ما مردم افغانستان در این سال‌های جنگ اصلا از یاد برده ایم که می‌توانیم در برابر سرزمینی که تا چندین نسل ما را در خاک خود جای داده و فرزندان مان را قرار است پرورش بدهد، چگونه از داشتن این سرزمین دچار غرور نشویم. سرزمین مادری چنان جذابیتی در خود پنهان دارد که هر کسی که در جغرافیای همان سرزمین به دنیا بیاید، خود را متعلق به همان سرزمین یا جغرافیا حس می‌کند.
رابطه‌ی هر انسان با سرزمین مادری‌اش یک رابطه‌ی دوسویه است و اگر همان میزان وجود ساکنان یک سرزمین به او هویت می‌دهد باید ساکنان این سرزمین‌ها هم در خدمت مادروطن باشند. هر ساکن این سرزمین باید «غرور ملی» خود را حفظ کند تا قابل احترام باشد. پس «غرور ملی» در مبحث سیاست و رفتارهای اجتماعی بسط داده می‌شود به ساکنان آن سرزمین که تا چه حد می‌توانند حافظ این غرور باشند.
اما این طور که معلوم است تا این دَم ما محافظان خوبی برای غرور ملی مان نبودیم که حالا از شرق تا جنوب و از جنوب تا غرب افغانستان را کلدار و تومان گرفته که واحدهای پول پاکستان و ایران ست. در واقع تمام کشورهایی که با مرزهای سیاسی مشخصی از یک‌دیگر تفکیک شده اند، دارای یک واحد پول ملی استند که با استفاده از این واحد پولی در خرید و فروش و معاملات روزانه از آن استفاده می‌کنند.
پول ملی در واقع در نظام اقتصادی و نظام سیاسی به مثابه‌ی غرور ملی یک سرزمین است؛ اما دیده شده است که در ولایت‌های جنوبی، غربی و جنوب-شرقی افغانستان، اکثر ولایت‌ها پتانسیل این را دارند که مردم از پول افغانی استفاده نکنند و به جای آن از تومان و کلدار استفاده کنند. پول‌هایی که نسبت به چند سال پیش امسال در بدترین حالت ارزی خود قرار دارند؛ یعنی ارزش ارزی کلدار و تومان هم اکنون از واحد پول کشور مان پایین‌تر است. با این که در سال‌های اخیر بارها در خبرها شنیدیم که چه بلایی بر سر غرور ملی مان آورده اند؛ اما هیچ گاه نشده است که به رگ غیرت ما افغانستانی‌ها بر بخورد و اجازه ندهیم تا کلدار و تومان، واحدهای پول کشورهای پاکستان و ایران در داخل مرزهای سیاسی مان قابل اعتبار باشد و یک تحریم سرتاسری در این زمینه به راه بیندازیم.
دو روز پیش در ولایت خوست حکومت محلی این ولایت اعلام کرد که آنان کارزار جدی‌ای برای منع انجام معاملات با کلدار را به راه انداخته اند و درست همین نگرانی را هم چندی پیش مسؤولان ولایت‌های هرات، فراه و نیمروز به خاطر رایج شدن پول تومان داشتند که در هر صورت این گونه موضوعات را باید حکومت مرکزی و به خصوص بانک مرکزی افغانستان (دافغانستلن بانک) جدی بگیرند و برنامه‌های جدی‌ای را برای عدم استفاده‌ی کلدار و تومان در معادلات روزانه‌ی شهروندان افغانستان روی دست بگیرند.
برای این هدف، می‌تواند قدم اول این باشد که تمام شهروندان را از طریق اعلانات رادیویی و تلویزیونی آگاهی‌دهی کنند تا هم‌وطنانی که به جدیت این موضوع پی نبرده اند، آگاهی به دست بیاورند.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که پول ملی یک کشور به منزله‌ی «غرور ملی» شهروندان آن کشور است و باید در برابر ارزش پولی کشور مان بسیار دقیق بود. استفاده از پول‌های ملی کشوهای همسایه در ولایت‌های هم‌مرز با آنان، سبب می‌شود که دچار مشکلات اقتصادی شویم. استفاده‌ی پول‌های کلدار و تومان با توجه به بالا و پایین رفتن ارزش ارزی شان در بازارهای جهانی، بازارهای اقتصادی‌ای که در داخل کشور داریم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با افزایش و یا کاهش نرخ اسعار، قیمت کالاها هم نوسان خواهد داشت. این جا است که بازار اقتصادی مان دچار تورم خواهد شد و اقتصاد کشور در حالت راکد قرار خواهد گرفت.
ما شهروندان افغانستان باید هوشیار شویم و این آگاهی‌دهی و آگاهی‌رسانی را مسؤولیت اجتماعی خود بدانیم و به هر میزانی که توان آن را داریم، تلاش کنیم تا دیگر شهروندان کشور و مخصوصا شهروندانی که در ولایت‌های جنوبی و غربی کشور بودوباش دارند را در این باره آگاهی دهیم.
