اشاره: در کم‌تر از شش ماهی که طالبان قدرت در افغانستان را در دست دارند، میزان فقر و گرسنگی به شدت افزایش یافته است. در این مدت، هزاران نفر به دلیل فقر و هزاران تن دیگر به دلیل ترسی که از طالبان داشتند، به بیرون از کشور مهاجر شده اند. با تسلط طالبان بر کشور، شمار زیادی از زنان و دختران از حق تحصیل و کار محروم شدند. تا هنوز جامعه‌ی جهانی حکومت سرپرست طالبان را به رسمیت نشناخته و این مسأله سبب قطع کمک‌ها به افغانستان شده است که با گذشت هر روز زندگی بر شهروندان را تنگ‌تر می‌کند. در این گفت‌وگو با ذبیح‌الله مجاهد، معین وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان و سخن‌گوی این گروه، تلاش شده تا پاسخ طالبان به این چالش‌ها و نگرانی‌ها روشن شود.
صبح کابل: آقای مجاهد، شما بارها در دیدار با رسانه‌ها، گفتید که دیدگاه تان نسبت به زنان تغییر کرده؛ اما حالا همه انتقاد شان این است که هیچ فرقی نکرده و خصوصا این روزها که با زنان معترض برخورد خشن می‌شود، چرا؟
ذبیح‌الله مجاهد: اگر شما شهر کابل را ببینید، تفاوت‌های زیادی دیده می‌شود؛ خانم‌ها آزاد استند، به شهر می‌روند و زندگی خود را می‌کنند؛ ولی چند زن اگر معترض استند، [در کنار اعتراض] به مسائل اعتقادی مردم افغانستان توهین می‌کنند. افغانستان یک کشور اسلامی است؛ مردم این جا اجازه نمی‌دهند که کسی از خانه‌ی خود بیرون شود و به اعتقادات و ارزش‌های شان توهین کند.
مردم ما آزادی خود را دارند؛ ولی قوانین هم باید مراعات شود. کسانی که اقدامات غیرقانونی انجام می‌دهند، طبیعی است که با برخورد مواجه می‌شوند؛ البته این برخوردها تنها چند مورد است؛ این طور نیست که ما علیه تمام زن‌ها اقدام کرده باشیم. خانم‌ها را شما در شهر می‌بینید، در ادارات مختلف هم مصروف کار استند. با آن‌ها ما محترمانه پیش می‌رویم.
صبح کابل: پرسش مردم از شما این است که؛ تا چه زمانی می‌خواهید سیاست سرکوب را ادامه دهید و مخالفان تان با زور و شکنجه ساکت کنید، فکر می‌کنید این روش حکومت‌داری موفق خواهد شد؟
نه! ما مخالفان خود را با زور شکنجه و سرکوب نکردیم. شما می‌بیند، عفوی را که ما با مخالفان خود در پیش گرفتیم، در تاریخ افغانستان نه که حتا در تاریخ جهان هم سابقه نداشته است. ما کسانی را بخشیدیم که به خون ما تشنه بودند، افراد ما را با تبر توته توته می‌کردند، آتش می‌زدند و به هر جنایتی دست زده بودند؛ همه‌ی شان را به یک بارگی عفو کردیم. از خودگذری بی‌حدی کردیم. ما سرکوب‌گر نیستیم؛ ما هیچ کسی را سرکوب نکردیم. با آن هم، باید گفت که یکی انتقاد و اعتراض‌کردن برای اصلاح و دیگری هم دشمنی با نظام و ارزش‌های مردم افغانستان است. کسانی که از راه دشمنی پیش می‌آیند و مردم افغانستان را با چالش مواجه کنند را سرکوب می‌کنیم. حال آرامش ما برگشته. اگر امنیت مردم را کسانی مختل می‌سازند، آن‌ها دشمن مردم افغانستان استند. اگر کسی، کسی را اختطاف می‌کند، دشمن مردم افغانستان است. اگر کسی در حالت فعلی به ارزش‌های مردم افغانستان توهین می‌کند، دشمن مردم افغانستان است. نمی‌شود که از بیرون پروژه گرفت و مردم افغانستان را توهین کرد.
صبح کابل: چهار دختر معترض به نام‌های پروانه ابراهیم‌خیل، تمنا پریانی، مرسل عیار و زهرا محمدی، به چه دلیل بازداشت شده اند و آیا به این زودی آزاد خواهند شد؟
باید بگویم که تا حال تثبیت نشده که در کدام اداره بازداشت استند یا نه؛ دوم این که اگر بازداشت شده باشند، «چهار تا زن» بازداشت شده. در کدام کشور است که «چهار تا زن» بازداشت نشده باشد. این طور کشوری را پیدا می‌توانید که در آن هیچ زن زندانی نباشد. تا حال معلومات ندارم که آن‌ها بازداشت شده اند یا خیر. برخی از ادارات ما گاهی اوقات اقدامات اپراتیفی را انجام می‌دهند و به خاطر این که به کل پروسه صدمه وارد نشود، تا حال به ما راپور نداده اند؛ ولی در عموم می‌گویم که اگر چهار زن یک‌جایی بازداشت می‌شود، حتما بی‌قانونی کرده. زندان به خاطر چیست؛ سارنوالی و محکمه به خاطر چیست؟ اگر در یک جای کسی بازداشت نشود؛ پس چرا سارنوالی و محکمه را ایجاد کردند؟ چرا زندان داریم؟
صبح کابل: خیلی از منتقدان شما می‌گویند که فعلا به جای وضع قوانین برای ریش‌ماندن و چادری‌پوشیدن، نیاز است که شکم مردم را سیر کنید. پاسخ شما به منتقدان تان چیست؟
حکومت چندین ارگان را در خود دارد؛ به خاطر پرکردن شکم مردم ارگان خود را دارد، او [ارگان] کار خود را می‌کند. همین طور به خاطر بهبود وضعیت اقتصادی و روابط دیپلماتیک ارگان‌های خود را دارد، به خاطر مسأیل عقیدتی و مذهبی و باوری ارگان خود را دارد. هر ارگان کار خود را می‌کند.
برای ما مسائل مذهبی در اولویت قرار دارد؛ بیست سال جنگ ما به خاطر مسائل اسلامی بود. برای شکم مردم هم تلاش‌ها جریان دارد. معاش همه‌ی مأمورین دولتی پرداخته شده است. حال هم کوشش می‌کنیم که معاش مردم برسد، فقر کاسته شود و زمینه‌ی کار برای مردم مهیا شود. وزارت اقتصاد تلاش می‌کند که با راه‌اندازی پروژه‌های بزرگ، زمینه‌ی کار را برای مردم فراهم بسازد. زمستان بسیاری از پروژه‌ها را به تعویق انداخت؛ ولی چند ماه بعد شاهد این خواهیم بود که اقتصاد مردم افغانستان تغییر خوبی خواهد کرد.
صبح کابل: شما عفو عمومی اعلام کردید؛ اما نیروهای تان هم‌چنان به شکنجه و لت‌وکوب افرادی که در نظام گذشته بودند، ادامه می‌دهند. سربازان تان بدون هیچ نگرانی مردم را با تفنگ می‌کشند، نمونه‌ی آخرش کشته‌شدن یک دختر در دشت برچی کابل است. چرا این وضعیت ادامه دارد؟
عفو عمومی اعلام شده. با آن هم، شما باید بپذیرید که افغانستان پر از اسلحه، عقده و پر از مسائل جنگی است و مردم با هم خصومت داشتند؛ نمی‌شود گفت که هیچ رویدادی اتفاق نمی‌افتد؛ اما مواردی که اتفاق افتاده، فکر می‌کنم ده یا یازده مورد در شش ماه گذشته بوده. وقتی این قضایا را تعقیب کردیم، همه‌ی شان عقده و انتقام‌گیری شخصی بوده است. عاملان این رویدادها بازداشت شده و اکنون در زندان به سر می‌برند. کسی اگر کسی را لت کرده یا کشته، در زندان است.
مورد دشت‌برچی را شما گفتید؛ آن حادثه، یکی از قتل‌های سهوی بود؛ از دست یکی از محافظین مرمی به خطا فیر می‌شود و به موتر برخورد می‌کند که یک دخترخانم جان خود را از دست می‌دهد. شما دیدید که وزارت داخله‌ی ما به خانه‌ی شان رفت و به آن‌ها کمک پولی کرد، عذرخواهی کرد و وعده سپرد که در برابر کسانی که بازداشت شدند، اقامه‌ی دعوا کنند.
صبح کابل: در هفته‌ی اخیر گمانه‌زنی‌هایی مطرح شده که گویا گویا شما حتا در درون ساختار گروهی تان هم پاک‌سازی قومی می‌کنید. مثلا گفته می‌شود که در تلاش تصفیه‌کردن صفوف تان از اوزبیک‌ها استید تا در آینده خطری برای تان نباشد، با این مورد موافق استید؟
این یک حدس نادرست است. معاون رییس‌الوزرای ما اوزبیک است؛ از همه کرده پرکار هم استند و در هر جای حضور هم دارند. هم‌چنان وزیر صاحب زراعت ما اوزبیک‌تبار است. قول‌اردوهای ما از مجاهدین اوزبیک‌تبار پر است. هرگز مسأله‌ی قومی برای ما مطرح نیست؛ افغان‌بودن و مسلمان‌بودن مطرح است. اقوام زیبایی مردم افغانستان است. هر کدام یک جایگاه خود را دارد؛ البته جرم و جنایت از قومی که مرتکب شود، پاسخ خود را در مقابل محکمه بدهد. در مورد مخدوم عالم، او مجرم نیست؛ بل که متهم است. بالایش اتهام است که در یکی از قضایا دست داشته و باید برود و به محکمه پاسخ بدهد. محکمه‌ی نظامی در جریان است و خودش نیز در توقیف به سر می‌برد.
صبح کابل: انتقاد مهم دیگر که متوجه شما است، این است که در کابینه‌ی شما هیچ هزاره‌ای وزیر نیست. آیا هیچ کادری در میان قوم هزاره پیدا نمی‌شود؟
نه خیر این طور نیست؛ از قوم هزاره‌ی ما خو استند. داکتر صاحب لطیف نظری، داکتر صاحب غیاثی در وزارت صحت عامه. ادارات تا حال سرپرست است و شاید وزرا هم از آن‌ها بیاید. اگر معین است یا رییس، مهم این است که عضو کابینه شدند. در نظام قبلی وزرا بر اساس تقسیم‌بندی‌ها صورت می‌گرفت و مسائل را قومی می‌ساختند. ما باور قومی نداریم. کسانی را ببینم که متعهد به وطن و کشور شان استند، تعیین می‌شود. پروسه زیر کار است، آهسته آهسته می‌رسیم.
صبح کابل: بزرگ‌ترین افتخار امارت اسلامی این است که امریکا را شکست دادید؛ اما دوباره از همان امریکا می‌خواهید که بیاید به افغانستان کمک کند و با شما رابطه اش را از سر بگیرد. چرا از ابرقدرتی که شکست شان دادید، تقاضای کمک دارید؟
شکست‌دادن شان از زوایه‌ی دیگر است. به این دلیل بود که آن‌ها بدمعاشی می‌کردند، مردم ما را کشتند و به حریم ما تجاوز کردند. امریکا در افغانستان به خاطر آدم‌کشی و به خاطر در سلطه درآوردن آمده بود. در این صورت آن‌ها را شکست دادیم. اگر از دشمنی با ما دست می‌کشد و وارد یک تفاهم می‌شود، نیروهای خود را از افغانستان بیرون می‌کند، در آن صورت ما به تعامل سیاسی نه تنها با امریکا که با همه‌ی جهان نیاز داریم. نمی‌خواهیم با هیچ کشوری در تنش زندگی کنیم. افغانستان نیازمند هم‌کاری‌ها و نیازمند آبادی است. این تقاضا می‌کند که با کشورهای دیگر تعامل خوب داشته باشیم.
صبح کابل: آقای مجاهد، با گرسنگی مردم چه می‌کنید. حتا انتقادهایی وجود دارد که امارت اسلامی کمک‌هایی را که صورت می‌گیرد، فقط به افراد خودش توزیع می‌کند.
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان.
گرسنگی و فقر مشکل امروزه نیست. فقر به هر جنگ وابسته است؛ چون منابعی که اقتصاد را تمویل می‌کند و به مردم نان می‌دهد، تخریب می‌شود؛ قاعده‌ی جنگ همین است. ما هم از این قاعده مستثنا نیستیم؛ ولی رسیدگی صورت می‌گیرد. تلاش می‌کنیم که جلو گرسنگی را بگیریم. ما انکار نمی‌کنیم که فقر وجود ندارد. پروسه است که فقر تا به این جا رسیده است. فقر یک‌روزه نبوده و نیست که با آمدن طالبان آمده باشد. معاشات مأمورین را دادیم. پروژه‌هایی طرح‌ریزی شده که آغاز می‌شود تا کار پیدا شود. قبلا گفتید که چرا از امریکا کمک می‌خواهید، به خاطر همین گرسنه‌ها کمک می‌خواهیم. ما می‌خواهیم که امریکا از دور به ما کمک کند، کشور ما را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت بشناسد.
در قسمت توزیع کمک‌ها، شفافیت و زیحقبودن در نظر گرفته می‌شود؛ ولی کمک‌هایی که از سوی بعضی موسسات صورت می‌گیرد، بر اساس سیستم قبلی است که می‌پذیرم در آن مشکل وجود دارد؛ این شکایات را از طریق وزارت اقتصاد به موسسات رسانیدیم.
صبح کابل: در حکومت‌های قبلی فساد و بی‌عدالتی بود؛ اما این قدر گرسنگی نبود، مردم کار و زندگی خوب داشتند. اگر نتوانید موفق شوید، آیا دست از حکومت‌کردن بر می‌دارید و می‌گذارید کسانی دیگر بیایند یا نه همین گونه ادامه می‌دهید؟
در حکومت قبلی باید این را بپذیریم که شهرنشین‌ها نان داشتند، معاش داشتند. امریکا حضور داشت و از نواحی مختلف به مردم پول می‌داد؛ ولی در اطراف، ولسوالی‌ها و قریه‌جات ما به وضعیتی مبتلا بودند که همین اکنون استند. درست است که تمویل بیرونی از بین رفته است؛ ولی ادارات دولتی دوباره فعال شده و مأمورین معاشات خود را می‌گیرند. در آینده حکومت مکلفیت دارد که منابع اقتصادی را زنده بسازد؛ مثلا پروژه‌های بزرگ را آغاز کند که مردم در آن کار پیدا کنند. ما سطح درآمد ملی را بلند بردیم؛ صادرات کشور برای اولین‌بار است که به ۱٫۴ میلیارد دالر رسیده است. عواید ملی ما با امانت‌داری کامل جمع می‌شود که پول آن نیز ضایع نمی‌شود و دوباره به نیازمندان داده می‌شود. تلاش می‌کنیم؛ ولی این پروسه کوتاه‌مدت نیست، باید حوصله داشته باشیم.
صبح کابل: آقای مجاهد همه‌ی ما می‌دانیم که اگر جامعه‌ی جهانی دولت امارت اسلامی را به رسمیت نشناسد، حتا اگر روی دولت تأثیر نگذارد، روی مردم تأثیر خواهد گذاشت؛ زیرا مردم افغانستان وابسته به کمک‌های جهانی است. برای به‌رسمیت‌شناخته شدن حاضر به چه چیزهایی استید؟
یکی خو به رسمیت‌شناختن ضرور است؛ حق مردم افغانستان است که نظام شان به رسمیت شناخته شود و دوم این که هم‌کاری نیز صورت بگیرد. فعلا که برخی از کشورها برای به‌رسمیت‌شناختن بهانه‌جویی می‌کند، بهانه‌هایی است که هیچ جبهه‌ی قانونی ندارد. در هیچ قانون دنیا گفته نشده است که شما مسائل درونی یک نظام را هم زیر سوال قرار بدهید و به رسمیت شناختن را معلق کنید. این حق ما است که آن‌ها با ما وارد تعامل سیاسی شده و حرف‌ها و نگرانی‌های شان را از راه سیاسی و دیپلماتیک با ما در میان بگذارند؛ ما حرف‌های شان را می‌شنویم، بررسی و رسیدگی می‌کنیم؛ ولی این که برای به‌رسمیت‌شناختن شرط می‌گذارند، ظلم است. هرچند ما به به‌رسمیت‌شناختن نیاز داریم؛ اما باید عواید مردم را بلند ببریم. منابع را ایجاد بکنیم تا اتکا به خود ما باشد. شرط‌های جامعه جهانی برای فعلا گفتند که حکومت همه‌شمول باشند. مسأله‌ی خانم‌ها را پیش کردند، مسأله‌ی تحصیل خانم‌ها را؛ همه‌ی این مسائلی است که ما به آن رسیدگی می‌کنیم؛ ولی زما‌ن‌گیر است. اصول می‌خواهد، آمادگی می‌خواهد. بدون این که همه‌ی مسائل را در نظر بگیرند، شرط‌های جامعه‌ی جهانی برای به رسمیت‌شناختن طالبان نامشروع است. ملت‌های دیگر حق این گونه مداخلات را ندارند. هر ملتی یک چهارچوب مشخص از ارزش‌های خود را دارد.
صبح کابل: برخی از گزارش‌هایی وجود دارد که گویا طالبان به افراد مربوط به القاعده پاسپورت توزیع کردند و کمک می‌کنند این افراد به کشورهای غربی بروند، آیا این واقعیت دارد؟
این شایعه است. در شرایط کنونی نوبت به هم‌وطنان خود ما نمی‌رسد، ما بسیار به مشکل مواجه استیم. کسانی مربوط به القاعده در افغانستان نیست. در سال ۲۰۰۱ بودند؛ ولی پس از آن که جنگ‌های زیادی در افغانستان رخ داد، استخبارات دنیا در افغانستان آمد، آن‌ها از لحاظ امنیتی ترس داشتند و افغانستان را ترک کردند و به کشورهای خود رفتند. بعد از تحولاتی که در کشورهای عربی به میان آمد، بسترهای خوبی برای شان در کشورهای خود شان ایجاد شد، همان زمان از افغانستان خارج شدند. ما اکنون کسی را به نام القاعده در افغانستان نمی‌شناسیم.
صبح کابل: با جبهه‌ی مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود چه می‌کنید؟
مقاومت ملی! ما خو نه مقاومت ملی را می‌شناسیم و نه می‌بینیم؛ وجود و حضور فیزیکی ندارند؛ ولی ادعای فیسبوکی و رسانه‌ای دارند. کوشش می‌کنیم که آن‌ها اقناع شوند. احمد مسعود یک جوان است، تحصیل‌کرده است، راه‌های کجی را نگیرد که قبلا گرفته شده بود. او باید براساس حس و منافع مردم افغانستان تصمیم بگیرد؛ افغانستان کشورش است، آمده و زندگی کرده می‌تواند. نباید راه‌های کجی را در پیش بگیرند که دوباره کشور را در بحران ببرند؛ چون پذیرفته نمی‌شوند و محکوم به شکست خواهند بود.
صبح کابل: خیلی‌ها می‌گویند که بهار سال آینده بهار پر از جنگ و خشونت خواهد بود که امیدواریم دیگر جنگ نشود. اگر وضعیت به همین گونه ادامه پیدا کند و نارضایتی مردم بیش‌تر شود و اقدام به شورش کنند، چه می‌کنید؟
ما از شورش بیرون شده ایم. افغانستان نو از جنگ بیرون شده؛ اجازه نمی‌دهیم که هیچ کسی تحرکات نظامی داشته باشد؛ زیرا این به نفع مردم افغانستان هم نیست. مردم افغانستان هم اجازه نمی‌دهند. وقت این است که همه در کنار هم برای کشور کار کنیم. وقت تحمل و برداشت است. نیروهای ما توانایی دفع هرگونه تحرکات را دارند.
صبح کابل: آیا نمی‌ترسید که رفتار سربازان تان با مردم، باعث شود که مردم با جبهه‌ی مقاومت هم‌راه شوند و علیه شما قیام کنند؟
نخیر، الحمدالله نظامی‌های ما در کنترل است؛ هر روز منظم، قانونی و نسق بیش‌تر می‌شود. برخی از خودسری‌ها اگر ایجاد می‌شود، جلوش گرفته می‌شود. کمیسیون تصفیه‌ی ما تا اکنون، ۴ هزار و ۳۱۸ نفر را از صف بیرون کرده؛ چون که خودسر بودند و کسی را آزار و اذیت کردند. به منظور تأمین نظم و انضباط، تلاش‌ها به شدت جریان دارد و با مردم برخورد خوب خواهد شد. ما تلاش خود را خواهیم کرد.
صبح کابل: اگر مردم شورش کنند، آن گونه که چندی پیش در فاریاب شورش کردند، مردم را سرکوب خواهید کرد؛ چون هیئتی که به فاریاب رفته بود، مردم معترض را آشغال خواند و گفت اگر این بار شورش کنید، به شدت سرکوب تان می‌کنیم؟
در فاریاب شورش نشده بود، تظاهرات شده بود؛ ولی تظاهرات شان به جا نبود و به خاطر اقناع مردم، علمای و مسوولان خود همان منطقه رفتند و مردم را قناعت دادند؛ ولی باید جلو سوء استفاده را بگیریم. هرکسی که از موقف خود سوء استفاده می‌کند، باید جلوش گرفته شود. برخی از حلقات که شکست خوردند. برخی کسانی که ناامید شدند از حالت بد افغانستان سود می‌بردند؛ برخی از حلقات هم در نظام قبلی بودند و حال هم می‌خواهند از وضعیت سوءاستفاده کرده و شورش ایجاد کنند.
صبح کابل: به عنوان سوال آخر؛ سوالی که بارها پرسیده شده؛ در بیست سال گذشته چه تعداد غیرنظامی در حملات انتحاری شما کشته شدند؛ آمار دارید؟
در جنگ کشتن‌ها به وجود می‌آید؛ ولی یک چیز را باید بگویم که هیچ مورد ملکی و مردمی قصدا هم هدف قرار نگرفته است. هیچ جای حملهی ما طوری نبوده که هدف آن غیرنظامیان بوده باشد؛ ولی اگر انفجار از حد زیاد بود و درست سنجیده نشده بود و تلفات وارد شده، ما متأسف استیم؛ هرچند آمار دقیق ندارم؛ شاید بیش‌تر از هزار نفر ملکی کشته شده باشند.
