محمدکریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، می‌گوید که برای انتخاب نوعیت ساختار نظام آینده، باید رفراندوم برگزار شود.
آقای خلیلی که روز سه‌شنبه (۱۷ حمل)، در همایشی در بامیان صحبت می‌کرد، گفت: «هر کسی ایده‌ای در باره‌ی نظام آینده دارد؛ اما من پیشنهاد می‌کنم که به رای مردم مراجعه شود و هر ساختاری که اکثریت آرا را با خود داشت، همان پذیرفته شود.»
به گفته‌ی او، در این رفراندوم، باید همه افراد و مجموعه‌های تاثیرگذار، سیستم‌هایی را که برای حل منازعه در افغانستان مناسب است، ارایه کنند.
آقای خلیلی اما گفت که رفراندوم زمانی باید برگزار شود که احصاییه‌ی دقیق از مردم افغانستان گرفته شود تا دیگر هرج‌ومرج ایجاد نشود.
رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، هم‌چنان گفت: «فرصت خوبی برای برقراری صلح پیش آمده است. امروز برای برقراری صلح در افغانستان، اجماع ملی، منطقه‌ای و جهانی وجود دارد. حتا کشورهایی که طالبان را به رسمیت شناخته بودند نیز امروز می‌گویند که؛ نباید امارت طالبان تکرار شود.»
او با اشاره به سفر اخیرش به اسلام‌آباد، گفت که دیدگاه پاکستان در باره‌ی افغانستان تغییر کرده و مقام‌های این کشور به این باور اند که ادامه‌ی جنگ به نفع منطقه نیست.
آقای خلیلی، هم‌چنان گفت که در نشست مسکو نیز، همه علیه امارت طالبانی سخن گفتند و حمایت‌شان را از دست‌آوردهای ۲۰ سال گذشته‌ی افغانستان اعلام کردند.
او ابراز امیدواری کرد تا کاستی‌هایی که در سایر نشست‌هایی که برای صلح افغانستان برگزار شده بود، در نشست استانبول رفع شود.
آقای خلیلی، تصریح کرد: «ما صلح پایدار و عادلانه می‌خواهیم، صلحی که منازعات ریشه‌دار افغانستان را حل کند و ما شاهد منازعه‌ی دیگری در کشور نباشیم؛ اما اگر به نام صلح، کلوخ در آب گذاشتن باشد و آینده در نظر گرفته نشود، به هیچ وجه کارآیی ندارد. اگر عدالت در سایه‌ی صلح نباشد، صلح پایدار نیست.»
او هم‌چنان تاکید کرد که صلح نیازمند قربانی دادن است و دو طرف (دولت و طالبان)، باید قربانی بدهند.
آقای خلیلی افزود: «هیچ طرفی به خاطر منافع شخصی‌اش نباید صلح را قربانی کند. هر روز مردم به خاک و خون کشیده می‌شوند، این وضعیت تا چه وقت ادامه داشته باشد؟ مانع ایجاد کردن برای مردم افغانستان قابل قبول نیست. تلاش کنیم از فرصت پیش‌آمده استفاده شود.»
آقای خلیلی گفت که اگر روند صلح به بن بست برسد، جنگ شدت یافته و وضعیت بدتر خواهد شد.
این در حالی است که برخی از رسانه‌ها، به نقل از منابع‌شان گزارش داده‌اند که نشست استانبول، در شانزدهم اپریل برگزار خواهد شد. گفته می‌شود که این نشست، برای ۱۰ روزه بوده و در آن، در باره‌ی حکومت آینده‌ی افغانستان گفت‌وگو خواهد شد.
