مسجد منهتن در نیویورک: حساسیت عاطفی یا اسلام‌هراسی؟

عزیز رویش
مسجد منهتن در نیویورک: حساسیت عاطفی یا اسلام‌هراسی؟

ساختن مسجدی در نزدیکی محل حادثه‌ی یازدهم سپتامبر در نیویورک، ارزش‌ها، سیاست و عواطف جامعه‌ی امریکایی را به چالش کشیده است. امام فیصل عبدالرؤوف که چندین دهه ملاامام مسجدی در نیویورک بوده و از جمله‌ی مسلمانان مصلح و نیک‌نام در میان مبلغان مذهبی امریکایی محسوب می‌شود، حالا در پیشگامی جنجال‌ها و مناقشات قرار گرفته است. او دو سال پیش، به کمک یک تاجر مسلمان، ساختمان کهنه‌ای را در فاصله‌ی دو بلاک دورتر از محل برج‌های دوگانه‌ی نیویورک، به قیمت نسبتا مناسبی خریداری کرد و تصمیم گرفت که در آن مسجد و مرکز تعلیمات اسلامی ایجاد کند. این مرکز به تعبیر او بیشتر به عنوان محلی برای تلاقی و گفت‌وگو میان ادیان استفاده می‌شود و پیروان ادیان مختلف از جمله یهودان، مسیحیان و مسلمانان به طور هم‌زمان می‌توانند از آن برای عبادت، گفت‌وگو و برگزاری محافل مذهبی خویش استفاده کنند. بر علاوه‌ی آن، در این مرکز قرار است کتاب‌خانه، سالن نمایش فیلم، حوض آب‌بازی و همه‌ی سهولت‌های دیگری که در مراکز فرهنگی و تحقیقاتی وجود دارد، فراهم باشد.
امام فیصل عبدالرؤوف، در مصاحبه‌ی اختصاصی با شبکه‌ی تلویزیونی سی‌ان‌ان، این اقدام خویش را به مقصد ایجاد وفاق و نزدیکی میان بخش‌های مختلف جامعه‌ی امریکایی و التیام بخشیدن به دردهایی که از حادثه‌ی یازدهم سپتامبر ایجاد شده بود، عنوان کرد و گفت: اگر در ابتدای تصمیم به این کار می‌دانست که همچون حساسیتی در میان مردم امریکا ایجاد می‌شود؛ اصلا حاضر به انجام پروژه در این محل نمی‌شد. او تأکید کرد که این اقدامش با توجه به حقوق مسلم شهروندی مردم امریکا و مبتنی بر اصول و ارزش‌هایی است که جامعه و تمدن امریکایی بر اساس آن بنا شده است.
امام فیصل عبدالرؤوف، ادعا دارد، از دو سالی که محل ساختمان این مسجد خریداری شده و تا سال گذشته که خبر آن در صفحه‌ی اول نیویورک تایمز منتشر شد و مورد استقبال عده‌ی کثیری از پیشگامان یهود، مسیحی و بخش‌های مختلف جامعه‌ی امریکایی قرار گرفت، هیچ کسی حتا به اندازه‌ی یک تذکر کوچک نیز در برابر اقدام او واکنش منفی نشان نداد. وی گفت که مناقشه از ماه می سال ۲۰۱۰ و درست به دلایل سیاسی ایجاد شده و رفته رفته به یک موضوع حساس ملی و بین‌المللی تبدیل شد. اکنون رسانه‌های امریکایی اعلام می‌کنند که بر اساس نظرسنجی‌ها بیش از هفتاد درصد مردم امریکا اعمار این مسجد و مرکز اسلامی را در محل کنونی آن نامناسب می‌دانند. سی اِن اِن و فاکس نیوز از جمله‌ رسانه‌هایی اند که در میان مؤثرترین مبلغان مخالفت در برابر اعمار مسجد قلمداد می‌شوند و حکایت آن را به طور جدی دنبال می‌کنند. نیویورک تایمز در نقطه‌ی مقابل، قضیه را از رویکرد مثبت نگاه می‌کند و تحلیل‌های آن بیشتر به جانب اعتدال و میانه‌روی گرایش دارد. امام فیصل می‌گوید که حالا وقتی حساسیت اعمار مسجد به بیرون از مرزهای ایالات متحده انتقال یافته است، او مناسب‌ترین راه را پیشبرد و تکمیل پروژه می‌داند نه توقف و یا انتقال آن به محلی دیگر. او، می‌گوید که هر گونه اقدام منفی در برابر اعمار مسجد و مرکز اسلامی در محل کنونی آن، می‌تواند تندروان مذهبی در جوامع اسلامی را تجهیز و نیرومند سازد و بر ارزش‌ها و اصول نظام امریکایی لطمه وارد کند.
مخالفان اعمار مسجد، اغلب در میان جمهوری‌خواهان و گروهی موسوم به تی‌پارتی قرار دارند. این گروه به خصوص از سخنان بارک اوباما در تأیید اعمار مسجد بهره‌برداری سیاسی کرده و آن را به عنوان هدیه‌ی انتخاباتی او برای خود تلقی می‌کنند. تعبیراتی از قبیل محل مقدس امریکایی‌ها نیز بیشتر از سوی همین گروه دامن زده می‌شود و بارک اوباما را به مسلمان بودن و یا تشویق رادیکالیسم اسلامی متهم می‌کنند.
دیوید پترسن که در زمان حمله‌ی یازدهم سپتامبر والی نیویورک بود، یکی از جدی‌تری مخالفان اعمار مسجد و مرکز اسلامی است. او، در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان، در پاسخ به برخی از اظهارات امام فیصل که گفته بود با پیشبرد این پروژه در واقع ارزش‌ها و اصول جامعه‌ی امریکایی را برای جهان معرفی می‌کند، سخنان غیر متعارفی بر زبان آورد و گفت: «ما برای معرفی ارزش‌ها و اصول خود به حد کافی قدرت و توانایی داریم و برای این کار احتیاجی به امام فیصل و یا ساختن مسجد او نیست». این حرف او که «ما» و «امام فیصل» و «مسجد او» را از هم تفکیک می‌کرد، در عرف رایج جامعه‌ی امریکایی سخنی غیرقابل قبول به نظر می‌رسد؛ اما حساسیت موجود پیرامون موضوع ساختن مسجد از اینگونه سخنان و اظهار نظرها را به وفور روی زبان‌ها جاری می‌کند.
امام فیصل در بیان مواضع خود از لحنی آرام و منطقی استفاده می‌کند و استدلال‌هایش تنها با یک دلیل مورد حمله قرار می‌گیرد: حساسیت امریکایی‌هایی که در حادثه‌ی یازدهم سپتامبر قربانی شده اند و هفتاد در صد مردمی که در نظرسنجی‌ها با پیشبرد این پروژه مخالف اند. حمله‌ی شدیدتری که بر امام فیصل صورت می‌گیرد، این است که او در عقب چهره‌ی آرام و مسالمت‌جوی خویش، گرگ بنیادگرایی اسلامی را پنهان کرده و هدفش جز گسترش دادن نفوذ اسلام در امریکا نیست.
(ادامه دارد)