نویسنده: لطیف آرش
اشاره:
در ماه عقرب سال روان، مرکز آموزشی کوثر دانش و دانشگاه کابل، حدف حملات مسلحانه و انتحاری قرار گفت. در نتیجه‌ی این حملات، بیش از صد دانش‌آموزش و دانش‌جو، کشته و زخمی شدند. مسوولیت این حملات را گروه ولایت خراسان شاخه‌ی داعش به عهده گرفت.
گروه دولت اسلامی در ولایت خراسان، از بدو تاسیس به گونه‌ی سیستماتیک غیرنظامیان را مورد حمله قرار می‌دهد و تا اکنون تلفات سنگینی را به آن‌ها وارد کرده است. از دو سال به این‌سو، حملات این گروه بر مراکز آموزشی و نهادهای تعلیمی و تحصیلی متمرکز شده است؛ حمله به مرکز آموزشی کوثر و دانشگاه کابل، مصداق بارز آن است.
پرسش اساسی این است که چرا داعش، نهادهای تحصیلی و آموزشی را مورد هدف قرار می‌دهد؟ در این نوشته در پی یافتن پاسخ به این پرسش استم.
سرخط خبرها
ابو مصعب الزرقاوی، رهبر شاخه‌ی القاعده در عراق و بنیان‌گذار اولیه‌ی گروه داعش، به این باور بود که نصف جنگ توسط رسانه‌ها به پیش برده می‌شود؛ از همین رو، شاخه‌ی القاعده تحت رهبری رزقاوی، بر خلاف پالیسی سازمان القاعده، مراکز غیرنظامی و حساس مانند (مسجد، تکیه‌خانه‌ها، تجمع‌های مذهبی، مراکز آموزشی و…) را مورد حملات انتحاری و انفجاری قرار می‌داد؛ در نتیجه، صدها غیرنظامی جان می‌باخت و حملات این گروه سرخط خبرهای رسانه‌های بزرگ قرار می‌گرفت.
گروه داعش در ولایت خراسان، عراق و سوریه، از همین تکتیک زرقاوی پیروی کردند و در طول سال‌ها حضور شان در عراق، سوریه و کشورهای اسلامی، تجمع‌های غیرنظامی را به گونه‌ی متواتر و سیستماتیک، هدف حمله قرار دادند. حملات آن‌ها در کشورهای اسلامی، از پوشش وسیع رسانه‌ها برخوردار می‌شد و به همین خاطر در چهار سال پسین، به سلطان خبرهای سیاه جهان و کشورهای اسلامی تبدیل شده است.
شاخه‌ی خراسان داعش نیز، از زمان تشکیل بالای مکان‌هایی حمله کرده است که بیش‌ترین پوشش خبری را داشته است؛ حمله به دانشگاه کابل و مرکز آموزشی کوثردانش در این اواخر، برای داعش بزرگ‌ترین پوشش خبری را داشته است و حتا رسانه‌های معتبر جهان، از این حملات گزارش‌های معتدد به نشر رساندند.
اظهار موجودیت
ولایت خراسان گروه دولت اسلامی، در ۲۰۱۵، در آن‌سوی خط دیورند، شکل گرفت. در اوایل ۲۰۱۶، فعالیت‌های نظامی این گروه در ولایت ننگرهار آغاز و آهسته آهسته، دامنه‌ی فعالیت آن به ولایت‌های کنر، جوزجان، زابل و لغمان گسترش یافت.
فعالیت نظامی شاخه‌ی خراسان داعش در روستا‌های دور افتاده ولایت ننگرهار و کنر، توجه مردم و حکومت افغانستان را به خود جلب نکرد.
داعش، نخستین حمله‌ی انتحاری خود را در سال ۲۰۱۶، بالای اعضای جنبش روشنایی در کابل سازمان‌دهی و اجرا کرد. پس از همین حمله بود که نام گروه داعش یا دولت اسلامی، در افغانستان بر سر زبان‌ها افتاد. حملات این گروه در میان سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ در سراسر افغانستان ادامه یافت و بزرگ‌ترین حملات انتحاری بر غیرنظامیان در غرب کابل سازمان‌دهی شده که تلفات ملکی زیادی را داشته است.
حکومت افغانستان، نیروهای خارجی و گروه طالبان، علیه داعش از ۲۰۱۶ به این سو، عملیات گسترده‌ی نظامی را راه‌اندازی کرد که در نتیجه‌ی آن، رهبران و فرماندهان ارشد نظامی این گروه کشته شدند و جفرافیای بزرگ خود را در شرق و شمال کشور از دست داد.
در اوایل ۲۰۲۰، حکومت افغانستان از دست‌گیری اسلم فاروقی -رهبر ولایت خرسان-، خبر داد. دست‌گیری اسلم فاروقی، بزرگ‌ترین ضربه را بر پیکر این گروه وارد کرد که سبب ایجاد اختلاف عمیق در بدنه‌ی ساختار آن شد.
پس از دست‌گیری اسلم فاروقی، چندین فرمانده و قاضی این گروه در شرق کشور از سوی نیروهای امنیتی کشته و دست‌گیر شدند.
گروه داعش با انجام حملات بر مراکز آموزشی و تحصیلی خبرساز، می‌خواهد به جهان این خبر را مخابره کند که با وجود ازدست‌دادن جفرافیا و رهبران این گروه، هم‌چنان در افغانستان حضور فعال و توانایی راه‌اندازی حملات مرگ‌بار را دارد.
کفرآلود خواندن نظام آموزش‌وپرورش
گروه دولت اسلامی که در عراق و سوریه مستقر است، نظامی آموزشی کشورهای اسلامی در خاورمیانه و سراسر جهان اسلام را کفرآلود و شرک‌آمیز می‌خواند. این گروه به این باور است که نظام آموزشی این کشورها به شخصیت‌ها و رهبران سیاسی می‌تازد؛ در حالی‌که باید به تکریم و تحسین احکام الهی بپردازد و مزایای تطبیق شریعت اسلامی را برای دانش‌آموزان و دانش‌جویان شرح بدهد.
به نظر داعش، نظام آموزشی موجود در کشورهای اسلامی، ارتباط و مراوده با غرب را جایز می‌داند و به ستایش تمدن غربی می‌پردازد. داعش هم‌چنان نظام آموزشی جهان اسلام را متهم به توجیه تبعیض موجود در کشورهای اسلامی می‌کند و این مراکز را جزو اهداف نظامی می‌داند.
شاخه‌ی خرسان این گروه نیز با پیروی از هسته‌ی مرکزی داعش، به مراکز آموزشی و تحصیلی حمله و آن را توجیه شرعی می‌کند.
نتیجه‌گیری
گروه داعش، از حمله بر مراکز غیرنظامی، به خصوص مراکز آموزشی هدف چند‌بعدی دارد. از دید این گروه، تمام مراکز آموزشی و تحصیلی مکان‌های کفرآمیز و شرک‌آلود استند و حمله بر آن‌ها را توجیه شرعی می‌کند. حمله بر این مراکز آموزشی و تحصیلی، سرخط خبرهای رسانه‌های داخلی و خارجی قرار می‌گیرد و این مساله برای داعش از اهمیت بالایی برخوردار است. ناامن‌سازی تمام جفرافیایی که داعش در آن حضور فزیکی و نامریی دارد، سبب ایجاد ترس و رعب در دل ساکنین آن می‌شود. این کار، باور ساکنین آن‌جا را به مقام‌های حکومت با گذشت هر روز کم می‌کند و این یکی از تکتیک‌های داعش به شمار می‌رود.
