یک سری از مراقبت‌های پس از زایمان وجود دارد که به بهبود صحت مادر و کودک می‌تواند ضروری باشد؛ ولی به دلیل عدم آگاهی مادر و نداشتن دسترسی به خدمات صحی، سبب می‌شود بعد از زایمان کارها و آزمایش‌های لازم انجام نگیرد و خطراتی که قابل پیش‌گیری است به دلیل بی‌پروایی و سُبُک‌سری به کودک و مادر بروز کند. این مراقبت‌ها شامل بهداشت مادر، گرفتن آزمایش‌ها در دقیقه‌ی اول و دقیقه‌ی پنجم پس از زایمان است. ممکن کودک به لحاظ جسمی سالم به نظر برسد؛ ولی بسیاری از بیماری‌های دیگر مثل؛ سوراخ قلب به دلیل تشخیص نشدن به یک معضل برای خانواده مبدل شود و یک سری از مراقبت‌های دیگر شامل نحوه‌ی درست شیردادن به کودک، در آغوش گرفتن کودک و مراقبت از کودک در ده روز نخست پس از زایمان است؛ به خصوص برای آن دسته از مادرانی که در آستانه‌ی نخستین زایمان قرار دارند، ممکن استرس‌زا باشد. چگونه می‌توان از پس مراقبت‌های پس از زایمان برآمد؟
ممکن است فکر کنیم که پس از زایمان مسؤولیت از شانه خالی کرده ایم؛ بلکه وارد یک مرحله‌ی مهمتر و جدی‌تر شده ایم که اهمیت بیشتر باید به آن قایل شد.
در نخستین روز تولد در پس از فرستادن کودک به بخش نوزادان آزمایش به نام «آپگار» از کودک در دقیقه‌ی اول پس از زایمان جهت دیدن نشانه‌های حیات در او گرفته می‌شود و به بار دوم در دقیقه‌ی پنجم پس از زایمان به منظور دمای بدن، نبض، تعداد تنفس در دقیقه و اندازه‌گیری وزن، قد و دور سر نوزاد آزمایش‌هایی صورت می‌گیرد.
کلستروم اولین شیر مادر است که به آن «آغوزیا فله» می‌گویند که حاوی مواد مغذی، چربی و پروتین است که برای رشد نوزاد ضروری است و بسیاری از آنتی‌ها را می‌سازد که کودک را در مقابل بسیاری از آنتی‌ها واکسین می‌کند.
نوزاد در۲۴ساعت باید ۸-۱۲ بار شیر بگیرد و نحوه‌ی درست شیر دادن به او نیز مهم است؛ سینه‌ی خود را به دهان نوزاد بگذارید و آن را از بالا با شصت و از زیر با انگشتان بگیرید، زیاد فشار ندهید و به هنگام باز شدن دهان کودک وارد دهان او کنید. بیشتر قسمت‌های تیره‌ی پستان را وارد دهان کودک کنید. لب‌های کودک نباید داخل فرو رفته باشد و فک کودک کاملا باز باشد و اگر در هنگام چفت گرفتن کودک درد می‌گیرید، آن را رها کنید، دو باره شروع کنید و ممکن به هر دلیلی بخواهید چفت را رها کنید به این منظور کودک باید متوقف شدن چفت را احساس کند. به این منظور شصت تان را در گوشه‌ی دهان نوزاد فرو برید و آهسته شدن مکش را احساس کنید بعد چفت را رها کنید.
نکته‌ی مهم دیگر آروغ گرفتن کودک است که بعد از شیر دادن سراغ او می‌آیید که اگر گرفته نشود، ممکن کودک دلدرد بگیرد. کودک را عمود بگیرید، طوری که سرش روی شانه‌ی شما قرار گیرد و قفسه‌ی سینه‌اش روی سینه‌ی تان قرار بگیرد بعد شکم و سینه‌اش را آرام ماساژ دهید. ممکن کودک در این وقت مقداری از شیر را برگرداند که یک حالت عادی و غیر قابل تشویش است .
افتادن بند ناف که در حدود روزهای نهم و دهم اتفاق می‌افتد، نشان از سالم بودن کودک است و در این زورها باید کودک نزد داکتر مربوطه جهت اندازه‌گیری قد و وزنش برده شود. در صورت موجودیت التهاب در ناحیه‌ی پوشاک یا شاریدگی، توجه خود را جمع کنید و نزد داکتر مراجعه کنید.
مراقبت‌هایی که مربوط به مادر پس از زایمان می‌شود، داشتن استراحت کافی است؛ به خصوص اگر ولادت طبیعی نداشته اید و تا یک مدت که کاملا صحت‌مند می‌شوید، دست از انجام کارهای خانه بردارید و آن را به شخص دیگری واگذار کنید.
حواس تان به بخیه‌های سزارین یا برش اپیزیوتومی باشید. بخیه را خشک و تمیز نگه دارید تا عفونت نکند؛ لباس زیر و نوار بهداشتی خود را زود به زود تبدیل کنید.
موضوع مهم دیگر در ارتباط به صحت مادران افسردگی پس از زایمان است که در دو هفته‌ی اول پس از زایمان رخ می‌دهد. این افسردگی به دلیل تغییر هورمون‌ها می‌باشد که منجر به تغییر در خلق و خوی، احساس غمگینی و بی‌ارزشی در شما می‌شود و اگر احساس کردید که در افسردگی شدید به سر می‌برید، هر چه زودتر سراغ یک روان‌شناس بروید.
