کمیسیون مستقل حقوق بشر، نسبت به تأخیر در آغاز مذاکرات بین‌الافغانی به دلیل موجودیت چالش‌هایی در پروسه‌ی تبادله‌ی زندانیان، ابراز نگرانی کرده است.
در اعلامیه‌ای که روز یک‌شنبه (۲۹ سرطان)، از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر منتشر شده، آمده است که برقراری صلح، برای بهبود وضعیت حقوق بشر و حفاظت از غیرنظامیان ضروری است؛ اما از طرف دیگر، باید حقوق و منافع قربانیان نیز در نظر گرفته شود.
در اعلامیه، تأکید شده است که بر اساس عرف حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی، زندانیانی که به جنایت جنگی یا جنایت علیه بشریت محکوم‌اند یا هنوز محاکمه‌ی شان در مورد این جرایم جریان دارد، پیش از مذاکرات صلح یا حتا پس از آن، نباید آزاد شوند.
بر اساس اعلامیه، در جریان مذاکرات صلح، باید درباره‌ی هر نوع کاهش در مجازات این زندانیان، در تطابق با حقوق بین‌الملل و هم‌سویی با موازینی که تضمین‌کننده‌ی حقوق قربانیان باشد، توافق صورت گیرد؛ به همین دلیل، نمی‌توان در این مورد، پیش از آن‌که گفت‌وگوی کامل روی این موضوعات دشوار انجام شود، تصمیمی گرفت.
کمیسیون مستقل حقوق بشر، گفته است، برای آن‌که مسأله‌ی رهایی زندانیان مانع آغاز گفت‌وگوهای صلح نشود، لازم است که هر دو جانب، اطلاعات بیشتری را در دسترس مردم قرار دهند.
این کمیسیون، از حکومت افغانستان و گروه طالبان، خواسته است تا از وضعیت زندانیان مرتبط با منازعه که اکنون در قید هر یک هستند، اطلاعات کاملی منتشر کنند.
بر اساس اعلامیه، بر وضعیت زندانیانی که قبل از اتمام مدت حبس‌شان آزاد شده‌اند، باید توسط یک مرجع مستقل ثالث نظارت شود تا از فعالیت‌های مجرمانه‌ی آنان، به‌خصوص فعالیت‌هایی که ممکن است منجر به قربانی شدن غیرنظامیان شود، جلوگیری صورت گیرد.
کمیسیون مستقل حقوق بشر، گفته است، اخیراً حکومت افغانستان اظهار داشته که نمی‌تواند ۵۹۲ تن از زندانیان طالب را به دلیل جرایمی که آنان انجام داده‌اند آزاد کند؛ از همین رو، دولت باید از وضعیت این افراد، اطلاعات دقیقی را در دسترس مردم قرار دهد.
این کمیسیون، نسبت به وضعیت زندانیانی که در اسارت طالبان اند نیز ابراز نگرانی کرده است. کمیسیون، از طالبان خواسته است تا درباره‌ی وضعیت تمامی زندانیان مربوط به منازعه که در اسارت آنان‌اند، به مردم معلومات دهند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر، حکومت افغانستان، طالبان و ایالات متحده‌ی امریکا را به نامه‌ای که این نهاد در ۱۲ حوت ۱۳۹۸ منتشر کرده بود، ارجاع داده است. در آن نامه، پرسش‌هایی درباره‌ی طی مراحل قانونی، نظارت، تأیید هویت و مراقبت از زندانیان رها‌شده، مطرح شده بود.
در اعلامیه آمده است که پرسش‌های آن نامه، هنوز هم وارد اند و کمیسیون، در پی معلومات و بحث بیشتر درباره‌ی این موضوع است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر، گفته است که انتشار اطلاعات درباره‌ی زندانیان، مهم است و به پیشبرد روند صلح و به دست آوردن اعتماد مردم، کمک خواهد کرد.
این در حالی است که تا کنون، ۴۴۰۰ زندانی طالب از سوی دولت افغانستان آزاد شده است. از سویی هم، گروه طالبان نیز بیش از ۸۰۰ زندانی دولتی را آزاد کرده، اما دولت افغانستان، تنها آزادی ۵۰۰ نفر از نیروهای دفاعی و امنیتی را تأیید کرده و گفته است که متباقی زندانیان آزاد شده، غیرنظامی اند.
قرار است پس از تکمیل پروسه‌ی تبادله‌ی پنج هزار زندانی طالب با یک هزار زندانی دولتی، گفت‌وگوهای مستقیم میان دو طرف آغاز شود.
