سقوط درزآب؛ سرما و گرسنگی دلیل عقب‌نشینی نیروهای امنیتی

بخش نخست
از زمستان یک سال پیش می‌گوید؛ روزها و شب‌های سردی که به دلیل هجوم طالبان بر ولسوالی درزآب ولایت جوزجان، نزدیک به دوصد نفر از سربازان پولیس و ارتش مجبور به عقب‌نشینی در تپه‌ای می‌شوند که بتوانند از خود شان محافظت کنند. دو شب پیش، عملیات برای تصرف ولسوالی درزآب هم‌زمان بین نیرهای امنیتی، طالبان و داعش شروع می‌شود. طالبان و داعش هر دو در پی تصرف ولسوالی درزآب استند و نیروهای امنیتی که وظیفه‌ی نگه‌داری از درزآب را دارند. ولسوالی درزآب، محل تجمع داعش در شمال افغانستان به خصوص ولایت جوزجان است که طالبان برای براندازی این گروه، عملیاتی را به خاطر تصرف ساحات زیر کنترل داعش آغاز می‌کنند. هر چند طالبان و داعش، هر دو گروه‌های تروریستی‌ای استند که علیه ارزش‌های دولت و مردم افغانستان می‌جنگند؛ اما این دو گروه، هر کدام خودش را نماینده‌ی اسلام واقعی دانسته و علیه هم‌دیگر نیز می‌جنگند که با توجه به منافع استخبارات منطقه، هر کدام روش خود را دنبال می‌کنند. به دنبال درگیری بین داعش و طالبان، به دلیل بی‌رحمی هر دو گروه به افراد ملکی و رعایت‌نکردن قوانین جنگ، مردم از روستاهای زیادی آواره می‌شوند. هم‌زمان با درگیری این دو گروه که امنیت مردم را به مخاطره مواجه می‌سازند، نیروهای امنیتی و دفاعی نیز وارد عمل می‌شوند که جنگ بین سه گروه با منافع و اهداف متضاد آغاز می‌شود.
درگیری بین طالبان و داعش شدت می‌یابد و نیروهای داعش که کم‌تر از طالبان استند، مجبور می‌شوند به نیروهای دولتی تسلیم شوند. نزدیک به ۱۵۰ نفر از سربازان داعش که مجبور به عقب‌نشینی می‌شوند، راه دیگری جز برگشتن به سوی نیروهای دولتی ندارند. این نیروها که از طالب بیش‌تر از نیروهای دولتی ترس دارند و تسلیم‌شدن به طالبان را مرگ می‌پندارند، ترجیح می‌دهند که به نیروهای دولتی تسلیم شوند؛ چون این نیروها مجبور اند بر اساس قوانین جنگی عمل کنند و در قانون جنگ، برای اسیران صدمه‌ای جز مجازات قانونی، در میدان جنگ قابل قبول نیست. پس از عقب‌نشینی نیروهای داعش، ساحات بیش‌تری به دست طالبان می‌افتد و این گروه عملیات شان را به قصد تصرف مرکز ولسوالی درزآب به پیش می‌برند. تعداد طالبانی که در این عملیات اشتراک کرده اند، به صدها نفر می‌رسد که از ولایت‌های فاریاب و سر پل جمع شده اند. هدف اول طالبان،‌ سقوط و نابودی داعش در درزآب است و تصرف این ولسوالی که برای طالبان به دلیل جاگرفتن داعش در آن، اهمیت زیادی دارد.
تعداد گروه طالبان نسبت به نیروهای امنیتی زیاد است و مقاومت مقابل این گروه دشوار شده است. «حلیم-نام مستعار»، یکی از نزدیک به دوصد سربازی است باید جلو سقوط ولسوالی درزآب را بگیرند. نسبت سرمای زمستان و برف‌باری زیاد، نیروی کمکی و مهمات در مرکز ولسوالی درزآب نمی‌رسد و پس از یک شبانه‌روز درگیری و وارد‌شدن تلفات به دو طرف، نیروهای دولتی مجبور به عقب‌نشینی می‌شوند. تنها مرکز ولسوالی و برخی از ساحات در کنترل نیروهای امنیتی است؛ اما کار ادارات ملکی ولسوالی مدتی می‌شود که در مرکز ولایت جوزجان انجام می‌شود. از یک ماه به این سو به دلیل حضور گسترده‌ی داعش و طالبان در ولسوالی درزآب احتمال شکست آن می‌رود و دولت برای پیش‌گیری از دست‌رسی طالبان یا داعش به ادارات و اسناد دولتی، ادارات ملکی را به مرکز ولایت انتقال داده است. دوصد نفر نیروی امنیتی و دفاعی، وظیفه‌ی نگه‌داری ولسوالی را دارند؛ اما شرایط برای شان بد می‌شود و مجبور می‌شوند به دلیل نرسیدن نیروهای کمکی و مهمات جنگی، به تپه‌ای در فاصله‌ی چهار-پنج‌کیلومتری ولسوالی عقب‌نشینی کنند.
این تپه که به نام تپه‌ی آنتن مشهور است، نقطه‌ی استراتیژیکی است که می‌تواند تا رسیدن کمک برای مدتی، سنگری باشد برای مقاومت نیروهای امنیتی در مقابل حملات طالبان. نزدیک به دوصد نفر از نیروهای امنیتی به تپه‌ای عقب‌نشینی کرده اند که نه نانی برای خوردن هست نه سرپناهی برای خوابیدن؛ جز آن‌چه که توانسته اند با خود شان ببرند و مهمات شان نیز در حال تمام‌شدن است. طالبان پس از تصرف ولسوالی، حملات شان را به قصد تصرف تپه‌ی آنتن و دست‌گیری نیروهای امنیتی به پیش می‌برند. نیروهای دولتی که دیگر راهی برای فرار ندارند، مجبور می‌شوند مقاومت کنند. دو شبانه-روز تلاش‌های طالبان به خاطر تصرف این تپه جریان پیدا می‌کند؛ اما موفق به تصرف آن نمی‌شوند.
حلیم، شب‌های سردی را به یاد می‌آورد؛ شب‌هایی را در وسط زمستان که سرما از چهار سمت، هم‌راه با طالبان به تپه‌ی آنتن هجوم می‌آورد و دوصد سرباز ارتش که هیچ کمکی قرار نبود به داد شان برسد، جز آسمان صاف چیزی ندارند که از آن نیز سرما می‌بارد، مجبور به حفظ جان شان و مقاومت علیه طالبان استند. طالبانی که به هیچ قانون جنگی‌ای باور ندارند و هیچ نیروی امنیتی‌ای در هیچ شرایطی تصمیم به تسلیم‌شدن به این گروه را نگرفته و تا دم مرگ می‌جنگد. پس از سپری‌شدن چند شب در آن تپه که طالبان بر دیگر ساحات ولسوالی حاکمیت دارند، دولت تصمیم می‌گیرد نیروهای محاصره مانده در تپه‌ی آنتن ولسوالی درزآب را از مسیر ولایت فاریاب دوباره به جوزجان بازگرداند و عملیاتی را برای تصرف دوباره‌ی درزآب راه‌اندازی کند. طالبان قسمت‌هایی از مسیر ولسوالی‌ درزآب با فاریاب را نیز بسته اند و عقب‌نشینی این نیروها به سمت فاریاب نیز با خطراتی هم‌راه است. سرانجام فرمان عقب‌نشینی نیروها به سمت فاریاب داده می‌شود و سربازانی که قرار بود از ولسوالی درزآب محافظت کنند، با روحیه‌ی شکست‌خورده، مجبور به عقب‌نشینی در ولایت دیگری می‌شوند که طبق سازمان‌دهی قبلی، نیروهای کمکی از ولایت فاریاب، زمینه‌ی عقب‌نشینی شان را فراهم می‌کنند.
پس از سه روز از آغاز درگیری طالبان، داعش و نیروهای دولتی که به تلفاتی از سه جانب انجامیده و به سقوط کامل داعش در این ولسوالی، طالبان ظاهرا برنده‌ی میدان شده اند؛ اما موفقیت طالبان، به تسلیمی نزدیک به ۱۵۰ سرباز داعش به دولت انجامیده است که در بدل سقوط مرکز ولسوالی، برای دولت و نیروهای نظامی مستقر در آن ولسوالی، امتیاز محسوب می‌شود. هرچند پس از پیوستن نیروهای داعش به دولت، اگر امکان اعتماد بالای این نیروهای وجود داشته باشد، نیروهای دولتی و داعش، توان استقامت در مقابل طالبان را دارند؛ اما نیروهای دولتی، پس از تسلیمی سربازان داعش، آنان را خلع سلاح می‌کنند و به کمک آنان در جنگ مقابل طالبان اعتماد ندارند. حلیم می‌گوید که برخی از افسران تاکید داشتند که از نیروهای داعش به عنوان نیروی جنگی مقابل طالبان استفاده شود؛ اما بیش‌تر نیروهای امنیتی و دفاعی، هم‌نظر با آنان نیستند و نمی‌خواهند هم‌راه با سربازانی بجنگند که تابع هیچ قانونی نیستند و تا روز پیش، مقابل شان با تمام قوت جنگیده اند. نیروهای شکست‌خورده‌ی درزآب، از فاریاب دوباره به جوزجان انتقال داده می‌شوند تا هم‌‎راه با نیروهای کمکی، دوباره به قصد تصرف درزآب فرستاده شوند.
ادامه دارد…