درد هر کس به خودش مربوط است

این روزها همه جا سخن از کرونا است، از آماری که ممکن است به شدت غیر واقعی باشد، از بحرانی که بسیار نزدیک است و شاید در پانزده روز آینده به یک اپیدمی وحشتناک بدل شود، از سرخوشی و دست‌کم گرفتن مرگ، از بها ندادن به جان آدم‌ها و از اصطلاح تازه به میان آمده‌ی «احمق کرونایی».

به تازگی به کسانی که کرونا را جدی نمی‌گیرند، بهداشت را رعایت نمی‌کنند و یا دست به احتکار می‌زنند، احمق کرونایی می‌گویند و در برخی کشورها مثل افغانستان به کسانی هم که نگران کرونا استند و آن را جدی می‌گیرند، «خدا ناترس» گفته می‌شود.

سؤال اصلی این روزها این است که چرا مردم افغانستان به اندازه‌ی کافی کرونا را جدی نگرفته اند؟ جواب شاید ریشه در بسیار چیزها داشته باشد. بافت اجتماعی، نظام سیاسی، قبیله‌گرایی، باورهای سنتی، ملت نشدن، نبودن روحیه‌ی ملی و حس وطن‌دوستی واقعی و پراکندگی که در این سرزمین همیشه بوده است.

زنده یاد «عفیف باختری»، گفته بود، «شهر از درد به خودش می‌پیجد – درد هر کس به خودش مربوط است» و این حرف درستی است که ریشه در بسیار چیزها دارد. در یک جامعه‌ی که هر روز به دلایل گوناگون می‌میرد، مرگ مثل یک‌همزاد همیشه با او است و هر کجا می‌تواند قتل‌گاه او باشد، بدون آن که دلیلی برای آن وجود داشته باشد، در یک جامعه‌ی فقیر، در به در، دارای مشکلات روحی- روانی و عصبی، ارزش جان آدم‌ها پایین می‌آید و جان آدمی کم‌بهاتر از کلوخ می‌شود. نظام آموزشی ناقص که خشونت را ترویج و انسان دوستی را فراموش می‌کند نیز از دلایل دیگر است، نبودن عدالت اجتماعی و فرصت‌های برابر که موجب به وجود نیامدن حس مالکیت در این سرزمین شده است، همه از دلایل بها ندادن به جان آدمی است. مردم می‌دانند اگر به کرونا مبتلا شوند، موجب مرگ ده‌ها نفر دیگر می‌شوند؛ اما بازهم به آن بی‌توجه اند؛ چون درد هر کس به خودش مربوط است.

انسان امروزی به خصوص کسانی که درس خوانده اند و به وسائل ارتباط جمعی دست‌رسی دارند می‌دانند که کرونا تنها در ایتالیا و چین ۸۷۴۶ نفر را کشته است؛ اما هم چنان به عنوان عامل خطرناک انتقال ویروس عمل می‌کنند.

متخصصان پزشکی می‌گویند که ویروس کرونا وزن دارد و بزرگ است؛ برای همین در هوا نمانده و به زمین سقوط می‌کند. وقتی شما آن‌جا باشید، این ویروس به شما می‌چسبد و ممکن است از طریق شما (بدن، لباس، وسیله و…) به جای دیگری منتقل شود. کسانی که مقاومت بدنشان پایین است، وقتی ویروس وارد بدنشان شود، پس از یک دوره استراحت، فعال می‌شود و علائمش را نشان می‌دهد؛ اما اگر مقاومت بدن تان بالا باشد، شما مریض نیستید؛ اما عامل انتقال بسیار خطرناک استید؛ چون دیگران شما را سالم می‌بینند و شما نیز چنین تصوری دارید.

در روزهای گذشته، افراد تحصیل‌کرده‌ی زیادی برای تفریح به کوه‌ها و تفریح‌گاه‌ها رفتند و از شادی‌ و باهمی‌شان عکس و تصویر در صفحه‌های اجتماعی گذاشتند. آن‌ها احتمالا نمی‌دانستند که ممکن است، پیش از حضور آن‌ها در همان‌جاها، افراد مریض و مصاب به کرونا نشسته باشند که سالم هم بوده اند. در تمام دنیا تلاش‌ها برای آن است که زنجیره‌ی انتقال و گسترش ویروس را قطع کنند؛ چون نمی‌توانند جلو آن را بگیرند و یا آن را با دوا و یا واکسن از بین ببرند. می‌گویند باید زنجیره‌ی انتقال را از بین برد و این زنجیره، زمانی قطع می‌شود که توسط افراد ناقل به جاهای جدید و انسان‌های سالم منتقل نشود.

افغانستان به مرحله‌ی شیوع گسترده و پخته شدن ویروس کرونا نزدیک می‌شود، به مرحله‌ی شیوع همه‌گیر و بدل شدن کرونا به یک اپیدمی. در دو سه روز گذشته، سرعت افراد مبتلا به کرونا در کشور ناگهان زیاد شده و حالا به ۴۰ نفر رسیده است. تا دیشب فوتی نداشتیم که حالا داریم. شاید زمانی که شما این مطلب را می‌خوانید، هم تعداد فوتی‌ها زیاد شده باشند و هم مبتلایان بیشتری نتیجه‌ی آزمایش شان مثبت شده باشد.

در گذشته شیوع کرونا در چند ولایت بود، حالا ولایت‌های بیشتری درگیر این بلای جهانی شده است. تا چند روز پیش می‌گفتند در کابل کرونا نیست؛ اما حالا اعلام کرده اند که شهر بی در و پیکر و هفت میلیونی کابل نیز در اختیار کرونا است.

کارشناسان بهداشتی می‌گویند با یک‌دیگر روبوسی نکنید، دست ندهید، از خانه بیرون نشوید، در جاهای مزدحم نروید، در عروسی، مسجد و اماکنی که ممکن است موجب گسترش کرونا شود، شرکت نکنید؛ اما ما می‌گوییم، مردم چه می‌گویند اگر چنین کنیم. «کسی که از خدا می‌ترسد، از کرونا نمی‌ترسد.»

می‌گویند مراسم عروسی برگزار نکنید؛ اما هوتل‌ها و سالن‌های عروسی چراغ‌های بیرون را خاموش کرده و به خاطر پول، جان تمام مردم را با خطر روبه‌رو می‌کند. در کشورهای دیگر، آدم‌های متمول و تاجران ملی، ساختمان‌های مثل هوتل، سالن عروسی، ورزشگاه و… را برای درمان بیماران در اختیار حکومت قرار می‌دهند؛ اما ما هم‌چنان دنبال سود و فایده استیم.

دکان‌داران ما بوری آرد را از ۱۶۵۰ به ۲۵۰۰ می‌رسانند و دواخانه‌ها ژل ضد عفونی کننده را از ۸۰ به ۶۰۰ افغانی. جالب است که حکومت آرد فروش را به زندان می‌برد و با دوا فروش کاری ندارد. انگار که فقط بالا بردن قیمت آرد گناه است و یا احتکار مواد ضد عفوفی کننده و شوینده که برای سلامتی مردم نیاز است، گناه و تخلف نیست.

در این سرزمین، هم چنان درد هر کس به خودش مربوط است.