی ایجاد می‌کند».
شرکت‌های مخابراتی چالش امنیتی را یک عامل جدی در این راستا می‌دانند. اداره‌ی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان (اترا) تایید می‌کند که در یک سال گذشته حدود ۱۷۵ پایه‌ی شبکه‌های مخابراتی از طرف گروه‌های تروریستی تخریب شده که هر پایه ۱۰۰ – ۱۵۰ هزار دالر قیمت دارد. به صورت تخمینی این شرکت‌ها از بابت چنین خسارت‌هایی بیش از دو و نیم میلیون دالر آسیب دیده ‌اند؛ اما مسوولان اترا، می‌افزایند که طرح تامین امنیت شرکت‌های مخابراتی را به شورای امنیت فرستاده اند که با عملی‌شدن آن چالش‌هایی که در این بخش وجود دارد، حل خواهد شد.
در کنار چالش‌های امنیتی، وجود دستگاه‌های غیر قانونی «جمر- دستگاه قطع کننده‌ی امواج کوتاه مخابراتی و انترنتی» که مقا‌م‌های دولتی از آن استفاده می‌کنند در برخی از ساحات مسکونی سبب کندی و قطع خدمات انترنتی می‌گردد. مسوولان در اداره‌ی اترا تاکید دارند که برنامه‌ی جمع‌آوری دستگاه‌های غیر قانونی «جمر» را روی دست دارند و هم‌چنان فعال‌سازی سامانه‌ی‌ «چنچ پاینت – سامانه‌ای که سرعت خدمات مخابراتی و انترنتی را بهتر می‌کند» در هشت زون کشور زیر کار است. در حال حاضر در کنار ۵ شبکه‌ی مخابراتی، ۵۶ شرکت دیگر نیز، خدمات انترنتی برای شهروندان عرضه می‌کنند؛ اما در تناسب به کشورهای همسایه، بهای انترنت در کشور بلند و کیفیت‌ اش به شدت پایین است.
در افغانستان، حدود ۲۰ میلیون شهروند از خدمات مخابراتی و نزدیک به ۱۲ میلیون، از خدمات انترنتی استفاده می‌کنند. آمار وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی نشان می‌دهد که در ۳۴ ولایت، نزدیک به ۵۰ هزار دهکده، تحت پوشش خدمات مخابراتی قرار دارند.
از سوی دیگر در شماری از ولسوالی‌های کشور، طالبان در ساحات تحت کنترول خودشان از طرف شب به دلیل این که از سوی نیروهای هوایی ارتش رصد نشوند، شبکه‌ها‌ی مخابراتی را وادار به قطع زنگنال‌ها می‌کنند؛ چیزی که باعث می‌شود که باشندگان آن محل‌ها در طول شب به انترنت و خدمات مخابراتی نیز دست‌رسی نداشته باشند.