اژدها نماد ملی و تاریخی چین است، در این اواخر پاندای بزرگ نیز به یک علامت و مشخصه برای چین تبدیل شده‌است. پاندا نوعی خرس است که در نواحی مرکزی و جنوب غربی چین زندگی می‌کند. پاندا به سادگی توسط لکه‌های سیاه روی گوش، دور چشم و دور بدنش قابل شناسایی است. این حیوان هر چند در راسته‌ی زیستی گوشت خواران قرار دارد اما ۹۹٪ رژیم غذایی آن را گیاه تشکیل می‌دهد. نسل این جانور به شدت در معرض تهدید است. براساس گزارش‌ها ۲۳۹ پاندا در چین در باغ وحش و ۲۷ پاندا نیز در باغ وحش‌های بیرون از چین نگهداری می‌شوند. همچنین تخمین زده می‌شود، حدود ۱٬۵۹۰ پاندا در طبیعت زندگی می‌کنند؛ اما یک مطالعه بر اساس تحلیل‌های ژنتیکی تخمین زده که بین ۲٬۰۰۰ تا ۳٬۰۰۰ پاندا می‌توانند در طبیعت وجود داشته باشند. از نظر رنگ‌بندی گوش‌ها، دست‌ها و دور چشم پاندا، سیاه و بقیه بدن سفید است. دانشمندان به درستی نمی‌دانند چرا بدن این خرس به این رنگ درآمده؛ اما حدس می‌زنند که به علت ایجاد توانایی در میان برف و سنگ این‌طور شده باشند.
پاندا، میراث ملی چینی‌ها
در چین، این حیوان گران‌قیمت را به زبان چینایی به نام (中国宝贝) چنگوا بوبه یاد می‌کنند، یعنی نازدانه‌ی کشور چین. هدف از این لقب این است که تنها چین دارای این حیوان است، از همین سبب، این حیوان را یک‌دانه و نازدانه یاد می‌کنند. شکار پاندا در چین جرم بزرگی است و دست‌کم ۱۰ سال زندان و ضبط اموال را در پی خواهد داشت. در سال ۱۹۸۷ میلادی، قانونی تحت عنوان حفاظت از پانداها در چین تصویب شد که بر اساس آن مسوولان می‌توانند در شرایط خاص، شکارچی پاندا را به مرگ هم محکوم کنند. پانداها به عنوان میراث ملی چین شناخته شده‌اند؛ اما شکار غیرقانونی آنها متوقف نشده است؛ هرچند که قوانین سخت‌گیرانه فوق تا حدودی مهارکننده بوده‌اند؛ اما واقعیت این است که شکار غیرقانونی پاندا در چین همچنان ادامه دارد.
از چین که خارج شوید به این راحتی‌ّها نمی‌توانید باغ‌وحشی پیدا کنید که پاندا داشته باشد. چرا؟ چون دولت چین، «انحصار »پاندا را در اختیار دارد.
چین تنها کشور جهان است که پاندا به شکل طبیعی در آن زندگی می‌کند؛ دولت چین قبلا برای نشان دادن روابط حسنه‌ی خود با کشورهای دیگر، به آنها پاندا هدیه می‌داد. یکی از جاذبه‌های دیدنی و توریستی چین که بسیار هم طرف‌دار دارد، پانداها هستند. پاندا یکی از زیباترین و نازدانه‌ترین حیوانات چین به شمار می‌رود. هر تماشاگر و خارجیِ که در چین زندگی کنند، به بسیار آسانی می‌توانند در تمامی باغ وحش‌های شهر از آنها دیدن نمایند.
عادت‌ها
در حیات وحش، پانداها جزو جانورانی هستند که بر روی زمین زندگی می‌کنند و وقت شان را به گشت وگذار و در تپه‌ها و تغذیه از گیاه بامبو می‌گذراند. پانداها چه نر چه ماده، به تنهایی زندگی می‌کنند و حتا حیوانات ماده، حضور یک ماده‌ی دیگر در محدوده‌ی خود را تحمل نمی‌کنند. پانداها با صداهایی که از خود تولید می‌کنند، با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و همچنین با پنجه کشیدن بر درخت و با بوی ادرار، محدوده‌ی خود را نشانه‌گذاری می‌کنند. این حیوان می‌تواند از درخت بالا برود و در درختان خالی یا شکاف سنگ‌ها پناه بگیرد؛ اما برای خود لانه دائمی نمی‌سازد.
تغذیه
این حیوان هیچ‌وقت از خوردن بامبو سیر نمی‌شود و به طور روزانه، نزدیک به ۱۲ ساعت از وقتش را صرف خوردن بامبو می‌کند. پاندا در رده‌ی حیوانات گوشت‌خوار است و سیستم گوارشی پاندا ویژه‌ی خوردن گوشت است و نمی‌تواند به خوبی سلولز گیاهی را هضم و جذب کند؛ اما خوراک غالب این حیوان گیاه و به‌ویژه گیاه بامبو است. روزانه بیش از ۳۸ کیلوگرم از گیاهان فیبردار تغذیه کرده و ۱۲ ساعت مشغول غذا خوردن هستند. دست‌کم ۴۰ مرتبه هم عمل دفع را انجام می‌دهند، بنابراین سیستم گوارشی آنها در طول شبانه‌روز فعالیتی مداوم دارد. پاندا یکی از شکموترین موجودات روی زمین است. ناگفته نباید گذاشت یکی دو بار که این حیوانان زیبا را در باغ وحش شانگ‌های از نزدیک در حال خوردن دیدم.
تولید مثل
نوزادان پانداها در زمان تولد تنها ۱۵ سانتی‌متر طول دارند. چیزی در حدود طول یک قلم پنسل! آنها نابینا متولد می‌شوند و تا ۶ الی ۸ هفته، بعد از تولدشان، می‌توانند ببینند. در گذشته در تکثیر نسل پانداها در اسارت مشکل وجود داشت و آن مشکل، عدم تمایل پانداها به برقراری ارتباط جنسی با یکدیگر در اسارت بود و این مشکل دانشمندان را بر آن داشت که راهی برای حل این مشکل بیابند. آنها راه‌هایی چون نشان دادن فیلم نزدیکی پانداها با هم و حتا دادن داروی ویاگرا -تحریک‌کننده‌ی جنسی- را امتحان کردند؛ اما نتیجه دل‌خواه را نگرفتند. از روش‌های ابتدایی دیگر القاح مصنوعی بود. فقط اخیراً با استفاده از راه‌هایی توانستند، هر دو سال یک نوزاد به دنیا بیاورند.
موارد جالبی که تاهنوز در باره‌ی پاندا نمی‌دانستید:
*حدود ۹۹ درصد از وعده‌ی غذایی پانداها از گیاه بامبو تامین می‌شود.
*محققان چینی برای نزدیک شدن به نوزادهای پاندا، از لباس‌های مبدلی که به شکل پاندا است استفاده می‌کنند.
*چرخه‌ی زندگی یک پاندا در طبیعت حدود ۲۰ سال است.
*پانداهای مونث درطول سال تنها سه روز باردار می‌شوند.
*پانداها از حدود ۲ تا ۳ میلیون سال قبل بر روی کره‌ی زمین زندگی می‌کردند.
*هنگامی که یک نوزاد پاندا متولد می‌شود، کشور میزبان آن را به کشور چین منتقل می‌کند.
*در بازار تجارت غیرقانونی، پوست پاندا قیمتی معادل ۶۰ تا ۱۰۰ هزار دالر دارد.
*در دوران باستان، مردم چین از پانداها ترس داشتند و آنها را خوک‌های آهن‌خوار سیاه و سفید می‌نامیدند.
* براساس تحقیقات، پانداهای رشد کرده، برای تامین منابع لازم شان باید روزانه حدود ۸۰ پوند بامبو مصرف کنند.
* نوزاد پاندا به اندازه‌ای کوچک است که به راحتی در دهان مادر قرار می‌گیرند! مادر پاندا این کار را برای محافظت از آنها انجام می‌دهد.
آیا خرید و فروش این حیوان جواز دارد؟
وقتی درباره قیمت خرس پاندای واقعی صحبت می‌کنیم، به این معنا نیست که می‌شود آن را به راحتی خرید و فروش کرد. بلکه کاملاً برعکس. پانداها، حیوانات درنده‌ای نیستند و گه‌گاهی اگر درباره‌ی حملات شان خبری شنیدید، مطمئن باشید قصدشان دفاع از خودشان بوده است. نکته‌ی دیگر درباره‌ی این حیوان این است که جزو حیوانات بسیار گران‌قیمت می‌باشد. البته با این که خرید و فروش آن کاملاً ممنوع است؛ اما قیمت‌گذاری انجام گرفته روی آن تا ۲ میلیون دالر است.
تخطی و جزای مرگ
خرس‌های پاندا از گونه‌های در حال انقراضی به شمار می‌آیند که تعداد بسیار کمی از آنها هم‌اکنون وجود دارند. از طرفی نظارت شدیدی از طرف دولت چین روی پانداهایی که در سراسر دنیا وجود دارند اتفاق می‌افتد. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های دولت چین، شکار یا قاچاق این حیوان است. به همین خاطر هرگونه خرید و فروش این حیوان در کشورهای مختلف ممنوع اعلام شده و مجازاتی که برای آن در خود کشور چین در نظر گرفته شده، مرگ است. از طرف دیگر، همان‌طور که بالاتر به این نکته اشاره کردم، قیمت خرس پاندا واقعی، سالانه ۱ میلیون دالر است و از آنجایی که اجاره نامه‌ای که بسته می‌شود، ۱۰ ساله است، یعنی باید ۱۰ میلیون دالر داشته باشید تا بتوانید از این حیوان نگهداری کنید. درنتیجه همان‌طور که احتمالاً خودتان هم متوجه اش شده باشید، این حیوان را نمی‌توانید در همه‌ی باغ‌های وحش کشورهای مختلف ببینید و یکی از مهم‌ترین دلایلش، گران بودن آن است.
آیا نگهداری و خرید این حیوان در افغانستان امکان دارد؟
به طور کلی، همه‌ی پانداهای بزرگی که وجود دارند، فرقی نمی‌کند کجای جهان باشند، صاحبشان کشور چین است. این حیوانات بامزه و محبوب، بسیار گران‌قیمت هستند. آن قدری که دولت مالیزیا تصمیم گرفته بود، اخیراً دو پاندای بزرگش را به چین پس بدهد. این کشور طی قراردادی که در سال ۲۰۱۴ توسط نخست‌وزیرش، با چین بست، تصمیم به اجاره‌ی خرس پاندا گرفت. در این قرارداد ذکر شده که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴، کشور مالیزیا موظف است، سالی ۱ میلیون دالر به عنوان اجاره‌ی این خرس بپردازد. دولت جدید مالیزیا که در ماه مه سال ۲۰۱۸ روی کار آمد، اعلام کرد به زودی مراتبی اتخاذ خواهد شد تا هرچه زودتر، این دو خرس به کشورشان بازگردند. با این اوصاف، فکر می‌کنم کاملاً مشخص باشد که امکان خرید و فروش پاندا در افغانستان وجود ندارد و اگر هم اتفاق بیفتد که بعید است، فعالیتی قاچاق به شمار می‌رود.
در نهایت باید بدانیم که چرا پانداها سیاه و سفید هستند
سال‌هاست که دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که چرا پوست پانداها به این شیوه‌ی رنگی می‌باشد. یک دلیل این بود که بتوانند خود را در جنگل بامبو و برف استتار کنند و نظریه دیگر این بود که به آنها کمک می‌کند تا دمای بدن خود را حفظ کنند. چرا که سیاه گرما را جذب و سفید آنرا حفظ می کند؛ اما در سال ۲۰۱۷، یک مطالعه در مجله ecology of behavior منتشر شد که بیان می کرد؛ رنگ سفید برای پنهان شدن در برف و رنگ سیاه برای استتار مناسب می‌باشد. و مطالعات نشان می دهد که سیاهی گوشه‌ی چشم پاندا به آنها کمک می‌کند که یکدیگر را شناسایی کنند.
طول عمر
دانشمندان هنوز به طور دقیق در این مورد نظر نمی‌دهند؛ اما دیده شده که در حیات وحش، پانداها توانسته‌اند تا حدود ۳۰ سال زنده بمانند. در تاریخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۷ پیرترین خرس پاندای جهان بعد از ۳۷ سال عمر، در یکی از مراکز پرورش پاندا در فوژو، شهری در جنوب شرق چین مرد. این پاندای مؤنث به نام باسی در ۳۷ سالگی عنوان پیرترین پاندای جهان را به خود اختصاص داده و گفته می‌شود که هنگام مرگ، معادل ۱۰۰ سال سن یک انسان را داشته است.
