پس از تأیید لویه‌جرگه مشورتی صلح بر رهایی ۴۰۰ زندانی خطرناک و محکوم به جرایم سنگین، رییس‌جمهور افغانستان، فرمان رهایی این زندانیان را صادرکرد و زندانیان طبق برنامه‌ی حکومت این روزها آزاد می‌شوند.
محمداشرف غنی، رییس‌جمهور کشور، در گفت‌وگویی با شورای روابط خارجی امریکا روز پنج‌شنبه (۲۳ اسد) گفته است که حکومت هزینه‌ی گزافی با رهایی این ۴۰۰ زندانی خطرناک برای برقراری صلح پرداخته است و ابراز نگرانی کرده است که اگر طالبان به جنگ شان ادامه دهند، مسؤولیت ادامه‌ی جنگ به دوش آنان خواهد بود و تاریخ آنان را محکوم خواهد کرد؛ اما این نگرانی هم‌چنان برجسته است و هیچ تضمیمی وجود ندارد که آیا زندانیان خطرناک آزاد شده دوباره به میدان‌های جنگ برمی‌گردند و به یک تهدید جدی امنیتی تبدیل می‌شوند یا خیر!
گروه طالبان نیز هنوز در این مورد موضع‌شان را مشخص نکرده اند؛ اما پس از برگزاری لویه‌جرگه‌ی مشورتی صلح (۱۷ تا ۱۹ اسد)، سهیل شاهین، سخن‌گوی طالبان، در گفت‌وگویی با روزنامه‌ی هم‌شهری ایران که به تاریخ ۲۱ اسد به نشر رسید، گفته است که اصل برای آنان توافق‌نامه‌ی دوحه است که با امریکا امضا کرده اند و پس از رهایی کامل زندانیان این گروه، مذاکرات آغاز خواهد شد و آتش بس نیز یکی از موضوعات گفت‌وگو خواهد بود.
این گروه که در دو دهه‌ی گذشته اکثر حمله‌های انفجاری و انتحاری را بالای افراد نظامی و غیر نظامی راه‌اندازی کرده بودند و هنوز هم به آن ادامه می‌دهند، تا کنون موضع شفاف در رابطه با صلح ندارند و گفت‌وگوهای صلح پیچیده‌تر از آن خواهد بود که در ۹ دور مذاکرات نفس‌گیر و طولانی با امریکا به توافق رسیدند. سخن‌گوی طالبان نیز گفته است که آنان با امریکا به توافق دست‌یافته اند؛ اما در مورد آینده‌ی افغانستان، آتش‌بس و نوع حکومت آینده‌ی کشور در گفت‌وگوهای بین‌الافغانی توافق خواهد شد.
اما پرداخت هزینه‌ی گزافی که از سوی رییس‌جمهور غنی برای آورد صلح مطرح شده است، چیست؟ آیا گروه طالبان اگر در گفت‌وگوهای صلح بین‌الافغانی به آنچه می‌خواهند نرسند، به جنگ ادامه می‌دهند و هم‌چنان از مردم با راه‌اندازی حمله‌های انتحاری و انفجاری قربانی خواهند گرفت یا نه، آنان حاضر خواهند شد تا تغییراتی که دو دهه‌ی گذشته به وجود آمده است را قبول کنند؟
هم‌چنین این پرسش نیز برجسته است که دولت افغانستان با پرداخت هزینه‌ی گزاف برای صلح، هنوز هم حاضر است از دست‌آوردهای حداقل دو دهه گذشته‌ی بگذرد: آزادی بیان، مطبوعات، حقوق اقلیت‌ها و زنان را نادیده بگیرد یا نه، گروه طالبان را سرکوب کند و جنگ ادامه یابد؟
آتش‌بس، آجندای اصلی است
در حالی که لویه جرگه‌ی مشورتی صلح با توافق بر قطع‌نامه‌ی ۲۵ ماده‌ای، خواستار آتش‌بس فوری از سوی دولت و طالبان شد، اما گروه طالبان گفته اند که روی آتش‌بس در جریان گفت‌وگوهای بین افغان‌ها صحبت خواهد شد و یکی از موارد گفت‌وگوها خواهد بود. امکان می‌رود که پس از رهایی ۴۰۰ زندانی خطرناک طالبان و با آغاز گفت‌وگوهای صلح، آتش‌بس صورت نگیرد و هم‌چنان حمله‌های گروه طالبان ادامه یابد.
رییس‌جمهور محمداشرف غنی نیز در گفت‌وگو با شورای روابط خارجی امریکا تأکید کرده است که آتش‌بس و ختم خشونت از هدف‌های اصلی آجندای گفت‌وگوکنندگان حکومت است.
اما جاوید کوهستانی، کارشناس نظامی، می‌گوید که با رهایی ۴۰۰ زندانی خطرناک، گروه طالبان آمادگی «کامل» بر آغاز جنگ را دارند و نا آرامی‌های اطراف کابل در ولسوالی‌های قره‌باغ، شکردره، کلکان و گلدره نیز نشان می دهد که این گروه علاقه‌مند ادامه جنگ اند.
به باور او، اگر فشار بالای طالبان از سوی امریکا چه به شکل مستقیم یا غیر مستقیم وارد نشود، دولت افغانستان وارد یک فاز جدید جنگ و خشونت «بسیار سازمان‌یافته» خواهد شد که حتا امکان دارد توافق‌نامه‌ی دوحه منحل شود و نیروی بین المللی نیز برگردند.
هرچند عبدالله عبدالله روز شنبه ۲۵ اسد، در دیداری با هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان، برنامه‌ریزی هیئت گفت‌وگوکننده را «مفید و امیدوارکننده» خوانده است و گفته است که گفت‌وگوکنندگان دولت افغانستان با «پشتوانه‌ی محکم، دیدگاه واحد و هماهنگی لازم» به قطر خواهند رفت و دولت ثابت کرده است که با رهایی ۵۵۰۰ زندانی گروه طالبان در پی حل بحران سیاسی است نه جنگ
نقطه‌ی بن‌بست گفت‌وگوها
گروه طالبان با نشر اعلامیه‌ای روز شنبه (۲۵ اسد)، دولت افغانستان را متهم به «اظهارات بی‌مورد و تحریک‌کننده» کرده است که مانع صلح خواهد شد و آن را فاقد نفع برای دو طرف خوانده است. ذبیح الله مجاهد، در این اعلامیه گفته است که آنان آغاز مذاکرات را پذیرفته اند و بر اساس پیمانی که در دوحه با امریکا بسته اند، گفت‌وگوهای صلح را با تمام جهت‌های افغانی آغاز خواهد کرد.
در این اعلامیه، آمده است که سخنان رییس‌جمهور افغانستان در مورد ۴۰۰ زندانی خطرناک این گروه مغرضانه است. ذبیح الله مجاهد زندانیان طالبان را «مجاهدین با شهامت و باافتخار» توصف کرده و گفته است که برای هیچ کشوری تهدید نیست. هم‌چنان سخنان اخیر منسوب به سهیل شاهین، سخن‌گوی طالبان که در شبکه های اجتماعی دست به دست می‌شود، باعث نگرانی بین کاربران شبکه‌های اجتماعی شده است.
پافشاری گروه طالبان بر امارت اسلامی، مجازات و انحلال اردوی ملی، نپذیرفتن لقب‌هایی که به رهبران و شخصیت‌های سیاسی داده شده و سخنانی از این قبیل در شبکه‌های اجتماعی دست‌بدست می‌شود که سخن‌گوی سیاسی گروه طالبان در قطر آن را مطرح کرده است.
جاوید کوهستانی یک کارشناس نظامی می‌گوید که اگر این دیدگاه‌ها را طالبان مطرح کرده باشند، معنایش این است که مذاکرات عملات به بن‌بست رسیده است و جنگ ادامه پیدا می‌کند و گفت‌وگوها در قطر هم اگر آغاز شود، نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت.
او با مطرح کردن تغییرات دو دهه‌ی گذشته، می‌افزاید که نپذیرفتن تغییرات ۱۹ سال گذشته از سوی گروه طالبان و تأکید آنان بر امارت، این گروه را بیشتر به انزوا خواهد برد و وجاهت گذشته خود را از دست خواهد داد با آن که پنج هزار زندانی اش آزاد شد و با امریکا نیز به توافق رسیده است.
جنگ با طالبان در افغانستان یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های داخلی است، توافق با این گروه نیز آسان نخواهد بود؛ اما بارها از سوی کارشناسان سیاسی و نظامی مطرح شده است که توافق صلح گروه طالبان با امریکا، یک تاکتیک است و آنان از این توافق سود برده اند.
قطع ارتباط با دیگر گروه‌های تروریستی مثل شبکه‌ی حقانی و بیرون کردن اعضای القاعده، بخشی از مهم‌ترین توافق امریکا با طالبان است. این در حالی است که گروه طالبان می‌گویند که شبکه‌ی حقانی بخشی از گروه طالبان است و در مورد ارتباط شان با القاعده نیز شفاف سخن نگفته اند.
جاوید کوهستانی به این باور است که گروه طالبان نه تنها رابطه‌ی شان را با القاعده ختم نکرده اند که القاعده از حامیان نزدیک این گروه در میدان‌های جنگ بوده اند و در حال حاضر نیز استند و در کنار آن، لشکر طیبیه نیز با تمام قوت از طالبان حمایت می‌کند و همواره قوماندان‌های آنان در جبهه‌های جنگ در حمایت طالبان حضور داشته اند.
