اول دلو مطابق با روز ملی مبارزه با آلات انفجاری تعبیه‌شده است؛ روزی که مردم افغانستان با شنیدن نام این روز تنها می‌توانند به یاد میراث باقی‌مانده از چهل سال جنگ داخلی در کشور مان بیفتند. میراثی که تا امروز حتا با گذشت دو دهه از آن هنوز مردم افغانستان تاوان آن را پس می‌دهند.
ماین، آلات نظامی انفجاری از قبل تعبیه شده‌ای که در بی‌شمار نقاط افغانستان در آن سه دهه جنگ داخلی کاشته شد و تا امروز صدها هزار نفر از شهروندان کشور را به کام مرگ برد. وقتی تقویم را ورق می‌زنیم و در فهرست روزهای ملی افغانستان با چنین رخدادی که با نام روز ملی هم مسما شده است برمی‌خوریم، بدون شک گفته‌ها و ناگفته‌های بسیاری در این باره به ذهن مان خطور می‌کند.
آخرین آماری که حکومت افغانستان در این باره در سال ۲۰۱۹ منتشر کرده است، نشان می‌دهد که تا هنوز هم بیشتر از ۱۷۰۰ کیلومتر مربع خاک افغانستان آلوده به ماین است و این برای مردم و حکومت افغانستان می‌تواند آمار تکان‌دهنده‌‌ای باشد که در ۱۸ سال گذشته حجم وسیعی از کمک‌های بین‌المللی را در رابطه به پاک‌سازی خاک افغانستان از ماین اختصاص داده است و مؤسسات و سازمان‌های بی‌شماری هم در این مدت در افغانستان فعالیت داشته اند تا بتوانند آمار کشته‌شدگان و زخمیانی که به وسیله‌ی ماین قربانی می‌شوند را، کاهش دهند.
به این آمار که مراجعه کنید، عمق فاجعه را در این رابطه در خواهید یافت. با دیدن اعدادی که در مقابل کشته‌شدگان ماین قرار می‌گیرد، درخواهیم یافت که به راستی حکومت افغانستان در ۱۸ سال اخیر هیچ برنامه‌ی ملی‌ای را در این رابطه به طور سیستماتیک نداشته و حتا مکانیزم کافی را هم برای محو ماین‌ها از افغانستان نداشته است. وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث که تنها نهاد دولتی پاسخ‌گو در این باره است، در آخرین گزارش خود آورده است که هنوز هم در هر ماه ۱۲۰ نفر در نتیجه‌ی انفجار ماین کشته یا معیوب می‌شوند.
هر چند که برنامه‌ی پاک‌سازی ماین از سوی نهادهای بین‌المللی از ۳۰ سال پیش در افغانستان شروع به فعالیت کرد؛ اما این برنامه همواره با چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌رو بوده است که یکی از این مشکلات نبود بودجه‌ی کافی برای محو ماین‌های جاسازی شده در افغانستان است. این برنامه از سال ۲۰۱۱ به شدت با مشکلات مالی جدی روبه‌رو شد که هر چند حکومت افغانستان بارها در نشست‌های رسمی خود در این باره اعلام کرده بود که حاضر است از بودجه‌ی ملی کشور، برای محو ماین‌های جاسازی شده بودجه‌ی اختصاصی در نظر بگیرد؛ اما تا هنوز از اختصاص این بودجه به سازمان‌ها و نهادهای داخلی هیچ خبری نشده است.
قرار آماری که وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث به نشر رسانده، تا به حال ۳۱۰۰ کیلومتر مربع زمین از مناطق آلوده با ماین در کشور پاک‌سازی شده و در حدود ۱۹ میلیون ماین و مواد منفجرناشده از این مناطق در این مدت جمع‌آوری و از بین برده شده است که آمار قابل توجهی است؛ اما بسنده نیست؛ چون با حمایت جامعه‌ی جهانی در این رابطه افغانستان می‌توانست خیلی زودتر از این‌ها از چالش موجودیت ماین‌های جاسازی‌شده بیرون بیاید.
در این باره هر سال با نزدیک شدن به روز جهانی مبارزه با ماین‌های زمینی و افزایش آگاهی‌های عمومی از خطرات ماین که چهارم ماه آپریل است، همواره کشورهای جهان حمایت خود را از این برنامه‌ی جهانی اعلام می‌کنند؛ اما این برنامه که حالا در افغانستان تبدیل به یک برنامه‌ی ملی شده است، همیشه از کم‌ترین حمایت‌ها در سطح ملی و بین‌المللی برخوردار بوده است.
افغانستان، بوسنیا هرزگوینا، کمبوجیا، کلمبیا، عراق، سومالیا و اوکراین، کشورهایی استند که در سطح جهان دارای بیشترین ماین‌های جاسازی شده اند و این کشورها در برنامه‌های ماین‌پاکی دارای اولویت اند. به گفته‌ی نمایندگی سازمان ملل در افغانستان، قرار است که افغانستان تا سال ۲۰۲۳ عاری از هر گونه ماین‌ها و مهمات منفجرنشده شود. انتظاری که در شرایط کنونی آن را باید بعید شمرد؛ چون هیچ مکانیزم خاصی برای این برنامه‌ی ملی از سوی حکومت در نظر گرفته نشده است و همین موضوع باعث نگرانی بسیاری از شهروندان افغانستان است.
چگونه می‌توان روز مبارزه با آلات انفجاری تبعیه‌شده را روز ملی برشمرد، وقتی که از یک‌سو دوام جنگ در افغانستان سبب جاسازی بیشتر ماین توسط طرفین جنگ می‌شود و از سوی دیگر برنامه‌های ماین‌پاکی با کاهش بودجه روبه‌رو است؟
