پس از چاشت روز شنبه (۶ جدی)، یک موتر تیزرفتار با یک موتر باربری در شاهراه حیرتان-مزارشریف برخورد کرد که در نتیجه‌ی آن، چهار نفر به شمول یک کودک، جان‌شان را از دست دادند. این چهارمین رویداد ترافیکی در یک ماه گذشته بود که رسانه‌ای شد.
پیش از این در فاصله‌ی کمتر از یک هفته، سه رویداد جداگانه‌ی ترافیکی در ولایت هرات رخ داد که در نتیجه‌ی آن، ۱۵ نفر جان باخته و بیش از ۲۰ تن دیگر زخمی شدند.
با این حال، بر اساس معلومات ریاست ترافیک، تنها در ماه قوس سال روان، ۱۵۰ رویداد ترافیکی در افغانستان اتفاق افتاده که در نتیجه‌ی آن، ۷۹ نفر به شمول ۵۰ مرد، ۷ زن و ۲۲ کودک جان باخته و ۲۳۸ نفر دیگر به شمول ۱۸۹ مرد، ۳۰ زن و ۱۹ کودک زخمی شده‌اند.
گفتنی است که رویدادهای ترافیکی در شاهراه‌های افغانستان، به‌ویژه شاهراه‌های هرات-کندهار، کندهار-کابل، کابل-بغلان و ننگرهار اتفاق تازه‌ای نبوده/ نیست. پیش‌ازاین نیز همواره موترهای مسافربری، به دلیل بی‌احتیاطی رانندگان در این شاهراه‌ها یا از جاده منحرف می‌شدند و یا باهم برخورد کرده و جان مسافران را گرفته است.
استفاده از مواد مخدر هنگام رانندگی، رعایت نکردن قواعد ترافیکی، تیزرانی و خرابی شاهراه‌ها از مهم‌ترین عوامل رویدادهای ترافیکی در افغانستان به شمار می‌رود. روند رو به رشد حادثه‌های ترافیکی در افغانستان به‌اندازه‌ای جدی است که باری وزارت صحت در سال ۲۰۱۸ میلادی گفت که تلفات رویدادهای ترافیکی بیشتر از رویدادهای تروریستی است.
بیش از ۱۴ هزار رویداد ترافیکی در سه سال گذشته
وزارت صحت عامه، می‌گوید که در سال‌های ۹۷، ۹۸ و ۹۹ دست‌کم ۱۴ هزار و ۳۲۴ رویداد ترافیکی در افغانستان رخ داده است که در نتیجه‌ی آن، ۱۰۴ هزار و ۸۸۸ نفر کشته و زخمی شده‌اند.
بر اساس معلومات وزارت صحت، از آغاز سال روان خورشیدی تا اکنون، ۲ هزار و ۶۱۱ رویداد ترافیکی در شاهراه‌های کشور رخ داده است. در این رویدادها، ۱۹۳ نفر، به شمول ۱۵۸ مرد و ۳۵ زن جان باختند و ۱۳ هزار و ۱۷۶ نفر دیگر که در میانشان ۱۱ هزار و ۲۱۴ مرد و ۱۹۶۲ زن شامل اند، زخمی شده‌اند.
با این حال اما رویدادهای ترافیکی در سال روان، نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. در سال گذشته، ۷ هزار و ۹۵۹ رویداد ترافیکی در افغانستان رخ داده که در نتیجه‌ی آن، ۷۱۴ نفر شامل ۶۶۷ مرد و ۱۴۷ زن جان باختند و ۴۰ هزار و ۷۷۶ نفر (۳۴ هزار و ۴۶۵ مرد و ۶ هزار و ۳۱۱ زن)، زخمی شده‌اند.
در سال ۹۷ خورشیدی، ۳ هزار و ۷۵۴ رویداد ترافیکی در افغانستان ثبت شده بود. وزارت صحت می‌گوید که در نتیجه‌ی این رویدادها، ۷۹۷ نفر که در میان آن‌ها ۶۸۱ مرد و ۱۱۶ بود، جان باختند و ۴۹ هزار و ۲۳۲ نفر دیگر به شمول ۴۲ هزار و ۹۹۵ مرد و ۶ هزار و ۲۳۷ زن، زخمی شده‌اند.
با این حال، سمنوال عبدالحکیم اخگر، مدیر حادثات ریاست ترافیک، می‌گوید که در سال روان خورشیدی، ۱۲۷۵ رویداد ترافیکی در افغانستان، رخ داده که در نتیجه‌ی آن، ۸۵۷ نفر به شمول ۵۳۲ مرد، ۶۱ زن و ۲۶۴ کودک جان باختند و یک هزار و ۷۰۳ نفر دیگر که در میانشان یک هزار و ۲۲۷ مرد، ۱۱۸ زن و ۲۸۸ کودک شامل اند، زخمی شده‌اند. از این میان، ۱۰ حادثه‌ی آن، در کنار تلفات جانی، خسارت مالی نیز به همراه داشته است.
هم‌چنان در سال ۹۸ خورشیدی، آمار رویدادهای ترافیکی در کشور، یک هزار و ۹۶۵ مورد بوده که در نتیجه‌ی آن، ۶۶۸ مرد، ۱۱۶ زن و ۳۵۳ کودک کشته شدند و ۱۶۵۷ مرد، ۳۲۹ زن و ۴۶۸ کودک زخمی شده‌اند.
در این سال نیز، ۳۰ رویداد ترافیکی، افزون بر تلفات جانی، خسارت مالی نیز داشته است.
اگر بخواهیم عامل رویدادهای ترافیکی را به گونه‌ی فصلی بررسی کنیم، در بهار و تابستان بیشتر رویدادهای ترافیکی ناشی از بی‌احتیاطی رانندگان است؛ اما در زمستان، رویدادهای ترافیکی بیشتر به دلیل خرابی جاده‌ها و برف‌باری‌ها رخ می‌دهد.
محراب ابراهیمی -باشنده‌ی اصلی ولایت بغلان- که به دلیل مسایل کاری، ماهی یک‌بار به کابل می‌آید، در گفت‌وگو با روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که هرچند خراب بودن جاده‌ها یکی از عوامل رویدادهای ترافیکی در افغانستان است؛ اما مهم‌ترین عاملی که باعث حادثه می‌شود، بی‌احتیاطی رانندگان است. او می‌گوید: «بسیاری از رانندگان در شاهراه‌ها، معتادند و همین سبب حادثه‌های ترافیکی می‌شود. همین‌طور در شاهراه‌ها حتا یک اشاره‌ی ترافیکی وجود ندارد؛ در جاهایی هم که هست، رنگش رفته یا تخریب شده؛ اما دوباره جور نشده است.»
با این حال، مسئولان شماری از شرکت‌های مسافربری، بی‌احتیاطی رانندگان و معتاد بودن آن‌ها را رد می‌کنند و می‌گویند که بسیاری از رویدادهای ترافیکی به دلیل تخریب شدن شاهراه‌ها اتفاق می‌افتد.
احمدالله، معاون شرکت احمدشاه ابدالی، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «مشکلات حادثه‌های ترافیکی در حال حاضر تا جایی حل شده است؛ اما به دلیل خرابی راه‌ها، موترها چپه می‌شود، روزانه یک تا دو موتر شرکت ما در مسیر راه چپه می‌شوند.» او با رد معتاد بودن رانندگان، می‌گوید؛ رانندگانی که در گذشته از آن‌ها شکایت بود، از شرکت بیرون شدند. «ما نمبر شکایت داریم، هر کس با مشکلی برخورد، با ما در تماس می‌شود.»
در حال حاضر روزانه، ۳۰ تا ۴۰ موتر از شرکت ترانسپورتی احمدشاه ابدالی به ولایت‌های مختلف رفت‌وآمد دارند. این شرکت در ۸ ولایت افغانستان نیز نمایندگی دارد.
با آن‌که تنظیم قوانین ترافیکی در شاهراه‌ها و رسیدگی به مشکلات مسافران به ریاست ترافیک و وزارت ترانسپورت برمی‌گردد؛ اما با تماسی که با این دو نهاد داشتیم، هر دو ناامنی را دلیل نرسیدگی به این مشکل‌ها می‌گویند.
مدیر حادثات ریاست ترافیک، می‌گوید که در بسیاری از شاهراه‌ها گروه‌های تروریستی حضور دارند و اکثر شاهراه‌ها نیز در نتیجه‌ی انفجار ماین‌های کنار جاده‌ای تخریب شده است.
سمنوال عبدالحکیم اخگر، می‌گوید: «ما برای شاهراه‌ها برنامه داریم، اگر تطبیق شود. قبلاً در هر ولایت تا ۱۵ نفر برای رسیدگی به مشکلات ترافیکی وجود داشت، حال یکی دو نفر است.» او مدعی است که به دلیل حضور گروه‌های تروریستی، کارمندانشان به ساحه رفته نمی‌توانند. از سویی هم معیاری نبودن جاده‌ها را یکی از عامل‌های بروز حادثه‌های ترافیکی در افغانستان می‌داند. «تنها مشکل ترافیک نیست. در افغانستان یک ماسترپلان شهری درست وجود ندارد. جاده‌ها معیاری نیست، تکنالوژی وجود ندارد. سرک‌های هوایی نیست. اگر موتر است، موترسایکل و یا پیاده، همه از یک مسیر می‌روند.»
هرچند بحث تخریب جاده‌ها و مشکلات شاهراه‌ها به وزارت ترانسپورت برمی‌گردد؛ اما مسئولان در این وزارت می‌گویند که مشکلات ترافیکی و چگونگی کاهش این رویداد، به ریاست ترافیک برمی‌گردد. حکمت‌الله قوانچ، سخنگوی وزارت ترانسپورت می‌گوید: «اگر ترافیک می‌گوید که کارمند کم دارد، مسئول خودشان است نه وزارت. مسئولیت اداره‌ی قوانین ترافیکی به ریاست ترافیک برمی‌گردد.»
شاهراه‌های مرگ
با وجودی که رویدادهای ترافیکی در سراسر افغانستان ثبت می‌شود؛ اما در این میان، ۵ شاهراه، بیشترین رویدادهای ترافیکی و تلفات را دارد. شاهراه‌های، کندهار، بلخ، ننگرهار، هرات و هلمند از شاهراه‌هایی است که در جریان سه سال گذشته، بیشترین آمار رویدادهای ترافیکی را داشته است.
ولایت ننگرهار، با داشتن ۷۰۹ رویداد ترافیکی در صدر قرار دارد. در نتیجه‌ی این رویدادها، ۵ نفر جان باختند و ۵۰۲۸ تن دیگر زخمی شده‌اند. پس از ننگرهار، هلمند با داشتن ۵۹۷ رویداد ترافیکی در جایگاه دوم است. درنتیجه این رویدادها، ۱۳ نفر جان باختند و ۵ هزار و ۶ نفر نیز زخمی شده‌اند.
در جریان سه سال گذشته، ۵۶۶ رویداد ترافیکی در شاهراه کندهار رخ داده است که ۲۳۶ کشته و ۹۸۶۷ زخمی داشته است. در ولایت بلخ نیز، ۵۳۸ رویداد ترافیکی ثبت شده که در نتیجه‌ی آن، ۶۲ نفر کشته شدند و ۴۸۴۳ نفر دیگر زخم برداشته‌اند.
ولایت هرات با داشتن ۴۶۰ رویداد ترافیکی در جایگاه پنجم قرار دارد. در این رویدادها ۱۳۵ نفر جان باختند و ۱۲ هزار و ۸۲۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند.
نگرانی‌ها، از افزایش رویدادهای ترافیکی در حالی مطرح می‌شود که انتظار می‌رود با باریدن برف و یخ بستن شاهراه‌ها رویدادهای ترافیکی در کشور نیز افزایش یابد.
با این‌همه، معصومه جعفری، معاون سخنگوی وزارت صحت عامه، می‌گوید که تلفاتی که از حادثات ترافیکی و تروریستی به وجود می‌آید، بسیار نگران‌کننده است. او می‌گوید: «باید آگاهی‌دهی زیاد شود تا قوانین ترافیکی برای همه فهمانده شود. قطعاً با رعایت قوانین ترافیکی و استفاده از کمربند محافظی می‌توانیم تلفات را کمتر بسازیم.»
