نویسنده: جورجی کوهال شیفلی
منبع: اوکراین
برگردان: ابوبکر صدیق
تویت دونالد ترامپ در هشتم اکتبر، نشان می‌دهد که او به استثنای حفظ شمار اندک نیروها در افغانستان، سایر نظامیان خود را تا کریسمس (پیش از ۲۵ دسامبر) از این کشور بیرون می‌کند.
پیش از این نیز، امریکا به کاهش نیروها از ۱۲۰۰۰ به ۴۵۰۰ تن تا پایان سال تاکید کرده بود. به شمول امریکا و اوکراین، نظامیان ۳۸ کشور در کنار ناتو، در ساختار نیروهای «حمایت قاطع» مشوره‌دهی و آموزش نیروهای امنیتی افغانستان را به پیش می‌برند.
در چنین حالتی بود که در سال ۱۹۸۹، اتحاد جماهیر شوروی (USSR) به صورت مشروط افغانستان را ترک کرد؛ عین بی‌ثباتی ۳۱ سال پیش در افغانستان حاکم بود. ترامپ ریسک و اشتباه رهبران شوروی را تکرار می‌کند. قسمی که در اثر این اشتباه مجاهدان نیروهای دولتی را شکست دادند که در نتیجه، بیش از ۱۵۰۰۰ سرباز شوروی، به شمول ۳۰۰۰ سرباز اوکراینی در آن جنگ، جان باختند.
تصمیم ترامپ
دونالد ترامپ روی تقسیم‌اوقات توافق‌نامه‌ی ۲۲ فبروری که میان زلمی خلیل‌زاد و ملابرادر در دوحه – قطر امضا شده است تاکید دارد: « تمام نیروهای خارجی تا می ۲۰۲۱ افغانستان را ترک کنند». در میان سایر موضوعات، تبادل زندانیان طالبان برای آغاز گفت‌وگوها در اولویت قرار داشت؛ در حالی که تعهد طالبان برای بریدن از القاعده و سایر نهادهای تروریستی و خودداری از پناه‌دادن به این گروه‌ها در افغانستان از گزینه‌های درشت این توافق‌نامه به شمار می‌رود.
منابع محرم گفته اند که برخی از موضوعات اضافه نیز، در این توافق‌نامه ذکر شده است؛ به اساس آن، امریکا می‌تواند پس از خروج از افغانستان، مکان‌های تروریستی را که در ساحه‌های دوردست زیر کنترول طالبان باشند، مورد هدف و بم‌باران هوایی قرار دهد.
اشتباه این است که پافشاری دونالد ترامپ برای خروج از افغانستان به دلیل جذب افکار عامه برای انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا است و به آن، کم‌تر از سه هفته فرصت باقی مانده است و هدف به دور دوم بردن انتخابات است.
با این حال به نظر می‌رسد ترامپ میدان را به جوبایدن، رقیب حزب دموکراتش واگذار کند. پس از مناظره‌ی ۲۹ سپتامبر تفاوت ۱۶درصدی در نظرسنجی میان دو نامزد رونما شده است. جوبایدن، نامزد حزب دموکرات در ایالت‌های پنسلوانیا، فلوریدا، اوهوا، اواهی، ناوادا، ویکانسین و میشیگان که در سال ۲۰۱۶ بیش‌ترین رای دونالد ترامپ را تشکیل می‌داد، نسبت به او پیشی گرفته است.
با توجه به این تفاوت، دونالد ترامپ تصمیم گرفته است که تعهد خود را برای پایان‌دادن به جنگ «نافرجام»، پایان دهد. جنگ افغانستان که در ۲۰۰۱ شروع شد، یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های تاریخ امریکا است. در این جنگ ۲۴۰۰ سرباز امریکایی جان باخته اند. بزرگ‌ترین جریان ضد جنگ در امریکا حزب دموکرات‌ها است.
تلفات گسترده‌ی نظامیان امریکایی در افغانستان و عراق در حکومت «W بوش» یکی از دلایل ناکامی «جان مکین»، نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ۲۰۰۸ بود.
دونالد ترامپ تلاش دارد تا شکست مبارزه با کرونا و پالیسی خارجی خود را با کاهش نیروها در جهان جبران کند. در سال‌های اخیر امریکا روند کاهش نیروها را از عراق و جرمنی اعلام کرد، اخیرا شمار زیاد نیروهای خود را از سوریه نیز بیرون کشیده است.
ثمره‌ی جنگ
هدفی که ۱۹ سال پیش امریکا برای افغانستان تعیین کرده بود، هنوز به دست نیامده است و این زمان مناسب برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان نیست؛ زیرا این کشور هنوز به هم‌کاری نیاز دارد. اداره‌ی بوش می‌خواست «رژیم تیوکراتیک» طالبان را که از سال ۱۹۹۶ – ۲۰۰۱ در این کشور حاکم بود، نابود کند و این کشور را از وجود شبکه‌ی القاعده که حمله‌ی ۱۱ سبتامبر را بر دوش گرفته بود، پاک کنند.
هم‌چنان حضور نظامی در افغانستان فشار فزیکی‌ای به ایران بود و به نفوذ امریکا بر کشورهای آسیایی و منطقه‌ای ارتباط داشت که چین و روسیه در آن‌جا قدرت بیش‌تر دارند. جغرافیای افغانستان برای انتقال «پایپ‌لاین» نفت از کشورهای ترکمنستان و روسیه برای پاکستان – هند مناسب است. مبارزه با قاچاق مواد مخدر و تولید غیرقانونی هیرویین بخشی از این اهداف بود.
این اهداف به صورت کلی به دست نیامده است، تروریستان به عنوان یک تهدید در افغانستان باقی اند. حکومت با ارزش‌های غربی غنی به بیش‌تر از ۳۰ درصد از اراضی افغانستان حاکمیت دارد؛ در حالی که ۲۰ شبکه‌ی ترروریستی به شمول القاعده، حقانی و داعش در این‌جا حضور دارند. از جنوری تا سپتامبر ۲۰۱۹، ۱۶۰۰تن در حملات تررویستی و بیش‌تر در ساحه‌های دوردست کشته شده اند. طالبان با حدود ۶۰ هزار جنگ‌جو به ۲۰ درصد از ساحه‌های دوردست افغانستان حاکمیت دارند. آمار گروه داعش نیز به ۲۰۰۰ – ۲۵۰۰ تن می‌رسد.
قاچاق مواد مخدر هنوز یک چالش است؛ در سال ۲۰۱۹، ۶۷ هزار تن تریاک در افغانستان تولید شده است که ۲۰ درصد افزایش را نسبت به سال‌های گذشته نشان می‌دهد. ارزش‌های دموکراسی در این کشور، نهادینه نشده است. دولت افغانستان مملو از فساد اداری است و برخی از رهبران آن در مسایل بین‌المللی از موقف امریکا دفاع نمی‌کنند. در ۲۰۱۴ حامد کرزی، رییس‌جمهوری پیشین از نتیجه‌ی همه‌پرسی شبه‌جزیره کریمیه حمایت کرد.
ترامپ اشتباه گرباچف را تکرار می‌کند
به نظر می‌رسد پس از خروج امریکا و سایر نیروهای خارجی از افغانستان، طالبان توافق‌نامه با امریکا را نقض کرده و تلاش به نابودی { حکومت کنونی} کنند. این اتفاق در تاریخ افغانستان تجربه شده است. در ۱۹۹۲ مجاهدان نظام جمهوری دموکراتیک را که به حمایت از شوروی استوار بود، نابود کردند؛ در حالی که پیش از خروج نیروها در دسامبر ۱۹۸۹، نیروهای رییس‌جمهور نجیب‌الله به شدت از شهرهای مهم دفاع می‌کردند.
پس از کودتای شهنواز تنی، وزیر دفاع در مارچ ۱۹۹۰ و محلق‌شدن جنرال دوستم در ۱۹۹۲به نیروهای مجاهدان، اعضای حکومت وقت این صلابت را از دست دادند و نیروهای مخالف کنترل را به دست گرفتند.
احتمال تکرار چنین وضعیتی وجود دارد؛ دکتر اشرف غنی در جایگاه داکتر نجیب‌الله و طالبان در موقعیت مجاهدان قرار گیرند.
در حالی که گفت‌وگوها میان { هیأت مذاکره}ی دولت افغانستان و طالبان در قطر در ۱۲ سبتامبر آغاز شد؛ اما پیشرفت قابل ملاحظه‌ا‌ی در این روند به نظر نمی‌رسد. اگر دولت افغانستان به حفظ نظام کنونی پافشاری می‌کند، طالبان به استقرار امارت سال ۱۹۹۶ – ۲۰۰۱ و جاری‌سازی شریعت تاکید می‌کنند. طالبان با آموزش و کار زنان مخالف بودند و این حکم را در ساحات زیر کنترل خود اجرایی کردند.
فرجام هر حرفی در گفت‌وگوها برای هرکس این است؛ صلح مهم‌تر از جنگ است. با این‌که نیروهای امنیتی – دفاعی افغانستان ( ارتش، امنیت و پولیس) به۳۵۰ هزار تن می‌رسد که به صورت عادی بهتر از طالبان قدرت دارند؛ اما وحدت نظر میان امریکایی‌ها در رابطه به آموزش نیروهای افغانستان وجود ندارد. جمیس متیس، وزیر دفاع پیشین امریکا و رابرت گیتس در مورد نیروهای افغانستان محافظه‌کارانه سخن گفته اند. در ماه آگست نیروهای امنیتی – دفاعی افغانستان بیش از صدها تن از گروه تررویستی طالبان را در ولایت‌های فاریاب، کندز، بغلان، بدخشان، نمیروز و ننگرهار کشته اند.
تامس جانسن عضو نیروهای استخباراتی امریکا که در کندهار خدمت کرده، رایان کاکر سفیر پیشین امریکا در افغانستان، گلوینو مشاور قوت‌های نظامی افغانستان و سمراسکی، مشاور وزارت دفاع امریکا، توانایی نیروهای افغانستان را برای دفاع از این کشور مورد پرسش قرار داده اند. آنان از فساد گسترده و نبود رویکرد مسلکی به ویژه در بخش برنامه‌ریزی عملیات نام برده اند.
به اساس گفته‌های جاناندین اسکوردین «Jonathan Schorden»، رییس نهاد غیر دولتی امریکا « مرکز ثبات و توسعه»، نیروهای امنیتی خاص افغانستان از تجهیزات خوب و حمایت مردم برخور دار استند؛ اما با خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، نظامیان امریکایی آموزش نیروهای خاص و خلبان‌های نیروهای افغانستان را نیز متوقف می‌کنند.
دیدگاه‌ها این است که تاخیر محمداشرف غنی در آزادسازی زندانیان طالبان، جهت نزدیکی به زمان نتیجه‌ی انتخابات امریکا بود؛ زیرا غنی این را درک کرده که بدون حمایت امریکا نمی‌توان پیش رفت.
پس از ۲۰۱۴ ،۴۵هزار نیروی امنییت قربانی شده اند؛ در حالی که ارتش و پولیس حمایت کامل امریکایی‌ها را با خود دارند. پس از ۲۰۰۲ امریکا، ۸۳ بیلیون دالر در بخش تجهیز و آموزش نیروهای افغانستان هزینه کرده است و نیروهای هوایی امریکا زیر اداره‌ی ترامپ نسبت به بارک اوباما، حملات بیش‌تری را علیه طالبان انجام داده اند.
تمام طالبان طرف‌دار آتش‌بس نیستند؛ برخی از آنان سلاح خود را گذاشته و به حکومت پیوسته اند؛ چنان‌چه ۳۰۰ جنگ‌جوی شان در سرپل و بلخ به دولت پیوستند؛ اما شماری به سبوتاژ این روند کمر بسته اند و حملات تروریستی را راه‌اندازی می‌کنند. به اساس اطلاعات وزارت داخله، طالبان پس از امضای توافق‌نامه، ۳۸ حمله‌ی تروریستی را در ماه‌های فبروری و آگست انجام دادند. در جریان گفت‌وگوهای دوحه، طالبان ۱۶ نظامی را در شرق افغانستان کشتند؛ اگر امریکا به زودی افغانستان را ترک کند، آنان جرأت بیش‌تر برای افزایش حملات پیدا خواهند کرد.
اگر جوبایدن برنده‌ی انتخابات امریکا باشد، با خروج نیروهای امریکایی از افغانستان مخالفت خواهد کرد؛ در حالی که ترامپ روی پایان‌دادن به جنگ «نافرجام» پافشاری دارد؛ اما اگر طالبان در افغانستان به قدرت برسند، این پرسش‌ها در رابطه به ورود امریکا به افغانستان وجود دارد؛ چرا نیروهای امریکایی خون ریختند و به جز نمایشگاه مرگ نظامیان امریکایی، از این جنگ چه حاصلی به دست آمد؟
پیش از این در پایان جنگ ویتنام؛ زمانی که امریکا ویتنام شمالی را در ۱۹۷۵ ترک کرد و ویتنام جنوبی به آن دست یافت. یک سال پس از خروج از عراق در ۲۰۱۳، گروه داعش ظهور کرد، این پرسش در جامعه‌ی امریکا بروز کرد و در نتیجه، دیدگاه مخالفت با فرستادن نیروهای نظامی در جنگ‌های بیرونی در حال شکل‌گیری است؛ حتا اگر برای حفاظت از امنیت بین‌المللی ضروری باشد.
یادداشت: این نوشته، پیش از این با عنوان « جنگ داخلی؛ آیا افغانستان آماده‌ی خداحافظی با نظامیان امریکایی است؟» در سایت «اوکراین» به زبان انگلیسی منتشر شده است.
