یک روز تا ولنتاین؛ شهروندان در فضای خفقان، نفس تازه‌ای می‌کشند!‌

صبح کابل
یک روز تا ولنتاین؛ شهروندان در فضای خفقان، نفس تازه‌ای می‌کشند!‌

گزارشگران: روح‌الله طاهری و علی‌اکبر خیرخواه

«روزها است که منتظریم ولنتاین از راه برسد. ولنتاین، برای ما روز خاصی است. ما پس از سقوط کابل، با ترس و نگرانی زندگی کردیم. حالا برای یک روز هم که شده، می‌خواهیم شاد باشیم و به هم ابراز علاقه کنیم.» حرف‌های میثم عارفی (نام مستعار) است؛ جوانی که برای سفارش کیک خامه‌ای برای تجلیل از روز عاشقان، به شیرینی‌فروشی پل‌سرخ آمده است. او، با آن که فضای شهر را خفقان توصیف می‌کند؛ اما دوست دارد که نفس تازه‌ای بکشد و عاشقانه‌هایش را از یاد نبرد.

یک روز تا چهاردهم فبروری که به نام ولنتاین یا روز عاشقان یاد می‌شود، مانده است. شهر کابل، در سال‌های گذشته، با نزدیک‌شدن روز عاشقان، سیمای متفاوتی به خود می‌گرفت. کوچه‌های شهر با گل‌های تازه و پیام‌های عاشقانه، آذین می‌شد و فرصت خوبی برای شادی و عشق‌ورزی جوانان مهیا بود.

امسال اما؛ رنگ و رخ کابل پریده است. با آمدن طالبان، بر اضافه‌ی گسترش فقر و گرسنگی، محدودیت‌های زیادی برای جوانان و به ویژه زنان وضع شده است. بارها افراد طالبان، گفته اند که زنان و دختران مجبور است، حجاب اسلامی را رعایت کنند و هم‌چنان بهتر است که بدون «محرم‌های شرعی» گشت‌وگذار نکنند. به باور افراد طالبان، شهروندان افغانستان، نه باید ارزش‌هایی را که طالبان فرهنگ غربی تعریف می‌کنند، انجام دهند.

هر چند تا اکنون افراد طالبان، در باره‌ی جشن روز عاشقان، چیزی نگفته است؛ اما طبق باورهای این گروه، تجلیل از روزهایی که ریشه در فرهنگ اسلامی ندارد، مردود و حرام دانسته می‌شود.

با این حال اما؛ جوانان زیادی برای روز عاشقان، آمادگی گرفته اند. عارفی، چهار روز پیش از روز عاشقان برای نامزدش لباس و وسایل آرایشی، کادو کرده است. او، می‌گوید که این روز را باشکوه جشن می‌گیرد؛ اما می‌ترسد که با نامزدش، بیرون از خانه بروند؛ از این‌رو، در خانه تجلیل می‌کند. «نمی‌خواهم روز مان خراب شود. دوست داشتیم در بیرون جشن بگیریم و در یکی از برنامه‌های ولنتاینی شرکت کنیم؛ اما فضای موجود حکم می‌کند که در خانه جشن بگیریم.»

نادیه ندیمی، باشنده‌ی کابل نیز، می‌گوید که روز عاشقان را جشن می‌گیرد. او، می‌گوید که هدیه‌ی دل‌خواه نامزدش را کادو کرده و منتظر رسیدن ولنتاین است. «بدون شک که تجلیل می‌کنم. فرق نداره که ولنتاین از چه فرهنگی وارد شده؛ مهم این است که این روز به عشقت و خودت خاص باشه. می‌خواهم یک روز را خاص در کنار عشقم باشم.»

شمار از باشندگان شهر کابل، می‌گویند که افراد طالبان، هر از گاهی به کافه‌ها و رستورانت‌ها سر می‌زند و از دختران و پسرانی که باهم آمده اند، می‌پرسند که چه نسبتی با هم‌دیگر دارند. به همین دلیل، ندیمی، یک روز پس از روز عاشقان، عاشقانه‎‌های شان را جشن می‌گیرد. او، می‌ترسد که مورد بازپرس افراد طالبان، قرار بگیرد. «احتیاط می‌کنیم. ممکن اس که طالبان مخالفت کنن. در آن روز، تا ثابت می‌شوه که طرف نامزدم است، یک عالم توهین و تحقیر می‌شویم.»

شماری از فروشندگان لباس و مواد آرایشی نیز، می‌گویند که با نزدیک‌شدن روز ولنتاین، خرید و فروش شان رونق گرفته است. احمد جاوید، یکی از فروشندگان مواد تزینی و آرایشی در غرب کابل، به صبح کابل، می‌گوید که در این چند روز اخیر، خریدوفروش لباس و مواد تزینی و آرایشی، چندین برابر از روزهای پیش، افزایش یافته است. «همه ساله، با نزدیک شدن ولنتاین، خرید و فروش ما زیاد می‌شه، در همی چند روز هم زیاد فروش کردیم.»

گل‌فروش‌ها: «نسبت به سال گذشته، کمتر سفارش داشته ایم!»

 گل‌های تازه، خرسک‌ و کارت‌هایی که در آن پیام‌های عاشقانه نوشته می‌شود، از معمول‌ترین تحفه‌های روز عاشقان است؛ از این‌رو، درآمد گل‌فروشان با رسیدن روز عاشقان، چندین برابر افزایش می‌یابد.

اما شمار از گل‌فروشان شهر کابل، در آستانه‌ی روز عاشقان، می‌گویند که امسال کم‌تر از سال پار، از مشتریانش سفارش گرفته است. ناصر، یکی از فروشندگان گل در پل‌سرخ، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که پس از آمدن طالبان، کار و بار گل‌فروشی از رونق افتاده است. به گفته‌ی او، در سال‌های پیش، با نزدیک‌شدن روز عاشقان، خرمن‌ می‌گرفتند؛ اما اکنون جوانان کم‌تری در مقایسه به سال پار، برای سفارش گل و خرید کادوها به دکانش آمده اند.

اکبرشاه، یکی دیگر از گل‌فروشان پل‌سرخ، نیز می‌گوید که فروشات گل در مقایسه به سال گذشته، کم‌تر است. به گفته‌ی او، افراد طالبان به آن‌ها اجازه‌ی فروختن گل را داده؛ اما هشدار داده اند که نه باید خرسک و اشیای بی‌جان را خرید و فروش کنند. «طالبان اجازه دادند که آزادانه خرید و فروش کنیم، فقط گفتند که خرسک و چیزای بی‌جان مثل مجسمه را برای فروش نیاوریم.»

گفتنی است که روز عاشقان، در دیگر کشورهای اسلامی نیز تجلیل می‌شود. روایت‌هایی وجود دارد که در قرن سوم میلادی، فرمان‌روایی به نام کلودیوس باور داشته که مردان مجرد نسبت به کسانی که زن و فرزند دارند، جنگ‌جویان بهتری استند؛ از این‌رو، ازدواج را برای سربازان روم، ممنوع می‌کند. سال‌ها پس از این فرمان‌روا، کشیشی به نام «ولنتین» مخفیانه عقد سربازان رومی را با معشوقه‌های شان جاری می‌کند؛ کسی که به این جرم زندانی و پس از آن اعدام می‌شود.

ولنتین، پیش از اعدامش با دختر زندان بان، آشنا می‌شود. او، پیش از اعدامش برای محبوبش کارتی می‌فرستد که روی آن نگاشته شده است: «از طرف ولنتاین تو!» این اصطلاح تا امروز کاربرد دارد. از این‌رو، جوانان در کشورهای مختلف، چهاردهم فبروری را به نام ولنتاین نام‌گذاری کرده و در این روز، به معشوقه‌ و همسرشان، ابراز عشق و علاقه می‌کنند.

 پس از آمدن دوباره‌ی طالبان در کابل، این نخستین ولنتاینی است که تجلیل می‌شود. مشخص نیست که افراد طالبان، فردا چه رویه‌ای را با شهروندان در پیش می‌گیرد. هر چند، خواستیم دیدگاه افراد طالبان را در گزارش داشته باشیم؛ اما موفق به این کار نشدیم.

 با همه‌ی محدودیت‌ها، شهر کابل در این روزها، رنگ قشنگی به خود گرفته است و شهروندان آن شادتر از روزهای پیش به نظر می‌رسند. گل‌های تر و تازه و خرسک‌هایی که در جلو دکان‌ها خودنمایی می‌کند، نفس تازه‌ای برای عابران می‌دهد. میثم عارفی که آمادگی کامل برای جشن ولنتاین گرفته است، می‌گوید: «هنوز زندگی در کابل، نه مرده است و ما بهانه‌های برای شادی داریم!»