با شدت‌گرفتن جنگ در سراسر افغانستان در ماه‌های اخیر، گروه طالبان شماری از ولسوالی‌های افغانستان را سقوط داده است. گفته می‌شود که جنگ‌جویان طالب در ادامه‌ی سقوط ولسوالی‌ها به تازگی ولسوالی پاتو در دایکندی را نیز به تصرف خود در آورده اند.
بر بنیاد معلومات مقام‌های محلی، جنگ میان نیروهای امنیتی و گروه طالبان از پنج‌شنبه‌ی هفته‌ی گذشته تا اکنون در ولسوالی پاتوی دایکندی، جریان داشته و چهار پوسته‌ی امنیتی در مربوطات ولسوالی پاتو به دست طالبان افتاده است. در نتیجه‌ی تداوم جنگ، بیش‌تر از دو هزار خانواده از خانه‌های‌شان بی‌جا و در روستاهای هم‌مرز با پاتو و شهر نیلی، مرکز دایکندی، آواره شده اند.
به نقل از منابع محلی، در روستای سرتگاب، نیروهای خیزش مردمی تا آخرین مرمی در برابر گروه طالبان مقاومت کرده اند؛ اما سرانجام به دلیل نرسیدن نیروهای کمکی و کم‌بود تجهیزات نظامی، ناچار شده اند که روستا و خانه‌های‌شان را ترک کرده و آواره شوند. طالبان پس از ورد به روستای سرتگاب، شماری از خانه‌ها، دکان‌ها و خرمن‌های مردم را به آتش کشیده اند. در جریان حمله‌ی طالبان بر روستای سرتگاب ولسوالی پاتوی ولایت دایکندی، ۸ غیرنظامی، جان باخته و چند نفر دیگر زخمی شده اند.
به گفته‌ی منابع محلی، طالبان پس از ورود به این روستا، جسدهای دفن‌شده را از قبر بیرون کرده و آن‌ها را تکه‌تکه کرده اند.«متاسفانه، امروز خبر دردناک دیگری شنیده شد. طالبان اجساد شهدای منطقه سرتگاب را از قبر بیرون کرده و بدن شهدا را قطعه قطعه کردند، همان‌طور روی زمین انداختند.»
محمد، یکی از باشندگان روستای سرتگاب که تا آخرین مرمی‌اش در برابر حمله‌های گروه طالبان جنگیده است، می‌گوید؛ پس از آن که طالبان سه پوسته در مربوطات سرتگاب را محاصره می‌کنند، او و دیگر هم‌رزمانش، مجبور می‌شوند که خانه‌های‌شان را ترک کرده و از راه کوه به روستای «کیسو» و از آن جا به مرکز دایکندی، پناه ببرند.
محمد، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که به سختی خود و فامیل یازده‌نفری‌اش را به مرکز دایکندی رسانده است. محمد و هم‌رزمانش پس از حمله‌ی گروه طالبان بر پوسته‌های امنیتی، از حکومت محلی این ولایت تقاضای هم‌کاری می‌کند؛ اما تا زمانی که او در آن جا مقاومت می‌کرده، هیچ نیروی کمکی و حتا یک مرمی از سوی قمندانی امنیه‌ی دایکندی به آن‌ها نرسیده است. «مقاومت می‌کردیم، هموقه مرمی که داشتیم، مصرف کردیم. حکومت اگر کمی هم توجه می‌کرد، به مقاومت مان ادامه می‌دادیم. دست خالی بودیم، ایلا کرده و آواره شدیم.»
اکنون صدها خانواده از ولسوالی پاتو و روستاهای سرتگاپ، بیری، کاریزک، سهور و اسپرمی، خانه‌های‌شان را ترک کرده و از ترس جنگ‌جویان طالب، به روستاهای دیگر و مرکز دایکندی پناه برده اند.
بر اساس معلومات ریاست مهاجران و بازگشت‌کنندگان ولایت دایکندی، تا اکنون نزدیک به ۱۶۰۰ خانواده از روستاهای مختلف دایکندی به دلیل تهدیدات گروه طالبان و حمله‌های این گروه به روستاهای‌شان، آواره شده است.
سید ابراهیم هاشمی، رییس ریاست مهاجران و بازگشت‌کنندگان این ولایت، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که در حدود ۹۰۰ خانواده از ولسوالی پاتو به روستای کیسو، ۸۰ خانواده به شهر نیلی، ۲۰۰ خانواده در ولسوالی کجران و ۴۰۰ خانواده به روستای قخور آواره شده است. به گفته‌ی او، هر لحظه به شمار بی‌جاشدگان افزوده می‌شود.
آقای هاشمی، وضعیت بی‌جاشدگان را وخیم توصیف کرده و می‌گوید که اگر نهادهای بین‌المللی و داخلی به وضعیت بی‌جاشدگان توجه نکند، شاهد فاجعه‌ای در دایکندی خواهیم بود. «تیم‌های سروی ما به مرکز و روستاهایی که بی‌جاشدگان آمده، فرستاده شده، کمی مواد غذایی را که در ریاست مبارزه با حواث بود، میان بی‌جاشدگان توزیع می‌کنیم. مواد کافی در دست نیست. مردم بسیار زیاد بی‌جا شده است و هر لحظه شمار بی‌جاشدگان بیش‌تر می‌شود.»
پس از ۲۰۰۱، حمله‌های گروه طالبان برای تصرف و سقوط ولسوالی‌ها در کشور، بی‌سابقه بوده است. در جریان ۲۴ ساعت گذشته -شنبه، ۲۹ جوزا- شش ولسوالی در ولایت‌های فاریاب، هرات، هلمند، جوزجان و سمنگان به دست گروه طالبان سقوط کرده است. حمله‌ی گروه طالبان بر ولسوالی‌ها، باعث شده است که شمار زیادی از خانواده‌ها محل زندگی‌شان را ترک کرده و به جای دیگری آواره شوند.
چندی پیش، رضا باهر، معاون سخن‌گوی وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندگان، به روزنامه‌ی صبح کابل، گفته بود که از شروع ماه حمل تا ۱۵ جوزا –دو نیم ماه-، ۱۸۴۰۰ خانواده از خانه‌های‌شان به مرکز شهرها آواره شده اند.
ولسوالی‌های دایکندی در آستانه‌ی سقوط
به نقل از شماری باشندگان محل، ولسوالی‌های کجران، گیتی و شهر نیلی در تهدیدهای بلند امنیتی به سر می‌برد و اگر حکومت مرکزی توجه نکند، ولسوالی‌های بیش‌تری به دست طالبان سقوط خواهد کرد.
حبیب محمدی، باشنده‌ی دایکندی، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که جنگ‌جویان طالب پس از تصرف سرتگاب، به منطقه‌ی قخور حمله کردند؛ اما به همت نیروهای خیزش مردمی، عقب زده شده اند. به گفته‌ی او، ولسوالی گیزاب به دست گروه طالبان است، این گروه حمله‌هایش را از این ولسوالی به ولسوالی‌های دیگر دایکندی، گسترش می‌دهد. «در حمله بر سرتگاب، هشت نفر کشته شده اند.»
پس از حمله‌ی طالبان بر روستای سرتگاب و آواره‌شدن صدها خانواده، ترس و وحشت میان شماری از روستاهای دایکندی رخنه کرده است. محمدی می‌گوید که شماری از باشندگان کاریزک، تمزان، قخور نیز خانه‌های‌شان را رها کرده است.
هم‌چنان گروه طالبان به شماری از روستاها، نامه فرستاده است که دو گزینه دارند؛ نخست این که تسلیم شوند؛ دوم این که با جنگ‌جویان طالبان بجنگند. نعمت‌الله، یکی دیگر از باشندگان سرتگاب که اخیرا به اثر حمله‌های طالبان از خانه‌اش بی‌جا شده، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که گروه طالبان به روستاهای بیری، کاریزک، سهور، تمزان، اسپرمی و غیره، نامه فرستاده اند که تصمیم‌های‌شان را مبنی بر تسلیم‌شدن و یا جنگیدن در برابر این گروه بگیرند. به گفته‌ی او، در روستای بیری، نیروهای امنیتی نیست و مردم نمی‌توانند در برابر حمله‌ی طالبان تاب بیاورند. «به آن جا زنگ زده بودم، یک تعداد خانه‌های‌شان را رها کرده و تعداد کمی که باقی مانده، تصمیم گرفته اند که به گروه طالبان تسلیم شوند.»
یک کوتل در میان ولسوالی پاتو و شهر نیلی- مرکز دایکندی، فاصله وجود دارد. محمدی می‌گوید که نیروهای دولتی در همان جا مقاومت می‌کنند؛ اگر نیروهای کمکی و تجهیزات جنگی به آن‌ها نرسد، جنگ‌جویان طالب مرکز ولایت را نیز تصرف خواهند کرد.
«مقامات محلی دایکندی، جلسه‌ی نظامی ندارد»
ده روز از حمله‌ی گروه طالبان بر ولسوالی پاتوی دایکندی می‌گذرد، جنگ در شماری از روستاهای اطراف شهر نیلی جریان دارد و صدها خانواده از ولسوالی پاتو آواره شده اند؛ اما راشیده شهیدی، والی این ولایت، در تویتی خطاب به باشندگان دایکندی، نوشته است که ولایت دایکندی مانند سایر مناطق با چالش روبه‌رو شده است؛ اما این چالش به حدی نیست که در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی بازتاب پیدا می‌کند. «من از تمام هم‌وطنانم به خصوص دایکندی‌والان عزیز، می‌خواهم که تربیون دشمن نشوند و به شایعات دامن نزنند.»
تویت والی دایکندی در پیوند به حملات اخیر طالبان بر ولسوالی پاتوی این ولایت.
با این حال، شماری از اعضای مجلس نمایندگان مقام‌های محلی را متهم می‌کنند که برنامه‌ا‌ی برای مبارزه با جنگ‌جویان طالبان ندارد. سیدداوود ناصری، نماینده‌ی مردم دایکندی در مجلس نمایندگان، می‌گوید که رهبری حکومت محلی دایکندی، به حمله‌ی گروه طالبان هیچ توجهی ندارد و حتا جلسه‌ی امنیتی‌ای را در این زمینه، دایر نکرده است. «ولایت هیچ توجه نداره، جلسه‌ی نظامی نداره، از والی گرفته تا قمندان امنیه و مسؤولان امنیت ملی، بین خود وحدت ندارند.»
آقای ناصری در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که در زمان حمله‌ی طالبان بر سرتگاب، یک هاوان از مرکز برای ولسوالی پاتو فرستاده شده بود؛ اما قمندان امنیه‌ی این ولسوالی، اجازه نداده که هاوان به سنگر نبرد، برده شود. به گفته‌ی او، نیروی نظامی به اندازه‌ی کافی در شهر دایکندی وجود دارد؛ اما هماهنگی کافی میان مسؤولان امنیتی، خلایی است که باعث پیش‌روی طالبان شده است. «دایکندی و به خصوص ولسوالی پاتو کوهستانی است، در زمان حاکمیت طالبان، این گروه نتوانسته بود، به آن جا نفوس کند، اگر هماهنگی لازم باشد، طالبان نمی‌توانستند ولسوالی پاتو را سقوط و مرکز دایکندی را تهدید کنند.»
از سویی هم، پلیس ولایت دایکندی، تأیید می‌کند که چهار پایگاه نیروهای امنیتی در مربوطات ولسوالی پاتو به دست گروه طالبان افتاده است. گل‌آغا سجادی، سخن‌گوی پلیس دایکندی، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که چهار پایگاه نیروهای امنیتی به دست طالبان افتاده؛ اما مرکز ولسوالی پاتو هنوز سقوط نکرده است.
باشندگان محل و آقای ناصری، تأیید می‌کنند که ولسوالی پاتو به دست گروه طالبان افتاده است. ناصری می‌گوید که ولسوال پاتو، پس از آن که نیروی کمکی به این ولسوالی فرستاده نمی‌شود، ناچار می‌شود با خانواده‌اش ولسوالی را ترک کرده و به مرکز دایکندی پناه بیاورد و اکنون در مرکز دایکندی به سر می‌برد.
سخن‌گوی پلیس دایکندی، هم‌چنان تصریح می‌کند که هیچ نیروی کمکی و تجهیزات نظامی از پایتخت به این ولایت فرستاده نشده است. «سه و چهار پوسته به دست طالبان افتاده، در سرتگاب که مردم از آن جا رفته و ساحه در کنترل طالبان قرار دارد، همه چه زیر نظر پلیس است. نیروی پولیس هم کم است و از کابل، نیروی کمکی زمینی و هوایی نرسیده.»
دایکندی، ۹ ولسوالی؛ پاتو، سنگ‌تخت، کجران، میرامور، گیتی، خدیر، اشترلی، گیزاب و شهرستان دارد. گیزاب و کجران هم‌مرز با ولایت هلمند است که فعالیت گروه طالبان در این ولسوالی‌ها زیاد است. خدیر، گیتی و سنگ‌تخت، ولسوالی‌های غربی و شمال‌غربی ولایت دایکندی با غور مرز مشترک دارد. بر اساس گزارش رسانه‌ها از ولایت غور، به جز ولسوالی لعل‌وسرجنگل، در همه‌ی ولسوالی‌های این ولایت، جنگ میان نیروهای امنیتی و گروه طالبان جریان دارد. با این حال، دایکندی که از جنوب با ارزگان، جنوب‌غرب با هلمند و شمال و غرب با ولایت غور هم‌مرز است، از سه طرف در محاصره‌ی طالبان قرار دارد.
