ازدواج موقت چالشی فراروی خانواده

نویسنده: زهرا اکبری

 در جامعه‌ی نوپای افغانستان که مبنای آن خانواده است، مشکلات بسیاری دامن‌گیر ماست و نظام خانوادگی ما  را با چالش روبه‌رو کرده است؛ هر چه زودتر باید در صدد آسیب‌شناسی این چالش‌ها برآییم.

ازدواج یا صیغه‌ی موقت، یکی از چالش‌برانگیزترین مسائلی است که در فرهنگ ما دیده می‌شود و مخالفان و موافقان خود را دارد.  ازدواج موقت، شکلی از ازدواج است که شرع آن را حلال دانسته و افراد به دلایل مختلف به آن گرایش پیدا می‌کنند. در واقع، این نوع ازدواج یک راه حل شرعی برای حل نیازهای افراد در جامعه می‌باشد؛ ولی متاسفانه دچار انحرافاتی شده است که دلایل موافقان برای آن را زیر سوال برده است. افراد ممکن است برخی مواقع به دلیل مشکلات و تعارضاتی که با همسر خود مواجه شده اند، به یک ازدواج موقت روی آورند.

ازدواج موقت که به نام‌های مُتعه، نکاح موقت، و صیغه نیز شناخته می‌شود، یک نوع ازدواج رایج در مذهب شیعه می‌باشد که در آن عقد ازدواج به شکل دائم نبوده و برای مدت معین همراه با مهریه ای معلوم جاری می‌شود. در ازدواج موقت، طلاق وجود ندارد و با پایان یافتن زمان صیغه، زوجیت از بین می‌رود. همچنین مرد می‌تواند باقی زمان صیغه را به زن ببخشد و زوجیت تمام بشود. صیغه‌ی موقت، در تمامی شاخه‌های اسلامی پذیرفته شده نیست؛ ولی شیعیان آن را مشروع می‌دانند.

ازدواج موقت به عنوان راهکار برای افرادی پیش‌بینی شده است که شرایط ازدواج را ندارند؛ ولی مایل به برقراری رابطه با جنس مخالف استند. در واقع، زن و مرد می‌توانند در یک رابطه‌ی شرعی با یکدیگر قرار بگیرند بی آن که الزامات ازدواج را داشته باشند. برخی افراد برای ازدواج در سن بالا نیز صیغه‌ی موقت می‌کنند. متأسفانه شکل و علت صیغه تغییر کرده است و از هدف خود دور مانده است. بسیاری از افراد به بهانه‌ی این که صیغه شرعی می‌باشد، میل به تنوع‌طلبی یا بی‌بندوباری خود را با یک پوشش شرعی ارضا می‌کنند.

قواعد ازدواج موقت

ازدواج موقت، باید زمان مشخصی داشته باشد و زن مهر معلومی را هنگام ازدواج طلب کند. با تمام شدن مدت مشخص‌شده، زوجیت از بین می‌رود؛ ولی زمان زوجیت قابل تمدید می‌باشد. زن و شوهر در ازدواج موقت، از یکدیگر ارث نمی‌برند؛ ولی فرزندان متولد شده از این ازدواج به رسمیت شناخته می‌شوند و حقوق خود را دارند. معمولا دخترانی که ازدواجی نداشته اند، برای صیغه‌ی موقت نیاز به رضایت پدر خود دارند؛ اما برای ازدواج مجدد هیچ مانعی وجود ندارد.

انحرافات ازدواج در جامعه

ازدواج موقت، برای برخی از مردان صرفا ارضای تمایلات جنسی است. همان طور که گفته شد، صیغه‌ی موقت در واقع راه فراری برای برخی افراد به وجود آورده است که به کامجویی‌های متعدد پرداخته و در عین حال تن به یک رابطه‌ی متعهدانه ندهند.

بسیاری از افراد، به صیغه‌های یک‌ساعته روی می‌آورند، برای آن پول پرداخت می‌کنند و بعد از یک رابطه‌ی جنسی، به سراغ بعدی می‌روند. در بستر همین روابط یک‌ساعته، امکان انتقال بیماری‌های مقاربتی از قبیل هرپس، سوزاک و     HIV بسیار زیاد می‌باشد؛ یعنی فراهم کردن امکان تعدد روابط جنسی بدون شناخت قبلی و به شکل بی‌بندو‌بار، باعث می‌شود، سلامت اعضای جامعه و بهداشت جنسی آن کاهش پیدا کند.

علاوه بر افراد مجردی که به سراغ صیغه می‌روند، بسیاری از مردان متأهل هم به بهانه‌ی شرعی بودن صیغه به سراغ ازدواج موقت می‌روند؛ یعنی در واقع صیغه‌ای که برای جلوگیری از انحرافات اجتماعی به وجود آمده است، خود تبدیل به نوعی انحراف و روسپی‌گری شده است. از طرف دیگر، رواج صیغه در جامعه، نوعی تبعیض جنسیتی نسبت به زنان است و در واقع به نوعی تشویق و ترویج روابط کوتاه‌مدت که محور آن لذت جنسی مرد می‌باشد، محسوب می‌شود. به زنان در صیغه، به چشم یک کالا نگریسته می‌شود که تنها میل جنسی مرد را برطرف و در ازای میزان بهره‌مندی مرد، پولی دریافت می‌کنند.

حالا اگر چالش ازدواج موقت را در نظام خانواده جدی نگیریم، بدون شک در آینده نظام نوپای شهری افغانستان با ده‌ها چالش دیگر روبه‌رو خواهد شد که پایه‌های زندگی مشترک و خانواده را با تزلزل مواجه می‌کند و آن گاه است که دیگر جامعه دچار بحران جدی‌ای به نام فساد و فحشا می‌شود.