میان دوسنگ آرد؛ مردم مسیر قره‌باغ – جاغوری از دست طالب و جبهه مقاومت به‌تنگ آمده‌‌اند

طاهر احمدی
میان دوسنگ آرد؛ مردم مسیر قره‌باغ – جاغوری از دست طالب و جبهه مقاومت به‌تنگ آمده‌‌اند

«از ماه مبارک رمضان پارسال تا حالی، به دلیل ناامنی آب خوش از گلوی ما پایین نرفته.» این را شریف –نام مستعار- باشنده‌ی روستای تمکی ولسوالی قره‌باغ ولایت غزنی می‌گوید. روستایی که او در آن زندگی می‌کند، در مسیر راه قره‌باغ-جاغوری، قرار گرفته که پیوسته زیر تهدید طالبان قرار دارد. شریف می‌گوید که به سبب ناامنی‌ها و بی‌ثباتی وضعیت، در شش ماه اخیر، نزدیک به ۲۰۰ خانواده از این روستا ناچار به ترک خانه‌های‌شان شده است.
طالبان مسلح با زیر کنترل گرفتن سرک قره‌باغ – جاغوری، مناطقی را که در این مسیر قرار دارد نیز ناامن کرده‌اند.
سرک خاکی قره‌باغ–جاغوری، ولسوالی‌های جاغوری، مالستان، اجرستان و بخش‌هایی از ولسوالی قره‌باغ غزنی را به‌ مرکز این ولایت وصل می‌کند؛ به همین دلیل، این سرک همواره موردتوجه و تعرض طالبان قرار دارد. بیشترِ بخش‌های ناامن این راه از دشت قره‌باغ غزنی می‌گذرد. این مسیر در دو دهه‌ی اخیر، یا در کنترل طالبان قرار داشته و یا به‌شدت ناامن بوده است.
به اساس گفته‌های شریف، نزدیک به دو هفته‌ی پیش، طالبان با نیروهای «جبهه‌ی مقاومت»، در این مسیر درگیر جنگ شدند و تقریباً ۵ ساعت به درگیری پرداختند. به‌دنبال این درگیری، طالبان در شب عملیاتی را بر روستای «گاو مرده» -روستای هم‌جوار تمکی- راه‌اندازی می‌کنند و یکی از بزرگان محلی معروف به «مستری چمن رضایی» کشته می‌شود. طالبان پس از کشتن او،‌ شماری از افراد را با خود به گروگان می‌گیرند.
حسن رضا یوسفی، وکیل شورای ولایتی غزنی نیز به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که راه‌ مواصلاتی قره‌باع – جاغوری در کنترل طالبان است؛ طالبان در این مسیر و گاه‌گاه در روستاهای تمکی، نی‌قلعه و گاو مرده گروگان‌گیری می‌کنند؛ در واقع آن‌ها از این کار به‌عنوان اهرم فشار بر مردم کار می‌گیرند.
این نماینده‌ی مردم در شورای ولایتی غزنی می‌گوید؛ اگر امسال در غزنی برف سنگین می‌بارید، بدون شک، ولسوالی‌هایی که از مسیر قره‌باغ – جاغوری رفت‌وآمد می‌کنند، به قحطی دچار می‌شدند.
مسیر قره‌باغ-جاغوری از مردمی که در این مسیر رفت‌‌وآمد می‌کنند، د‌ه‌ها قربانی گرفته است. مردمی که از این مسیر می‌گذرند، به دلیل نبود خط هوایی، ناچارند از مناطقی بگذرند که از چند سال به این‌سو در کنترل طالبان است.
به اساس گفته‌های شریف، طالبان بر علاوه دشت قره‌باغ، مسیر بیشتری از راه قره‌باغ – جاغوری را در اختیار گرفته‌اند.
محمد عارف باهنر –ولسوال جاغوری- می‌گوید که از سه‌ سال به این‌سو گروه طالبان مسیر قره‌باغ – جاغوری را در کنترل دارند. به ‌گفته‌ی‌ آقای باهنر، طالبان از تمامی موترهایی که از این مسیر عبور کنند،‌ اخاذی می‌کنند. او هم‌چنان می‌گوید که طالبان در برابر اجازه‌‌ی رد شدن موترهای باربری از این مسیر، از هر موتر تا ۵۰ هزار کلدار پاکستانی می‌ستانند.
آقای باهنر می‌افزاید که به‌دلیل کنترل طالبان بر مسیر قره‌باغ–جاغوری، بهای‌ خوراکی‌ها و غیر خوراکی‌ها در بازارهای جاغوری افزایش نگران‌کننده‌ای داشته است. به گفته‌ی او، به دلیل بلند رفتن نرخ مواد موردنیاز روزانه باشندگان ولسوالی جاغوری با مشکل رو‌به‌رو شده‌اند.
وجود طالبان در این مسیر و نبود نیروهای ارتش باعث شده که ناامنی روستاهای اطراف این مسیر نیز ادامه پیدا کند.
دفتر مطبوعاتی قومندانی امنیه‌ی ولایت غزنی، می‌گوید که مسیر قره‌باغ–جاغوری از دو سال به این‌سو به روی وسایط نظامی بسته است؛ اما افراد ملکی می‌توانند از این مسیر رفت‌وآمد کنند که گاه‌گاهی طالبان مسلح به ‌بهانه‌های مختلفی برای‌شان مشکل ایجاد می‌کنند.
نظر به گزارش‌های رسانه‌ها، در دو ماه گذشته،‌ کم‌ازکم ۳۰ نفر در این مسیر از سوی گروه طالبان گروگان گرفته شده و اکنون، این جاده‌ی خاکی و قریه‌های که در امتداد این مسیر قرار گرفته در وضعیت بد امنیتی به سر می‌برد.
در یکی از تلخ‌ترین حوادث چند سال پسین، در سال ۱۳۹۴، هفت تن از باشندگان ولسوالی جاغوری به شمول یک کودک ۹ ساله از سوی گروه داعش به گروگان گرفته شد و چندی بعد با گلوی بریده در زابل رها شدند. این در حالی است که شماری از نمایندگان پارلمان گروه طالبان را مسئول این کار دانستند. در ماه عقرب همین سال، باشندگان کابل در اعتراض به این کار، تظاهرات گسترده‌ای را راه انداختند. یکی از خواسته‌های معترضان تأمین امنیت مسیر قره‌باغ – جاغوری بود. به‌دنبال این اعتراض حکومت چند پاسگاه امنیتی را در این مسیر ایجاد کرد؛ اما این پوسته‌ها پس از گذشت چند سال به ‌دلایل مختلفی،‌ چون کمبود نیرو و شدت یافتن جنگ در این ولایت، برداشته شد.
اکنون نه‌تنها مسیر دشت‌ قره‌باغ در تسلط کامل طالبان است؛ بلکه آن‌ها در امتداد این مسیر مناطق بیشتری را در تصرف خود گرفته‌اند. به گفته‌ی باشندگان تمکی، از مناطق ‌ولسوالی قره‌باغ غزنی که در مسیر قره‌باغ – جاغوری قرار دارد، این منطقه‌ گاهی در اختیار طالبان است و گاهی هم در اختیار نیروهای جبهه‌ی مقاومت.
به ‌گفته‌ی یکی از باشندگان این منطقه که نمی‌خواهد نامی از او در گزارش برده شود، هر صبحگاه، گروهی که زودتر به این منطقه پا بگذارد، محل را تا شب زیر کنترل می‌گیرد. این در حالی است که نیروهای حکومتی از رمضان سال گذشته تا اکنون در این مناطق حضور نداشته‌اند.
به گفته‌ی شریف، باشنده‌ قریه تمکی ولسوالی‌ قره‌باغ، پس از حمله طالبان در ماه عقرب سال ۱۳۹۷، گروهی به نام مقاومت قره‌باغ تشکیل شد. این گروه با آن‌که در قالب کدام نهاد دولتی فعالیت نمی‌کند؛ اما بیشتر از دو سال است که در بازار علی‌آباد تمکی حضور دارد.
به گفته‌ی او جبهه مقاومت تاکنون حداقل دو تن از فرماندهان خود را که یکی از آن‌ها رمضان نام داشته،‌ در جنگ با طالبان از دست داده است.
آقای یوسفی می‌گوید که در این اواخر طالبان در روستای «گاو مرده» خانه‌های باشندگان را تلاشی و بازرسی می‌کند و در جریان تلاشی، یکی از بزرگان این روستا را در برابر چشم خانواده‌اش کشته‌اند. او می‌گوید که در حال حاضر نیز، شماری از باشندگان روستای «شیربله» نزد طالبان گروگان است.
پس از گروگان‌گیری، شماری از بزرگان روستا نزد طالبان می‌روند و خواستار رهایی گروگان‌ها می‌شوند. یکی از باشندگان روستای تمکی که به دلیل امنیتی نخواست نامش در گزارش ذکر شود، می‌گوید که مولوی کامران، قومندان طالبان در دشت قره‌باغ غزنی، مولوی مقیم، ولسوال نام‌نهاد طالبان برای جاغوری و مولوی امین از افراد برجسته‌ی گروه طالبان در غزنی، این بزرگان را لت‌وکوب کرده، به آن‌ها می‌گوید که گروگان‌ها گناه‌کارند؛ چون نیروهای جبهه‌ی مقاومت در روستای‌شان حضور دارد.
این در حالی است که به گفته‌ی منابع محلی، آن‌ها از جانب نیروهای جبهه مقاومت نیز در امان نیستند. به گفته‌ی منبع دیگری که نمی‌خواهد نامی از او برده شود،‌ این نیروها،‌ در نیمه‌های شب به خانه‌ی مردم می‌روند و از آن‌ها می‌خواهند که غذاهای خوش‌مزه برای‌شان آماده کنند.
همین‌گونه این نیروها کارهایی را انجام می‌دهند که مردم محل از آن‌ راضی نیستند؛ اما به‌خاطر نبود نیروهای دولتی در این مناطق،‌ ناگزیرند، از هر گروه نظامی اطاعت کنند.
طالبان با تحت کنترل گرفتن مسیر قره‌باغ – جاغوری و مناطقی که در این مسیر قرار گرفته، از باشندگان روستاها و کسانی که از این مسیر عبور و مرور می‌کنند، پول زور می‌گیرند.
آقای یوسفی در بخشی از گفته‌هایش با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید؛ طالبان با در اختیار گرفتن این مسیر و با‌ج‌گیری از مردم درآمدهای میلیونی دارند. او می‌گوید؛ با آن‌که بارها در این مورد با حکومت مرکزی ابراز نگرانی کرده؛ اما حکومت مرکزی در این زمینه اقدامی نکرده است.
در همین حال، دفتر مطبوعاتی فرماندهی پولیس غزنی می‌گوید که طالبان همواره تلاش می‌کنند، باشندگان روستای تمکی را تابع خود کنند که با مقاومت نیروهای مقاومت مردمی روبه‌رو می‌شوند. این دفتر هم‌چنان می‌افزاید که نیروهای مقاومت مردمی در تمکی، زمانی که به کمک نیاز داشته باشند، از طرف نیروهای امنیتی ولسوالی جاغوری کمک و اکمال می‌شود.